Οι φοιτήτριες Όλγα Καλλίγερου και Xρύσα Ράντου βιώσαν με έντονο τρόπο τις πρόσφατες θεομηνίες στον Βόλο. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα που γεννήθηκαν, βρήκαν τρόπο έκφρασης και διέξοδο στη ζωγραφική και το σκάκι… Όπως μάλιστα υποστηρίζουν «η κακοκαιρία δεν άφησε μόνο λάσπες και καταστροφές, αλλά έφερε στην επιφάνεια την αξία της ίδιας της ζωής…».
Όλγα Καλλίγερου:
«Το νερό ξέπλυνε λίγο το εγώ μας και άφησε λίγο
παραπάνω χώρο στην ευγνωμοσύνη και την αλληλεγγύη…»
«Φοιτήτρια στον Βόλο, χρονολογία 2023 και μήνας Σεπτέμβρης. Μέσα σε έναν μήνα η πόλη που με φιλοξενεί και προσπαθώ να χτίσω τα όνειρά μου, άλλαξε και έγινε αγνώριστη. Τι να πρωτοπώ; Για τον Daniel; Ή για τις πυρκαγιές που εκδηλωνόντουσαν από το «πουθενά» χωρίς καμία απόδοση ευθύνης, αλλά μόνο πιθανές αιτίες; Μια χώρα που κάθε καλοκαίρι αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα μετώπων από πυρκαγιές και αφήνεται στο έλεος του κέρδους. Τι λόγο έχουν οι άνθρωποι της χώρας αυτής, στις καταστροφικές συνέπειες που αφήνουν πίσω τα αποκαΐδια της κάθε καλοκαιρινής τυχαίας πυρκαγιάς. Πόσες ακόμη καταστροφικές συνέπειες χρειάζονται να εξελιχθούν μπροστά στα μάτια αυτών των ανθρώπων -εμάς- για να καταλάβουμε ποιος αισχροκερδεί εις βάρος μας;
Ο Βόλος κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών που μάστιζαν, δέχθηκε πλήγμα. Σπίτια, χωράφια, άνθρωποι. Εκεί που σταματήσαμε να αναπνέουμε τις στάχτες από χαμένες ζωές και περιουσίες, που ζούμε και τρεφόμαστε από αυτές, χτυπούσε την πόρτα και δεύτερο πλήγμα. Μετά τις φωτιές έρχονται πλημμύρες.
Πρώτα ήρθε η κακοκαιρία Daniel. Άρχισαν οι πρώτοι τρομοκρατικοί ήχοι των μπουμπουνητών, που ηχούσαν σαν βαρύγδουπα χτυπήματα τυμπάνων. Έμοιαζε σαν να μας πολεμάει κάποιος. Μα ποιος; Η φύση πάντοτε ζητάει πίσω αυτά που το ανθρώπινο χέρι αβίαστα της πήρε. Μόνο που το διεκδικεί αναπάντεχα και με δύναμη στο τετράγωνο. Τα μαυρισμένα σύννεφα του ουρανού φάνταζαν θυμωμένα και έκλαιγαν προς τιμή της «Aνθρωπόκαινου» εποχής. Η θλίψη εκφράζεται και ως θυμός συνήθως. Όπως και οι αμαρτίες ξεπλένονται με το νερό. Τρεις μέρες ο ουρανός θρηνούσε. Τρεις μέρες θρηνήσαμε και εμείς την αγνώριστη πόλη του Βόλου. Ταχύτατα, όπως και η ροή του μεγάλου όγκου νερού που κατέληξε στους δρόμους, στα σπίτια, στα χωράφια, στα ζώα, στη θάλασσα και στη ζωή μας, συνειδητοποιήσαμε πως δεν θα είμαστε ποτέ ξανά οι ίδιοι.
Άλλοι μείνανε χωρίς σπίτι ή χωρίς μέρη του, άλλοι χωρίς το μέσο επιβίωσής τους, άλλοι χωρίς μέσο μετακίνησης, ενώ υπήρχαν και άνθρωποι που δεν μπορούσαν καν να προσεγγίσουν το πλήγμα της καταστροφής τους. Σε μεγαλύτερη κλίμακα, όσοι το σπίτι τους δεν είχε υλικές ζημιές τις ημέρες της καταστροφής, δεν είχε διαθέσιμο ρεύμα και νερό. Κατά το πέρασμα των ημερών, ενώ προσπαθούσαμε να επανέλθουμε σε μία «κανονικότητα», το νερό που δόθηκε στα σπίτια ήταν μη κατάλληλο για ανθρώπινη χρήση. Ακόμη και εμείς που σταθήκαμε τυχεροί, ήρθαμε αντιμέτωποι με έναν αγώνα. Ίσως οπισθοδρομήσαμε για λίγο. Ίσως αναλογιστήκαμε και τι έχουμε ο καθένας καθημερινά στη ζωή του ως δεδομένο και απλά σε τρεις μέρες σταματά να είναι. Ίσως το νερό ξέπλυνε λίγο το εγώ μας και άφησε λίγο παραπάνω χώρο στην ευγνωμοσύνη και την αλληλεγγύη.
Προσπαθήσαμε να σταθούμε στα πόδια μας αναπληρώνοντας ο καθένας τις ζημιές του και ξελασπώνοντας τους δρόμους που περπατάμε για να συνεχίσουμε την κανονικότητά μας. Μόνο που λίγο μετά ήρθε η κακοκαιρία Elias. Η δεύτερη κακοκαιρία ήταν μικρότερη σε διάρκεια -μια ημέρα- αλλά οι επιπτώσεις της ήταν το ίδιο καταστροφικές με την πρώτη. Όσοι προσπάθησαν να ορθοποδήσουν, αντιμετώπισαν τις ίδιες δυσκολίες. Η πόλη ξαναβρέθηκε βυθισμένη μέσα στη λάσπη.
Την ημέρα του Elias, ήρθα και εγώ αντιμέτωπη με την κακοκαιρία. Δούλευα απογευματινή βάρδια κλείσιμο. Το νερό ήταν πάνω στο πεζοδρόμιο και άρχισε να υπερχειλίζει ο δρόμος, ερχόταν με ορμή προς το μαγαζί. Χωρίς ρεύμα προσπαθούσα με τον συνάδελφό μου να συμμαζέψουμε τα λαχανικά του μανάβικου και να τα βάλουμε μέσα στον κλειστό χώρο του μαγαζιού. Για το ψυγείο ούτε λόγος, αφού δεν μπορούσαμε καν να προσεγγίσουμε τον δρόμο. Μέσα στη βιασύνη μας κυριαρχούσε φόβος, αφού βλέπαμε τη στάθμη του νερού να ανεβαίνει όλο και περισσότερο. Είμασταν και οι δύο από πάνω μέχρι κάτω βουτηγμένοι στο ποτάμι δακρύων των σύννεφων, ξεστομίζοντας «όχι πάλι». Σταθήκαμε δυνατοί, την επόμενη μέρα το κύμα κακοκαιρίας είχε παρέλθει και είχε αφήσει πίσω του την ίδια θλίψη.
Μέσα στην αγωνία και στην απογοήτευση που άφησε όλη αυτή η αποκαλυπτική κακοκαιρία, άνθρωποι της διπλανής πόρτας βγαίναν στους δρόμους για να βοηθήσουν τον συνάνθρωπό τους. Η κακοκαιρία δεν άφησε μόνο λάσπες και καταστροφές, αλλά έφερε στην επιφάνεια την αξία της ίδιας της ζωής. Υπενθύμισε σε όλους μας, ότι τίποτα από αυτά που πιθανώς έχουμε στην καθημερινότητά μας -άλλοι περισσότερα και άλλοι λιγότερα- δεν είναι δεδομένα. Κατανοήσαμε τι πραγματικά έχει αξία και πως είμαστε απλά άνθρωποι. Άνθρωποι με συναισθήματα, γεμάτοι αγάπη και όνειρα που οργιάζουν, και δυστυχώς μας υποκλέπτουν.
Ως άνθρωπος και εγώ με όνειρα, εκμεταλλεύτηκα τον χρόνο που μου δόθηκε λόγω παράτασης της καθημερινότητας και εκφράστηκα μέσω της ζωγραφικής. Η ζωγραφική είναι ο δίαυλος οπτικοποίησης των συναισθημάτων μου. Στην αρχή, αντικρίζω έναν πίνακα κενό -tabula rasa- τον οποίο χρωματίζω με τη δική μου ιδιοσυγκρασία. Άλλοτε χρησιμοποιώ τα ανάλογα χρώματα για να εκφράσω τη ζωντάνια και την ένταση των συναισθημάτων μου, ενώ άλλες φορές είναι απλά ασπρόμαυρα σκίτσα που απεικονίζουν την ένταση του κάθε σχεδίου. Αντλώ έμπνευση από τις εμπειρίες μου, τα επίκαιρα γεγονότα, αλλά και από τις σουρεαλιστικές – υπερβατικές ιδέες που έντονα συνυπάρχουν στην πραγματικότητά μου. Η αρχή, η μέση και το τέλος ενός έργου, αποτυπώνεται στο χαρτί ή τον καμβά ως μεταφραστής τμημάτων του εαυτού μου. Η σύλληψη της ιδέας καταλήγει από έναν άγραφο πίνακα στη δημιουργία ενός έργου με συναισθήματα και προσωπικότητα.
Συγκεκριμένα, κατά την εξέλιξη των ημερών, συνέχισα ένα project που μου έχει ανατεθεί για το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας του τμήματος της Ιχθυολογίας, εκ μέρους της Μονάδας Βιοπαρακολούθησης των Θαλάσσιων Θηλαστικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με έδρα τον Βόλο. Το project ξεκίνησε από μία καλλιτεχνική περιέργεια και αναμένεται να ορίσει την αφετηρία συνένωσης της επιστήμης και των τεχνών. Είναι ένα project που με έκανε να αναλογιστώ τι πραγματικά έχει αξία στη δική μου ζωή.
Διατύπωσα με ξεκάθαρη φωνή μέσα στο μυαλό και την καρδιά μου τους στόχους μου και πώς ονειρεύομαι να δω την Όλγα στο μέλλον. Η Όλγα του μέλλοντος θα έχει μεγάλη καρδιά και θα ακούει λίγο περισσότερο τα θέλω της, θα ταξιδέψει τον κόσμο και θα πλεύσει πάνω σε όλους τους ωκεανούς της γης. Η Όλγα στο ταξίδι ανακάλυψης του εαυτού της, θα επιδιώκει ταυτόχρονα να έρθει πιο κοντά στον κόσμο των θαλάσσιων θηλαστικών και θα κάνει τα όνειρά της πραγματικότητα».
Xρύσα Ράντου:
«Είτε πρόκειται για ένα παιχνίδι σκακιού ή ένα σχέδιο που αλλάζει
τον κόσμο, οι καλύτερες στρατηγικές απαιτούν χρόνο…»
«Οι τελευταίες μέρες μάς επηρέασαν αρκετά είτε στη πράξη είτε στην ψυχολογία μας. Μέσα από όλο αυτό, όλοι μας μπήκαμε σε σκέψεις και ο καθένας έχτισε τη δική του οπτική γωνία σε διαφορετικά θέματα, όπως π.χ. περιβαλλοντικά ή πολιτικά. Η δική μου οπτική γωνία αναπαριστά την σκληρή πραγματικότητα που αποτέλεσε τροχοπέδη στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Ήρθα αντιμέτωπη με ανθρώπους, οι οποίοι έχασαν κινητές, ακίνητες περιουσίες και δικούς τους κοντινούς ανθρώπους, γεγονός που τους έφθειρε ψυχολογικά. Ωστόσο, δεν τόλμησα να τους δώσω δύναμη για κουράγιο και υπομονή πως όλα θα πάνε καλά, διότι όσο ο κόσμος μας έχει ως στόχο την κερδοσκοπία, με μεγάλη δυσκολία θα καταφέρουμε να ανέλθουμε σε τέτοιου είδους ζητήματα, όπως το περιβαλλοντικό. Την τρέχουσα κατάσταση θα μπορούσα να τη χαρακτηρίσω ως τραγική, καθώς τα προβλήματα όλο και πολλαπλασιάζονται.
Δεν άντεχα να ακούω άλλο γι’ αυτό το χάος που συνέβαινε και συνεχίζει να συμβαίνει, οπότε πέρασα και περνάω τις μέρες μου με την τέχνη που κρύβει μία απλή σκακιέρα. Είναι ακραίο το πόσα μπορεί να εκφράζει ένα παιχνίδι και το πόσες οπτικές μπορεί να σου χαρίσει κάτω από δύσκολες συνθήκες. Εκτός από την τέχνη, την επιστήμη ή και ως άθλημα, το σκάκι κρύβει την πραγματικότητά μας. Όλα τα πιόνια θυσιάζονται για να σώσουν τον βασιλιά, που εντελώς τυχαία είναι το πιο «άχρηστο» πιόνι πρακτικά. Εμείς για ποιον θυσιαζόμαστε άραγε; ή μήπως για ποιους;
Κάθε απόφαση που παίρνουμε σήμερα θα έχει αντίκτυπο στις μελλοντικές μας αποφάσεις. Η αλήθεια είναι πως μερικές φορές παίρνουμε αποφάσεις πιστεύοντας ότι ήταν η καλύτερη δυνατή απόφαση και καταλήγει να είναι η χειρότερη. Αυτό που έχει σημασία όμως, είναι το πόσο είμαστε διατεθειμένοι να σηκωθούμε ξανά. Στο σκάκι λοιπόν, δεν μπορούμε να επικεντρωθούμε μόνο στην επόμενη κίνησή μας, αλλά πρέπει να εστιάσουμε μέχρι και στις επόμενες τρεις κινήσεις μας. Η επόμενη κίνηση που θα κάνουμε έχει αντίκτυπο στις κινήσεις που θα μας επιτρέπεται και θα αναγκαστούμε να κάνουμε στο μέλλον, τις οποίες αν καταφέρουμε να κάνουμε σωστά θα μας οδηγήσουν στην νίκη αυτής της παρτίδας. Θα μπορούσε κανείς να πει πως το πιόνι που χάνουμε μπορεί να αντιπροσωπεύει κι ένα κομμάτι του εαυτού μας, μια συμπεριφορά ή ίσως ένα σύστημα πεποιθήσεων που δεν μας εξυπηρετεί πλέον. Όμως και στο σκάκι και στη ζωή, οι πιθανές επιλογές μας είναι στην πράξη άπειρες.
Λάθη πάντα γίνονται και λάθη θα συνεχίσεις να κάνεις. Δεν μπορείς να ζήσεις ή να παίξεις σκάκι χωρίς να κάνεις λάθη. Και παρόλο που δεν μπορείς να ακυρώσεις τις κινήσεις σου, μπορείς πάντα να επιλέξεις να κάνεις μια βελτιωμένη κίνηση την επόμενη φορά. Η καλύτερη κίνηση εντοπίζεται εξετάζοντας εναλλακτικές λύσεις. Λάβε υπόψη σου ότι το παιχνίδι αλλάζει με κάθε κίνηση που κάνεις. Θυμήσου ότι τίποτα δεν τελειώνει και τίποτα δεν είναι ατελείωτο.
Τα μεγάλα πράγματα εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Είτε πρόκειται για ένα παιχνίδι σκακιού ή ένα σχέδιο που αλλάζει τον κόσμο, οι καλύτερες στρατηγικές απαιτούν χρόνο για να εκδηλωθούν. Το σκάκι μάς ενθαρρύνει να μάθουμε από τα λάθη μας και να γίνουμε καλύτεροι μέσα από κάθε ήττα που αντιμετωπίζουμε.
Αν λοιπόν η ζωή είναι μια μεγάλη σκακιέρα και οι άνθρωποι είναι κομμάτια αυτής, τότε εσύ ποιο πιόνι πιστεύεις πως είσαι;
Η ζωή, λέει ο Γκάρι Κασπάροφ, μιμείται το σκάκι».