της
Βασιλικής Μελισσουργού,
φιλόλογου
Πέρασαν πενήντα χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο.
Ήταν μια επανάσταση των νέων που δεν ανέχονταν πια το καθεστώς της αυθαιρεσίας. Ούτε τους φραγμούς στην ελευθερία της έκφρασης, τον ασφυκτικό έλεγχο και τον περιορισμό των κινήσεων τους. Όλα αυτά εγκλώβιζαν τους νέους σε μια αποπνικτική πραγματικότητα και τους φυλάκιζαν σε σκοτεινά πλαίσια, αφαιρώντας τους το ζωτικό οξυγόνο και το δημιουργικό φως.
Ενώ οι νέοι άνθρωποι έχουν όρεξη και σχέδια, επιθυμούν να λαμβάνουν πρωτοβουλίες και να προβαίνουν σε τολμήματα, σε ρηξικέλευθες ενέργειες πειραματισμού και δράσεις καινοτομίας, η Δικτατορία των Συνταγματαρχών χτίζει τοίχους και απλώνει συρματοπλέγματα.
Οι νέοι με όπλο την ελπίδα και την αισιοδοξία αποτολμούν να καταλύσουν το καθεστώς της 21ης Απριλίου, δείχνοντας και στους άλλους πολίτες τον δρόμο της αντίστασης κατά της απολυταρχίας, της σκλαβιάς και του φόβου. Επιζητούν την εύνοια και την ένωση με τον λαό, γιατί ο αγώνας τους συνοδευόμενος από το δίκαιο και την νεανική ορμή γίνεται κραταιός και ανίκητος.
Έχουν την πεποίθηση ότι θα νικήσουν, γιατί το δίκαιο είναι με το μέρος τους, ενώ η δική τους ηθική βροντοφωνάζει και δεν επιτρέπει άλλο την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο αγώνας τους είναι έντιμος και μάχονται για το κοινό συμφέρον του λαού. Μπαίνουν στην πρώτη γραμμή με δυναμισμό και αποφασιστικότητα, αποτελώντας παράδειγμα για τους άλλους. Με σημαία τους την ελευθερία, την δικαιοσύνη, την παιδεία και την κοινωνική πρόοδο, αρχικά, αντιτάχθηκαν στους ισχυρούς της συνταγματικής δικτατορίας και έπειτα κλονίζοντας συθέμελα το δήθεν στέρεο οικοδόμημά τους, κατάφεραν τριγμούς και ρήγματα, γκρεμίζοντάς τους από τα βάθρα των αξιωμάτων τους.
Επανέφεραν το πολίτευμα της δημοκρατίας, την ομόνοια και την αλληλεγγύη, έδιωξαν για πάντα τις σκιές και το καθεστώς φόβου. Με δημοψήφισμα οι Έλληνες αποφάσισαν οι ίδιοι για την τύχη τους , την ιστορία τους και την προκοπή τους.
Η μέρα αυτή με τους αγώνες και την δράση των νέων έμεινε χαραγμένη στη μνήμη των ανθρώπων να θυμίζει πάντα την αξία της ελευθερίας και το μεγαλείο της δημοκρατίας. Δύο αξίες ριζωμένες βαθιά στο DNA του Έλληνα που καταξιώνουν τη ζωή του και αποτελούν το κρηπίδωμα της κοινωνίας, του πολιτισμού και της ευημερίας. Είμαστε υπερήφανοι, όλοι όσοι υπηρετούμε στον χώρο των γραμμάτων που μια επανάσταση για τη διεκδίκηση των θεμελιωδών εννοιών και αξιωμάτων, ξεκίνησε από την εστία της παιδείας, αποδεικνύοντας περίτρανα τη σημασία του πνεύματος για την ορθή πορεία και την σωτηρία του κόσμου.
Με αφορμή την προετοιμασία για το αφιέρωμα του σχολείου μας στους αγώνες του Πολυτεχνείου, ο Μάρκος Μαριτσούδης μαθητής της Γ΄ Λυκείου γράφει:
«Η επέτειος του Πολυτεχνείου εκτός από ημέρα μνήμης αποτελεί κι ένα ξεκάθαρο σύμβολο της μαχητικότητας των Ελλήνων για την προάσπιση των ιδανικών τους, ένα σύμβολο με διαχρονική αξία. Τι ώθησε όμως τους φοιτητές σε μια τόσο τολμηρή αλλά και αποφασιστική ενέργεια ;
Στις 21 Απριλίου 1967 ο στρατός καταλαμβάνει πραξικοπηματικά την διακυβέρνηση της χώρας με το πρόσχημα της ανόρθωσης. Έτσι η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπαδόπουλου που προέκυψε προέβη στην καταστρατήγηση του υπάρχοντος Συντάγματος και στην δημιουργία νέου το οποίο καταπατούσε σε μεγάλο βαθμό τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών της χώρας. Το γεγονός αυτό πυροδότησε αντιδράσεις οι οποίες αμβλύνθηκαν με άμεση επέμβαση της κυβέρνησης (π.χ. εξορίες, εκτελέσεις). Ωστόσο η μαχητικότητα των νέων δεν κάμφθηκε. Ακολούθησε η κατάληψη πολλών ανωτάτων σχολών όπως η Νομική Σχολή Αθηνών και το Πολυτεχνείο. Στις 17 Νοεμβρίου 1973 αποφασίστηκε η εισβολή του στρατού στο υπό κατάληψη Πολυτεχνείο με σκοπό την διάλυση της αντίστασης. Η κίνηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 11 ανθρώπων και τον τραυματισμό άλλων 138. Μετά την επεισοδιακή εκείνη νύχτα κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος. Η εξέγερση όμως των φοιτητών παρά τις απέλπιδες προσπάθειες της κυβέρνησης σήμανε την αρχή του τέλους της χούντας».
Η Ιωάννα Πουμάνα, μαθήτρια της Γ΄ λυκείου, παραθέτει τις δικές της σκέψεις:
«Σε μια κοινωνία που υπερτερεί το ατομικό συμφέρον και επικρατεί η αντίληψη ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν εύκολα, το Πολυτεχνείο αποτελεί απόδειξη ότι μία ομάδα ευαισθητοποιημένων νέων είναι ικανή να αντισταθεί σε ένα απολυταρχικό καθεστώς.
Στην εποχή μας, όμως, οι νέοι συνηθίζουν να μην παίρνουν θέση σε πολιτικά και κοινωνικά θέματα, να ασχολούνται μόνο με προσωπικά ζητήματα και να δέχονται χωρίς επεξεργασία όσα συμβαίνουν γύρω τους. Μπορεί να γίνονται αφιερώματα για το Πολυτεχνείο σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, ωστόσο λίγοι είναι αυτοί οι οποίοι συνειδητοποιούν την ηθική βαρύτητα των γεγονότων εκείνης της εποχής. Τα γεγονότα αυτά επισκιάζονται από την τυπική παρουσίαση μερικών εικόνων και λίγων λέξεων απευθυνόμενων σε ένα κοινό που έχει ήδη εξαντλήσει την ενέργειά του στην κάλυψη των αναγκών της καθημερινότητας, χωρίς να απομένει χρόνος για περαιτέρω σκέψεις περί ελευθερίας, κοινωνικών αγώνων και προάσπισης δικαιωμάτων. Πενήντα χρόνια από τα γεγονότα της 17ης Νοέμβρη το Πολυτεχνείο θα πρέπει να αποτελεί υπενθύμιση ότι η αλλαγή είναι εφικτή, όμως, απαιτεί θάρρος, τόλμη και συνειδητοποίηση της ανάγκης συμμετοχής σε ανάλογους αγώνες».