Tου Γεώργιου Καπουρνιώτη
Οι μέρες περνούν. Τα πάντα έχουν αλλάξει στον χώρο της εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να τα βάλουν με τον κορωνοϊό διδάσκοντας, με κρυμμένο το πρόσωπό τους, κάτω από μία μάσκα. Ανέκφραστοι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η εκπαίδευση απαιτεί επικοινωνία, εκφράσεις προσώπου, χαμόγελα. Και η μάσκα, μεταξύ μας, τα λιγοστεύει πολύ όλα αυτά καθώς καλύπτονται πίσω από ένα κομμάτι υφάσματος και δυσχεραίνουν τη διαδικασία της μάθησης.
Ως εκπαιδευτικός θα ήθελα να εκφράσω τις μέχρι τώρα εμπειρίες μου, τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές στη νέα αυτή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε στα σχολεία τη φετινή χρονιά.
Ποιες χαρακτηρίζονται ως αρνητικές εμπειρίες;
Κατά τη διάρκεια του μαθήματος και προσπαθώντας να εξηγήσω δύσκολες έννοιες στους μαθητές μου, όντας αδύνατο να δουν τις εκφράσεις του προσώπου μου διότι αυτές είναι πλέον κρυμμένες πίσω από μία μάσκα, χρησιμοποιώ κινήσεις του σώματος για να γίνω πιο παραστατικός. Αυτό κάνει ακόμα πιο δύσκολο τον ρόλο μου ως δάσκαλο γιατί τα παιδιά αδυνατούν να παρατηρούν τα συναισθήματα που πηγάζουν από το πρόσωπό μου και η επεξήγηση των εννοιών αυτών γίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Επιπροσθέτως, πολλές φορές δεν μπορώ να διαχειριστώ τον τόνο της φωνής μου, καθώς διαρκώς αναρωτιέμαι, αν ακούγομαι καθαρά σε όλη την τάξη. Αυτό μου προκαλεί άγχος γιατί σε εμάς τους δασκάλους οι στιγμές που ανεβοκατεβάζουμε τον τόνο της φωνής μας, στην επικοινωνία μας με τα παιδιά, είναι πολύ σημαντικές και διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην εκπαίδευση.
Έχει ολοκληρωθεί ο πρώτος μήνας της φετινής σχολικής χρονιάς και ακόμα, προσπαθώ να αναγνωρίσω τα πρόσωπα των καινούριων μαθητών, κάτω από τις μάσκες. Προσπαθώ καθημερινά να κατανοήσω τις εκφράσεις των μαθητών μου, από τις κινήσεις των ματιών τους, αφού είναι τα μόνα που δεν καλύπτονται. Πολλές φορές δεν ξέρω πως να αντιδράσω … σκεπτόμενος ότι μπορεί να παρεξηγηθώ από τους μαθητές μου ή να μην τους φοβίσω, αφού αρκετές στιγμές της ημέρας γουρλώνω τα μάτια μου ή σουφρώνω τα φρύδια μου, γιατί είναι τα μόνα σημεία του προσώπου μου που τα αισθάνομαι ελεύθερα.
Δεν είναι λίγες οι φορές που νιώθω ότι γίνομαι κουραστικός κατά τη διάρκεια του μαθήματος, γιατί ζητάω από τα παιδιά να επαναλάβουν μία, δύο και τρεις φορές την απορία τους, την ερώτησή τους ή ότι άλλο χρειαστούν γιατί οι φωνούλες τους με δυσκολία ακούγονται. Τεντώνω τα αυτιά μου για να ακούσω τι λένε, κάποιες στιγμές με επιτυχία, άλλες χωρίς.
Αισθάνομαι την ανάγκη να βλέπω τους μαθητές μου. Από τις εκφράσεις τους καταλαβαίνω αν έγιναν κατανοητά τα όσα τους εξήγησα ή αν έχουν απορίες. Είναι αδύνατο να επιτευχθεί αυτό, κοιτάζοντας μόνο τα μάτια τους.
Καθημερινά, οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουμε εμπόδια στην εποχή του κορωνοϊού, εμπόδια τα οποία δυσκολεύουν το λειτούργημα που καλούμαστε καθημερινά να εκτελέσουμε. Πλημμυρισμένοι από άγχος, προσπαθούμε να ανταπεξέλθουμε στα καθήκοντά μας και να βγούμε νικητές. Δεν έχουμε ζήσει ξανά κάτι παρόμοιο, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο διαχειρισμός των προβλημάτων που προκύπτουν, αποτελεί για εμάς μία άγνωστη διαδικασία.
Υπάρχουν στιγμές που σκέφτομαι, ότι δεν υπάρχουν μόνο αρνητικές συνέπειες από τη χρήση της μάσκας στους σχολικούς χώρους και πως δεν πρέπει όλη αυτή η κατάσταση να επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία μας. Πρέπει να κυριαρχούν οι θετικές σκέψεις στο μυαλό μας για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κατάσταση αυτή. Πρέπει να είμαστε δυνατοί, σκληροί και έτοιμοι να παλέψουμε.
Η σημαντικότερη θετική συνέπεια είναι πως σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα καταφέρουμε να μειώσουμε σε μεγάλο βαθμό τον θανατηφόρο αυτό ιό, ο οποίος προκαλεί ακόμα και θάνατο σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες.
Ακόμη, πίσω από ένα κομμάτι υφάσματος, μπορώ να κρύβω τα άσχημα συναισθήματά μου, όταν δεν είμαι καλά. Έτσι οι μαθητές μου δεν με καταλαβαίνουν όταν δεν έχω καλή διάθεση με συνέπεια να μην επηρεάζονται από αυτό.
Ένα επιπλέον θετικό αποτέλεσμα της εποχής της πανδημίας είναι ότι πολλοί δάσκαλοι και καθηγητές, μεγάλοι σε ηλικία εξοικειώθηκαν με την τεχνολογία διότι έπρεπε να διδάξουν το μάθημά τους αλλά και να είναι σε συχνή επαφή με τα παιδιά. Μπορεί αυτό να ήταν μία δύσκολη δοκιμασία στην αρχή για αυτούς, αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλο πλεονέκτημα κατά τη διδασκαλία τους στην τάξη. Με τη χρήση των υπολογιστών, την προβολή εικόνων, βίντεο, το μάθημα γίνεται πιο διαδραστικό και κεντρίζει το ενδιαφέρον των μαθητών.
Τέλος, ο covid-19, στον χώρο της εκπαίδευσης μάς βοήθησε να παρατηρήσουμε πως η μεταβολή από την παραδοσιακή διδασκαλία προς την ηλεκτρονική μάθηση μπορεί να θέλει από όλους μας χρόνο να υιοθετηθεί και να υλοποιηθεί, ωστόσο εκπαιδευτικοί και μαθητές εξελίσσονται και αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Εκπαιδεύονται καλύτερα στη διαχείριση του χρόνου, αναπτύσσοντας την κριτική τους ικανότητα. Ας μην ξεχνάμε, όμως, πως κανένας υπολογιστής δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία. Η επικοινωνία δασκάλου – μαθητή αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι της εκπαίδευσης διότι στόχος δεν είναι μόνο η διεύρυνση των γνώσεων των παιδιών αλλά και η απόκτηση σωστής παιδείας, η οποία θα τους προετοιμάσει και θα τους κάνει καλούς ανθρώπους μεγαλώνοντας, για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κοινωνίας.