Στους 920.000-950.000 υπολογίζονται αυτή τη στιγμή οι αλλοδαποί στην Ελλάδα, ενώ εκτιμάται ότι την τελευταία επταετία πέρασαν από τη χώρα για να μεταβούν προς τη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη κοντά στους 1,8 εκ. πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες. Και τα γεωπολιτικά και οικονομικά δεδομένα από τις υπανάπτυκτες περιοχές δείχνουν ότι οι ροές των «απελπισμένων ψυχών» για μια καλύτερη ζωή δεν θα σταματήσουν τα επόμενα χρόνια.
Τα στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής Δημογραφίας του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Βύρων Κοτζαμάνης, μιλώντας στη διαδικτυακή εκπομπή «Θεσσαλία Παντού», είναι ενδιαφέροντα.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει αναφορικά με την έλευση μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα, γεγονός που επηρεάζει και την πληθυσμιακή σύνθεση.
Στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 εκατοντάδες χιλιάδες μεταναστών ήρθαν στην Ελλάδα, όπως από την Αλβανία, με σκοπό να εργαστούν και να ζήσουν. Τώρα αυτό το κύμα έχει ανακοπεί σε πολύ σημαντικό βαθμό λόγω της οικονομικής κρίσης την τελευταία δεκαετία. Από την άλλη, με την έκρηξη του προσφυγικού διήλθαν από την Ελλάδα πάρα πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες από την Ασία και την Αφρική, από τους οποίους ένα μικρό ποσοστό παρέμεινε στην Ελλάδα.
Οι πρώτοι μετανάστες γέννησαν 200.000 παιδιά
Ο κ. Κοτζαμάνης χαρτογραφεί την κατάσταση με τους αλλοδαπούς στην Ελλάδα. Όπως επισημαίνει, ανάμεσα στο 1990 και το 2010 εισήλθαν στην Ελλάδα 800.000 οικονομικοί μετανάστες που έμειναν στη χώρα μας, έπιασαν εργασία και έκαναν παιδιά. Υπολογίζεται ότι σε αυτή την 20ετία γεννήθηκαν από οικογένειες μεταναστών 200.000 παιδιά. Επίσης 200.000 έλαβαν την ελληνική υπηκοότητα.
Βέβαια μέσα στην οικονομική κρίση υπήρξε ένα τμήμα των μεταναστών που αποφάσισε να φύγει από την Ελλάδα για να βρει καλύτερη τύχη σε άλλη χώρα. Έγιναν δηλαδή για δεύτερη φορά μετανάστες.
Η ένταση του προσφυγικού
Στην τελευταία δεκαετία, αυτής της κρίσης, το κύριο χαρακτηριστικό ήταν η έκρηξη του προσφυγικού.
«Ανάμεσα στο 2014-2020 πέρασαν από την Ελλάδα μέσα από το Αιγαίο και τον Έβρο κοντά στους 1,8 εκ. πρόσφυγες και μετανάστες, εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία έφυγε προς την υπόλοιπη Ευρώπη διά της βαλκανικής οδού. Δεν είχαν άλλωστε στόχο να μείνουν στη χώρα μας. Τελικά από όλους αυτούς στην Ελλάδα έχουν απομείνει 100.000-150.000 άτομα που προσπαθούν να προσαρμοστούν, αν και οι περισσότεροι επίσης θέλουν να φύγουν. Βέβαια στην Ελλάδα, λόγω και της πανδημίας, με την εκτίναξη της ανεργίας, δεν υπάρχει και κάποια ενεργή πολιτική ενσωμάτωσης αυτών των ανθρώπων στην κοινωνία» ανέφερε ο κ. Κοτζαμάνης.
Τι δείχνει το μέλλον
Εκτός από τους πρόσφυγες υπάρχουν και οι οικονομικοί μετανάστες που φεύγουν από τις πατρίδες τους για την Ευρώπη, καθώς πλέον είναι πιο δύσκολο να περάσουν τον Ατλαντικό και να φτάσουν στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Και στο μακρινό τους ταξίδι η χώρα μας είναι το πέρασμα.
«Η Ελλάδα, λόγω της οικονομικής της κατάστασης την τελευταία δεκαετία, δεν είναι ελκυστική για τους οικονομικούς μετανάστες και τους πρόσφυγες. Και εκτιμώ ότι ούτε την επόμενη δεκαετία θα είναι ελκυστική, γι’ αυτό το προφίλ αλλοδαπών είναι αυτοί που βρίσκονται στην απόλυτη εξαθλίωση. Η Ελλάδα έχει τα δικά της οικονομικά προβλήματα να λύσει για τους ανθρώπους που ήδη διαμένουν εδώ. Ωστόσο θα παραμείνει ελκυστική ως πόρτα για να περάσουν στην Ευρώπη όλα αυτά τα εκατομμύρια αλλοδαπών» αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης.
Πώς επηρεάζουν οι γεωπολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες την εξέλιξη του προσφυγικού και μεταναστευτικού; «Υπάρχει η Τουρκία με τα 5.000.000 προσφύγων που δεν ξέρουμε πώς θα συμπεριφερθεί, ενώ υφίστανται και οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, όπου επίσης γεννούν δυστυχία και απόγνωση. Είναι προφανές ότι όσο συνεχίζονται οι κοινωνικές και πολιτικές κρίσεις σε αυτές τις χώρες, τόσο θα αυξάνεται η επιθυμία των ανθρώπων στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή να πάνε στη Γη της Επαγγελίας που είναι η Ευρώπη. Σε αυτές τις κρίσεις θα πρέπει να προσθέσουμε τα θέματα των επιδημιών, της έλλειψης νερού, των εμφύλιων συγκρούσεων που ταλαιπωρούν τους πληθυσμούς της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Οι πιέσεις για μετανάστευση από αυτές τις περιοχές προς τον Βορρά θα αυξηθούν. Ο πληθυσμός της Αφρικής τα επόμενα χρόνια θα μεγεθυνθεί ταχύτατα. Αν τώρα έχουμε δέκα μετανάστες που θα ήθελαν να έρθουν στην Ευρώπη, σε λίγα χρόνια θα είναι 30» καταλήγει ο πανεπιστημιακός.