Της Μαρίας Αλμπανίδου,
νομικού MSc,ποιήτριας, αρθρογράφου
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένες και αγαπημένοι και καλή Κυριακή να έχετε και να έχουμε! Σήμερα θα σας παρουσιάσω το βιβλίο μιας υπέροχης κυρίας της λογοτεχνίας, μίας κυρίας που κάνει την εμφάνισή της επί 47 ολόκληρα χρόνια στον χώρο από την έκδοση της πρώτης της ποιητικής συλλογής μέχρι σήμερα, με 13 βιβλία στο ενεργητικό της, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε 17 γλώσσες. Και φυσικά αναφέρομαι στην εξαιρετική και βραβευμένη πολλάκις Ρέα Γαλανάκη και στο υπέροχο τελευταίο της βιβλίο «Εμμανουήλ και Αικατερίνη» που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2022 από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με τις οποίες η συγγραφέας συνεργάζεται εδώ και είκοσι χρόνια, τα οποία συμπληρώθηκαν φέτος.
Ας δούμε λίγα στοιχεία για την εξαιρετική αυτή συγγραφέα:
Η Ρέα Γαλανάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στην Αθήνα. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και δοκίμια. Ανήκει στα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων.
Έχει τιμηθεί, εκτός άλλων, δύο φορές με Κρατικό Βραβείο (1999, Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, και 2005, Κρατικό Βραβείο Διηγήματος). Επίσης, έχει τιμηθεί με το Βραβείο Πεζογραφίας Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2003), με το Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης (1987) και με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (2006).
To πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της, «Η Άκρα Ταπείνωση», απέσπασε το βραβείο Balkanika Literary Award, τη διεθνή διάκριση των βαλκανικών χωρών (2019). Το ίδιο βιβλίο, στη γαλλική του έκδοση, ήταν υποψήφιο για το Prix Méditerranée Étranger (2017).
Το μυθιστόρημά της «Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά» είναι το πρώτο ελληνικό μυθιστόρημα που εντάχθηκε από την Ουνέσκο στην «UNESCO Collection of Representative Works» (1994), ενώ το «Ελένη ή ο Κανένας» διεκδίκησε το Ευρωπαϊκό Βραβείο «Αριστείον» μπαίνοντας στην τελική τριάδα των υποψήφιων έργων (1999).
Έργα της έχουν μεταφραστεί σε δεκαεπτά γλώσσες: Αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά, ολλανδικά, τσέχικα, βουλγαρικά, σουηδικά, λιθουανικά, τουρκικά, αραβικά, κινεζικά, εβραϊκά, αλβανικά, καταλανικά και ουκρανικά.
Τι να πει κανείς γι’ αυτό το μοναδικό βιβλίο, το γεμάτο αλήθειες, το γεμάτο ιστορία και ιστορίες γενεών, για τα παραμύθια που δεν είναι παραμύθια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ίδια στον υπότιτλό του, αλλά όπως το διατρέχει η φράση και ολόκληρο απ’ άκρη σ’ άκρη; Το βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη αποτίει φόρο τιμής στους γονείς της Εμμανουήλ Γαλανάκη και Αικατερίνη Παπαματθαιάκη, ιατροί και οι δύο, με καταγωγή από την Κρήτη, ως μια απαραίτητη πράξη ενηλικίωσης που οφείλουμε όλοι να κάνουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν είμαστε, καθώς αυτές οι πράξεις είναι α-χωροχρονικές και πραγματοποιούνται κάθε στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου και με διάφορες αφορμές. Και ταυτόχρονα σαν μια απαραίτητη και αναγκαία πράξη αποδόμησης, αναδόμησης, ανασύνθεσης και ανασύστασης της ιστορίας, της ιστορίας του καθενός και των ιστοριών που έχουμε και κουβαλάμε όλοι μέσα μας και μας τυραννάνε από μια σταλιά παιδιά, αλλά και των ιστοριών που λέμε στον εαυτό μας και στους άλλους μεγαλώνοντας προκειμένου να καταλάβουμε τα εις εαυτόν, όπως θα έλεγε και ο Μάρκος Αυρήλιος, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας και να ανασυγκροτηθούμε ως άνθρωποι. Γιατί όλα τα πράγματα που περιέχουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μια επανάσταση μας διαμορφώνουν ως ανθρώπους. Και εδώ η Ρέα Γαλανάκη πέρα από τις άλλες πολιτικές της επαναστάσεις έκανε και αυτή την προσωπική επανάσταση, να δει κατάματα και με θάρρος και αλήθεια όσο αυτό ήταν εφικτό την ιστορία των γονιών της, αλλά και πιο πίσω από αυτούς και να αναμετρηθεί μαζί τους, αλλά και με την ιστορία. Αυτό κι να είναι επανάσταση! Αυτό κι αν προκαλεί τρόμο! Γι’ αυτό της αξίζουν πολλά πολλά συγχαρητήρια γι’ αυτή της τη δύναμη ψυχής.
Το βιβλίο είναι ένα ολόκληρο μάθημα ιστορίας επίσης για πολλά μεγάλα γεγονότα της ζωής μας, όπως τη Μικρασιατική Καταστροφή, τον Βενιζέλο και το βενιζελικό κίνημα, τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κ.ά., όπως και για τη ζωή στην ύπαιθρο και στα χωριά της Κρήτης, αλλά και στις πόλεις της όλες αυτές τις περιόδους που σας ανέφερα. Επίσης περιέχει πολλές και ανεκτίμητες φωτογραφίες ντοκουμέντα, επιστολές, αφηγήσεις άλλων προσώπων πολλά εξαιρετικά πράγματα.
Και τέλος σας καταθέτω εδώ με μεγάλη χαρά αυτό που λέει η Ρέα Γαλανάκη γι’ αυτή την τόσο συγκινητική φράση που διατρέχει όλο το βιβλίο, το περίφημο «Τα παραμύθια που δεν είναι παραμύθια» και που είναι και ο υπότιτλος του βιβλίου. Το άκουσα στην πολύ όμορφη εκδήλωση στον Κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων την Τετάρτη 29/6 που διοργανώθηκε για την παρουσίαση του εν λόγω βιβλίου και που φυσικά εγώ παρακολούθησα live streaming, από την οθόνη του κινητού μου και που μπορείτε και εσείς ακόμη και τώρα να παρακολουθήσετε καθώς βρίσκεται στο προφίλ των εκδόσεων Καστανιώτη στο facebook και οφείλω να ομολογήσω ότι ήταν μία άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση. Εκεί λοιπόν η συγγραφέας ερωτηθείσα από τον Νίκο Μπακουνάκη, συγγραφέα, δημοσιογράφο και καθηγητή Πανεπιστημίου που ήταν στο πάνελ και παρουσίαζε το βιβλίο για τη φράση, δήλωσε περίπου τα εξής: «Η φράση αυτοαναιρείται. Εγώ πιστεύω ότι η λογοτεχνία είναι προσωποκεντρική. Έπαιξα με τη λέξη παραμύθια. Εμείς οι συγγραφείς παίζουμε δημιουργικά με τις λέξεις. Εμείς οι παλιότερες οικογένειες ακούγαμε σαν παραμύθια από τις γιαγιάδες μας, τους παππούδες μας ιστορίες. Όμως, αυτές δημιουργούσαν στον καθένα μας την προσωπική οικογενειακή του μυθολογία.
Επομένως υπάρχει το στοιχείο του παραμυθιού… Όμως, αργότερα μεγαλώνοντας συνειδητοποιούμε ότι αυτά δεν ήταν ιστορίες, οι οποίες σχετιζόντουσαν με βασιλοπούλες και νεράιδες, αλλά ήταν γεγονότα της ζωής των παλαιοτέρων. Η αφήγηση η προφορική τα έφερε και τα έκανε να γέρνουν προς το παραμύθι. Και επειδή τα έκανε και λεγόντουσαν μέσα στα παιδιά. Υπήρχε η προσωπική αγωγή τα παλιότερα χρόνια. Πολλά πράγματα λεγόντουσαν από άνθρωπο σε άνθρωπο για να διαπαιδαγωγηθούν όσοι δεν ξέραν. Αν θέλετε από τα καφενεία όσοι δεν ξέραν γράμματα, αν θέλετε από τα σπίτια όπου οι γονείς μιλούσαν στα παιδιά. Αυτά είναι τα παραμύθια που δεν είναι παραμύθια».
Και σας αφήνω μ’ αυτή την τόσο όμορφη τοποθέτηση της συγγραφέας για την εν λόγω φράση παροτρύνοντάς σας ταυτόχρονα να προμηθευτείτε το βιβλίο και να βουτήξετε πραγματικά στα βαθιά καταγάλανα νερά του, σαν να βουτάτε στα βαθιά καταγάλανα νερά της Κρήτης, του Αιγαίου, της Ελλάδας ολόκληρης.
Ώς την επόμενη φορά, έχετε την αγάπη μου και καλή σας ανάγνωση!