Της Χαριτίνης Μαλισσόβα,
εκπαιδευτικού – συγγραφέα
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά
του καλού δασκάλου;
Ένα μεγάλο ερώτημα που σίγουρα έχει τεθεί από πολλούς γονείς, ένα ερώτημα με πολλές αποχρώσεις που αφορά:
-τη διδακτική επάρκεια,
-την παιδαγωγική επάρκεια και
-τη συμπεριφορά του/της εκπαιδευτικού
στο σύνολο της τάξης και τον τρόπο που αυτή η συμπεριφορά επηρεάζει το κάθε παιδί ξεχωριστά.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκπαιδευτικών, οι οποίοι κρίνονται από κάποιους γονείς ως εξαιρετικοί και από άλλους ως μέτριοι ή ανεπαρκείς. Προφανώς η απάντηση σε αυτό το θέμα δεν προκύπτει από κάποιο μέσο όρο.
Πού, λοιπόν, βρίσκεται η αλήθεια;
Αρχικά, κάθε γονιός και κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι ανθρώπινες σχέσεις καθορίζονται από τις εμπειρίες ζωής του καθενός και ιδιαίτερα όταν σε αυτές εισέρχεται ο παράγοντας «μαθητής» (για τον εκπαιδευτικό) και «παιδί» (για τον γονιό). Σε αυτό το πλαίσιο είναι αδύνατον να μην ανασύρονται αξιολογικές κρίσεις του μεν για τον δε και αντίστροφα. Δεν είναι η ανθρώπινη φύση, αλλά το γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο που παρακινεί τον/την εκπαιδευτικό να παρατηρήσει το παιδί μέσω της οικογένειας και ο γονιός τον/την εκπαιδευτικό σε σχέση με την απήχηση που έχει στο παιδί του.
Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι και στις φιλικές, όσο και στις κοινωνικές και επαγγελματικές συναναστροφές, δεν μπορούμε να είμαστε αρεστοί σε όλους, ούτε και να μας αρέσουν όλοι. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους εκπαιδευτικούς που ασχολούνται με τα παιδιά μας.
Είναι απαραίτητο να βάζουμε στην άκρη τις προσωπικές εκτιμήσεις και να προσπαθούμε αποστασιοποιημένα και χωρίς προκατάληψη ή εμπάθεια να συνεργαζόμαστε για το καλό των παιδιών.
Υπάρχουν πολλά βιβλία αυτοβοήθειας και οδηγοί προς γονείς που ομαδοποιούν τα χαρακτηριστικά του καλού εκπαιδευτικού. Άπειρα χαρακτηριστικά είναι αυτά που πρέπει να έχει ο καλός εκπαιδευτικός. Τα βασικότερα συνδέονται με τις γνώσεις, την επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση. Αυτές είναι κάποιες από τις συνταγές που δίνονται κάθε φορά.
Οι εκπαιδευτικοί έχουν αποφοιτήσει από Παιδαγωγικές Πανεπιστημιακές Σχολές Δημοτικής Εκπαίδευσης και πολλοί εξ αυτών έχουν αποκτήσει τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών και τεχνολογική κατάρτιση. Τα σεμινάρια και οι συνεχείς επιμορφώσεις καλύπτουν σε γνωστικό, θεωρητικό επίπεδο την επάρκειά τους.
Η επιτυχία και η αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού κρίνεται από το πώς θα γεφυρώσει τη θεωρία με την εκπαιδευτική διαδικασία.
Είναι σε μεγάλο βαθμό ταλέντο η αποτελεσματική και επιτυχημένη διδασκαλία.
Η μετάδοση των γνώσεων, αλλά και η ορθή χρήση σχολικών εγχειριδίων και της τεχνολογίας σε συνδυασμό με τη δημιουργία θετικού κλίματος στην τάξη και η φροντίδα της καλής ψυχολογίας, ατομικά, σε κάθε μαθητή, είναι τέσσερις βασικοί άξονες στους οποίους στηρίζεται η επιτυχία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και όλοι αποδίδουν όταν στηρίζονται στην αγάπη και στον σεβασμό για το παιδί.
Και επειδή η διαδικασία αυτή βασίζεται σε ανθρώπινο ακροατήριο (μαθητές, κυρίως, και γονείς κατ’ επέκταση) δεν είναι δυνατό να έχει την ίδια απήχηση σε όλους.
Αν ο μαθητής έχει καλή επικοινωνία και καλή χημεία με τον/την εκπαιδευτικό (συγκρατεί και μαθαίνει από εκείνον), αν προχωρά στην ύλη εμπεδώνοντας, αν επιστρέφει στο σπίτι ευχαριστημένος από τον τρόπο που ο δάσκαλός του επικοινωνεί με τον ίδιο και το σύνολο της τάξης, τότε το γενικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας έχει θετικό πρόσημο.
Οι διευθυντές του σχολείου και οι σχολικοί σύμβουλοι ελέγχουν διακριτικά και παρεμβαίνουν με αποτελεσματικότητα σε περιπτώσεις που δημιουργούνται προβλήματα.
Αυτοί είναι οι αρμόδιοι στους οποίους απευθύνεται ο γονέας σε περίπτωση που εντοπίσει ανεπάρκεια ή πρόβλημα σε κάποιον από τους πιο πάνω άξονες.
Ο καλός και επαρκής εκπαιδευτικός:
-Γνωρίζει το αντικείμενο που καλείται να διδάξει.
-Έρχεται προετοιμασμένος στην τάξη.
-Φροντίζει να εντοπίσει έγκαιρα τα μαθησιακά ή τα προβλήματα συμπεριφοράς κάθε μαθητή.
-Είναι επικοινωνιακός και έχει μεταδοτικότητα.
-Φροντίζει να εξατομικεύει τη διδασκαλία, αλλά και την πρόοδο της τάξης στο σύνολό της.
-Έχει θετικά συναισθήματα για τους μαθητές του.
-Δείχνει ουσιαστικό ενδιαφέρον για κάθε μαθητή.
-Είναι συνεργάσιμος με τους γονείς.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά
του συνεργάσιμου γονιού;
Ο γονεϊκός δεσμός υπάρχει. Αλλά δεν υπάρχει κάποιος κανόνας για τον τρόπο ή τους τρόπους ανάπτυξης της γονεϊκής σχέσης.
Είναι πάντα μια σχέση που «μαθαίνεται στην πράξη», είναι δυναμική, πολύπλευρη και πάντα σε διαδικασία αναθεώρησης και διαρκούς προσαρμογής. Αλήθεια, τι σημαίνει καλός γονιός σε σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία; Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν έναν γονιό επαρκή στις υποχρεώσεις του απέναντι στο σχολείο;
Ας δούμε τα βασικά.
Πρώτο μέλημα του γονέα είναι να έχει φροντίσει ώστε το παιδί να αυτοεξυπηρετείται τόσο σε ζητήματα καθαριότητας όσο και στο να τακτοποιεί τα ατομικά του αντικείμενα.
Ο γονιός που πραγματικά έχει ασχοληθεί με το παιδί του:
-Γνωρίζει τις αδυναμίες του παιδιού του και έχει φροντίσει να τις διαγνώσει πριν φτάσει η ώρα να φοιτήσει στο σχολείο.
-Είναι ειλικρινής με τους εκπαιδευτικούς και συνεργάζεται μαζί τους.
-Δεν προβάλλει υπερβολικές απαιτήσεις, είναι διακριτικός κι όχι άσκοπα επικριτικός απέναντι στο σχολείο.
-Στέκεται εξίσου διακριτικά απέναντι στο παιδί.
-Όταν έχει αντιρρήσεις με τους εκπαιδευτικούς δεν τους απαξιώνει, γνωρίζοντας ότι αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο πρωτίστως στο παιδί.
-Δεν είναι προκατειλημμένος και δεν στέκεται απέναντι αλλά δίπλα στον εκπαιδευτικό.
-Απευθύνεται στον διευθυντή του σχολείου, όταν η επικοινωνία και η συνεννόηση με τον εκπαιδευτικό οδηγούνται σε αδιέξοδο.
-Γνωρίζει τη νομοθεσία, ώστε ούτε να παραβαίνει κανόνες και νόμους, ούτε, βεβαίως, να αδικείται.
*Απόσπασμα από το βιβλίο Σχέσεις γονέων-εκπαιδευτικών στο Δημοτικό Σχολείο, εκδ. Αρμός. Το βιβλίο εστιάζει στην αρμονική συνεργασία μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών με απώτερο στόχο την υγιή σχέση των παιδιών με τη σχολική ζωή, τόσο σε μαθησιακό, όσο και σε επίπεδο κοινωνικοποίησης και ψυχικής διάθεσης.