Του Μάνου Βουγιούκα*
Δύο γεγονότα την περασμένη εβδομάδα συνετέλεσαν στην επανεκκίνηση της προηγούμενης πρότασης του γράφοντος για την καθιέρωση της πορείας του Ρήγα Βελεστινλή ως πολιτιστική διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πρώτο γεγονός το ενδιαφέρον της επιτροπής «Ελλάδα 2021» για τον Δήμο Ρήγα Φεραίου με την επιτόπου επίσκεψη στο Βελεστίνο, στο πλαίσιο της προετοιμασίας των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Δεύτερο γεγονός η διαδικτυακή εκδήλωση του Συμβουλίου της Ευρώπης «Διάλογοι Πολιτιστικών Διαδρομών: Προκλήσεις και ευκαιρίες μετά τον Covid-19» στα ελληνικά, με συμμετοχή στελεχών των υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού, εκπροσώπων πολιτιστικών διαδρομών στην Ελλάδα και του γράφοντος. Μετά από ένα σχετικά χαμηλό προφίλ έως τώρα, οι Πολιτιστικές Διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης φαίνεται ότι πλέον συμπεριλαμβάνονται στις δράσεις πολιτιστικού τουρισμού της χώρας μας. Η μεγαλύτερη τιμή για τον Ρήγα Βελεστινλή, ως τον πρώτο εθνομάρτυρα της εθνικής μας παλιγγενεσίας, είναι η καθιέρωση Πολιτιστικής Διαδρομής που μπορεί και πρέπει να διεκδικηθεί από τον Δήμο Ρήγα Φεραίου το 2021, με τη στήριξη της επιτροπής «Ελλάδα 2021» και των υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού.
Οι Πολιτιστικές Διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης έχουν καθιερωθεί από το 1987, τονίζοντας τη σημασία της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Η διευρυμένη μερική συμφωνία (Enlarged Partial Agreement), που έχουν υπογράψει 34 κράτη – μέλη (και η Ελλάδα), συμπεριλαμβάνει 38 πολιτιστικές διαδρομές με διάφορα θέματα, όπως ιστορικά, αρχαιολογικά, θρησκευτικά-προσκυνηματικά, καλλιτεχνικά, αγροτικά, κ.λπ., που απεικονίζουν την ευρωπαϊκή μνήμη, την ιστορία και την κληρονομιά. Οι Πολιτιστικές Διαδρομές συμβάλλουν στην προστασία, διαφύλαξη, αξιοποίηση, ανάδειξη και προβολή της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Αρμόδιο για την πιστοποίηση και ένταξη νέων διαδρομών είναι το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Πολιτιστικών Διαδρομών που εδρεύει στο Λουξεμβούργο. Το Ινστιτούτο βοηθά τους υποψήφιους στην προετοιμασία του φακέλου υποψηφιότητας για την αξιολόγηση. Διοργανώνει επιμορφωτικά προγράμματα για στελέχη των πολιτιστικών διαδρομών και των δικτύων τους. Η πιστοποίηση δίνεται σε διακρατικά δίκτυα που έχουν αποδεδειγμένους πολιτιστικούς δεσμούς σχετικά με μία θεματική διαδρομή. Τα δίκτυα αυτά πρέπει επίσης να διεξάγουν έρευνα, να οργανώνουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες και ανταλλαγές για τους νέους Ευρωπαίους, να ενισχύουν τη δημιουργικότητα και την ενθάρρυνση του πολιτιστικού τουρισμού.
Οι Πολιτιστικές Διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης προσφέρονται για ανάπτυξη του βιώσιμου και υπεύθυνου πολιτιστικού τουρισμού, ιδιαίτερα σε λιγότερο γνωστές περιοχές. Προτείνουμε ως υποψήφια για πιστοποίηση από το Συμβούλιο της Ευρώπης:
Πολιτιστική Διαδρομή Ρήγα Βενεστινλή: Με αφετηρία το Βελεστίνο, ακολούθως Πήλιο – Ζαγορά – Κισσός, Άθως, Κωνσταντινούπολη, Βουκουρέστι, Βιέννη, Τεργέστη, Βελιγράδι – Πύργος Νεμπόισα (τόπος μαρτυρίου). Για την πιστοποίηση χρειάζονται να συμμετέχουν φορείς από τουλάχιστον τρεις χώρες μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης (αρχικά Ελλάδα, Ρουμανία, Σερβία). Θα χρειαστούν: Ολική έρευνα και τεκμηρίωση, ειδική σήμανση – ταυτότητα, επιστημονική στήριξη, ψηφιακό μάρκετινγκ πολιτιστικού τουρισμού, ιστοσελίδα, δίκτυο ΑΕΙ, τριετές σχέδιο δράσεων, συμμετοχή νεολαίας, πολιτιστικά δρώμενα, επικοινωνιακή στρατηγική, εκθέσεις και συνέδρια.
Μέσω αυτής της προτεινόμενης πολιτιστικής διαδρομής, ο Δήμος Ρήγα Φεραίου και κατ’ επέκταση η Μαγνησία και η Θεσσαλία συνδέονται με μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σημαντικές πόλεις, περιφέρειες και πολιτιστικά σημεία, ως αφετηρία και προορισμός. Ο στόχος είναι η ένταξη στις πολιτιστικές διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης που σημαίνει σημαντική αναγνωρισιμότητα και προσέλκυση επισκεπτών πολιτιστικού τουρισμού, για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και βιώσιμη περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Για την προετοιμασία του ολοκληρωμένου φακέλου υποψηφιότητας και υποβολή σε περίπου έναν χρόνο από σήμερα θα χρειαστεί σοβαρή και υπεύθυνη προσπάθεια, καθώς και στήριξη από την επιτροπή «Ελλάδα 2021» και την ελληνική κυβέρνηση. Θα αξιοποιηθούν οι διεθνείς σχέσεις του Δήμου και σχετικές αδελφοποιήσεις και με κινητοποίηση των ελληνικών κοινοτήτων της ομογένειας σε Βουκουρέστι, Βιέννη, Τεργέστη και Βελιγράδι, καθώς και των προξενικών αρχών.
*Ο Μάνος Βουγιούκας είναι γραμματέας του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πολιτιστικού Τουρισμού – www.culturaltourism-network.eu (Email: [email protected]). Έχει συμμετάσχει στην Ακαδημία Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο, στο Φόρουμ Πολιτιστικών Διαδρομών και σε πολλές δράσεις ανάπτυξης και προβολής πολιτιστικού τουρισμού στις Βρυξέλλες και σε 17 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.