Καθώς απαιτείται συνολικός σχεδιασμός μετά τη συγχώνευση των Δήμων
Χάνια, Δράκεια, Μακρινίτσα, Πορταριά συνθέτουν το νέο χάρτη των πηγαίων νερών που πρέπει να εκμεταλλευτεί και να διαχειριστεί ο ενιαίος Δήμος Βόλου.
Η ΔΕΥΑΜΒ θα πρέπει να αναθεωρήσει συνολικά την πολιτική της από αύριο που και επίσημα συγχωνεύεται και απορροφά τις Επιχειρήσεις Ύδρευσης των συνενούμενων με το Βόλο δήμων.
Η συνένωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης δεν συνοδεύεται ωστόσο από μια ακριβή μελέτη διαχείρισης των υδάτινων πόρων που μπορούν να αξιοποιηθούν και απαιτείται πλέον συνολικός σχεδιασμός για την παραγωγή νερού ανά δημοτική ενότητα και επίσης πρόληψη στον υπολογισμό των υδρευτικών αναγκών για την κάλυψη του μη τιμολογούμενου νερού.
Το οξύμωρο είναι ότι την έγκριση για την απόληψη υδάτων είτε για ύδρευση, είτε για άρδευση έχει η διεύθυνση υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας, που αδυνατεί να δώσει κατευθύνσεις, γιατί δεν διαθέτει διαχειριστικό σχέδιο ανά λεκάνη απορροής.
Ρεπορτάζ:
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΥ
Τα νέο «όπλο» της ΔΕΥΑΜΒ είναι το πηγαίο νερό που μπορεί να αντλήσει από τους πρώην δήμους που συνενώθηκαν με το Βόλο και ταυτόχρονα πρέπει να αντιμετωπίσει την υποβάθμιση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, κυρίως λόγω των ανεξέλεγκτων γεωτρήσεων για αρδευτικούς σκοπούς. Οι ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις καθιστούν σήμερα προβληματική την υδροδότηση των αστικών περιοχών και κύρια του Βόλου, της Νέας Ιωνίας και της Αισωνίας, όπου οι ανάγκες σε ύδρευση συνεχώς αυξάνονται.
Η ΔΕΥΑΜΒ βρίσκεται σε ένα στάδιο, κατά το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να βρει λύση για τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του υδροδοτικού προβλήματος, όταν στο δυναμικό της διαθέτει πλέον πηγαία νερά που διατίθενται στην άρδευση.
Τα μεγάλα ζητήματα της περιοχής του ενιαίου Δήμου Βόλου έχουν να κάνουν με τη μόλυνση των νερών που παρατηρείται κατά καιρούς σε δημοτικές ενότητες, την υφαλμύρωση, τη νιτρορύπανση των υδατικών πόρων, το μεγάλο υδατικό πρόβλημα του Βόλου, της Νέας Ιωνίας και της Αισωνίας, την ορθολογική διαχείριση των πηγαίων νερών του Πηλίου.
Γενικά, για τη σημερινή κατάσταση των υδάτινων πόρων της περιοχής του ενιαίου Δήμου Βόλου, τόσο των επιφανειακών, όσο και των υπόγειων ευθύνονται αποκλειστικά οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η γεωργία, η βιοτεχνία και τα αστικά λύματα, με τα σοβαρότερα προβλήματα να παρατηρούνται σε Αγριά και Λεχώνια.
Στις περιφερειακές δημοτικές ενότητες η υδατική ισορροπία της περιοχής, έχει διαταραχθεί και η μη ορθολογική διαχείριση των νερών για άρδευση θα συνεχίσει να δημιουργεί προβλήματα στον υδατικό κύκλο.
Οι πρώτοι έλεγχοι στις περιφερειακές δημοτικές ενότητες από τη ΔΕΥΑΜΒ έδειξαν ατέλειωτα ή μισοτελειωμένα αρδευτικά δίκτυα, που είναι ελλιπώς ελεγχόμενα και συντηρούμενα, ενώ για την τιμολογιακή πολιτική πρόβλημα αποτελεί το χαμηλό κοστολόγιο νερού, που εφάρμοζαν οι πρώην Δήμοι και δύσκολα θα υπάρξουν ανατροπές χωρίς αντιδράσεις. Τα απαρχαιωμένα και σπάταλα σε νερό αρδευτικά συστήματα είναι χαρακτηριστικά της μη ορθολογικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού της περιοχής. Επιπλέον, και το κυριότερο, το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων αρδεύονται από ιδιωτικές γεωτρήσεις, πολλές από τις οποίες είναι παράνομες.
Οι σημαντικότεροι ρυπαντές, που επηρεάζουν τους υδρολογικούς κύκλους, είναι τα χημικά λιπάσματα, τα θρεπτικά άλατα και τα φυτοφάρμακα. Επίσης, έχουμε ρύπανση από το φώσφορο και τις οργανικές ουσίες των αποβλήτων των ζώων. Τέλος, μικρές ποσότητες οργανικών ενώσεων βιολογικής προέλευσης προέρχονται από τους απορροφητικούς βόθρους των οικισμών.
Η μόλυνση του εδάφους από τις γεωργικές καλλιέργειες, κυρίως στην περιοχή του Δήμου Αρτέμιδας έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα και τη μόλυνση των νερών στην ευρύτερη περιοχή. Η ποιότητα των υδάτινων πόρων τόσο των υπόγειων (κυρίως των μικρού βάθους), όσο και των επιφανειακών νερών υποβαθμίζεται με την πάροδο του χρόνου, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στη ρύπανσή τους από τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, που χρησιμοποιούνται στις εντατικά καλλιεργούμενες γεωργικές εκτάσεις. Σε περιοχές όπου γίνεται εντατική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων, η περίσσεια νιτρικών ιόντων καταλήγει στους υδάτινους αποδέκτες όπως στον Παγασητικό, προκαλώντας περιστασιακά το φαινόμενο του ευτροφισμού ή/και περνούν στον υπόγειο υδροφορέα.
Ζητείται νερό…
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα, που απασχολεί το Πολεοδομικό Συγκρότημα του Βόλου, είναι η ποσότητα νερού καλής ποιότητας, που απαιτείται για τις ανάγκες της ύδρευσης. Η ΔΕΥΑΜΒ καλείται πλέον με οργανωμένο σχέδιο να αξιοποιήσει όλα τα πηγαία νερά που ανήκουν στον ενιαίο Δήμο Βόλου και στη δικαιοδοσία της.
Η συνεχώς αυξανόμενη απαίτηση ύδατος σε συνδυασμό με τη μειούμενη υδροφορία των πηγών, που μέχρι σήμερα εκμεταλλεύεται η ΔΕΥΑΜΒ, έχει οδηγήσει τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις άντλησης υπόγειων νερών και παραγωγής πηγαίων νερών στα όριά τους.
Ο κίνδυνος της λειψυδρίας είναι ορατός σε κάθε θερινή περίοδο που διανύουμε τα τελευταία χρόνια, ενώ έχει οδηγήσει στη λήψη προληπτικών, αλλά και θεραπευτικών μέτρων από το καλοκαίρι του 2005 και ένθεν.
Με συγκεκριμένα έργα και εκμετάλλευση των πηγαίων νερών το σκηνικό μπορεί να αλλάξει.
Το 1979, που ιδρύθηκε η ΔΕΥΑΜΒ, η παραγωγή του νερού ήταν περίπου 6 εκατ. κυβικά το χρόνο με 28.500 παροχές για το Πολεοδομικό Συγκρότημα.
Σήμερα, η παραγωγή του νερού μόνο για το Βόλο, τη Νέα Ιωνία και την Αισωνία, ανέρχεται σε 15,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα με 74.700 παροχές, δηλαδή αύξηση πάνω από 100% στα είκοσι πέντε χρόνια και από δω και πέρα προβλέπονται 1.000 περίπου ιδιωτικές παροχές το χρόνο.
Έχει υπολογιστεί ότι για τις ανάγκες ύδρευσης, μόνο το Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου, μέχρι το 2037, θα χρειαστεί ποσότητα νερού 22 εκατομμυρίων m3 περίπου ετησίως, ενώ σήμερα τα υπόγεια νερά και οι πηγές αποδίδουν 13 – 14 εκατομμύρια m3.
Η εντατική άντληση νερού από τις γεωτρήσεις είχε σαν συνέπεια την ποσοτική και ποιοτική του υποβάθμιση. Σε αυτό συντελεί και η υπεράντληση της πληθώρας των γεωτρήσεων, το νερό των οποίων χρησιμοποιείται για άρδευση.
Οι περισσότερες γεωτρήσεις που λειτουργούν σήμερα δίνουν νερό με αυξημένη αλατότητα μετρούμενη σε χλωριόντα, γιατί, εξαιτίας της υπερβολικής άντλησης, παρατηρείται εισχώρηση της θάλασσας στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα.
Σήμερα ο υπόγειος ορίζοντας των γεωτρήσεων του Βόλου και του κάμπου έχει κατέλθει κατά μέσο όρο από τα 100 μέτρα βάθος που ήταν τα προηγούμενα χρόνια, σε βάθος που πολλές φορές φτάνει τα 300 μέτρα με αποτέλεσμα τη μείωση της παροχετευτικής ικανότητας, της ποιότητας του νερού και την αύξηση της ηλεκτρικής ενέργειας.
Τροφοδότηση του Βόλου
από τα νερά της Κάρλας
Στο σχεδιασμό κατασκευής και λειτουργίας του έργου της Κάρλας από το ΥΠΕΧΩΔΕ περιλαμβάνεται η αποδέσμευση του υπόγειου υδροφορέα από αρδευτικές γεωτρήσεις και η ανόρυξη 50 νέων γεωτρήσεων, των οποίων οι 5 γεωτρήσεις χρησιμοποιούνται ήδη από τη ΔΕΥΑΜΒ, για την ενίσχυση της ύδρευσης του Π.Σ. του Βόλου με περίπου 8,3 εκατ. μ3 ετησίως στην τελική του φάση ολοκλήρωσης. Οι γεωτρήσεις αυτές κατασκευάζονται και θα αντικαταστήσουν σταδιακά τις υφιστάμενες γεωτρήσεις που χρησιμοποιεί σήμερα η ΔΕΥΑΜΒ. Το ερώτημα που κυριαρχεί πλέον είναι αν ο Βόλος με την κατάσταση με τη διάχυτη ρύπανση που επικρατεί στην Κάρλα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις γεωτρήσεις.
Το έργο δημοπρατήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ το Δεκέμβριο του 2007 και η κατασκευή της Α’ Φάσης των γεωτρήσεων για την ύδρευση του Π.Σ. του Βόλου αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί φέτος παρέχοντας 5,8 εκατ. μ3/έτος στο Πολεοδομικό Συγκρότημα.
Επομένως, σύμφωνα με τη μελέτη προβλέπεται η ενίσχυση του εξωτερικού υδραγωγείου του Βόλου με έμμεσο τρόπο από την αναδημιουργία της λίμνης Κάρλας (αφού υποτίθεται θα εμπλουτίζεται ο υπόγειος υδροφορέας της περιοχής) . Όμως η μέχρι σήμερα καθυστέρηση ολοκλήρωσης του έργου, καθώς και η ρύπανση, η υφαλμύρωση και η ταπείνωση του υπόγειου υδροφορέα οδηγεί σε ανεύρεση νέων πηγών υδροδότησης.
Από τα στοιχεία της ΔΕΥΑΜΒ προκύπτει ότι το πρόβλημα για το Βόλο δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό, αφού η υπεράντληση των υπόγειων νερών κατά τους θερινούς μήνες έχει ως αποτέλεσμα τη διείσδυση υφάλμυρου νερού από τη θάλασσα στον υπόγειο υδροφορέα από όπου αντλούν οι γεωτρήσεις της πόλης, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η συγκέντρωση των χλωριόντων και να υποβαθμίζεται η ποιότητα του παρεχομένου νερού.