Λιγότεροι ήταν οι καταδικασθέντες το 2016 από το Μονομελές και το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Βόλου, που έκαναν χρήση του νόμου για μετατροπή της ποινής τους σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο, με ορισμό προθεσμίας, ώστε μέσα σε αυτήν να καταβάλει ο καταδικασθείς, το ποσό σε δόσεις, που ορίζει το δικαστήριο.
Αιτία, από τη μια η οικονομική αδυναμία να ανταποκριθούν στα ποσά που τους επιδικάστηκαν και από την άλλη η αδιαφορία…
Σύμφωνα με στοιχεία της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Βόλου το 2016 μόλις 30 ήταν οι αποφάσεις των δικαστηρίων για μετατροπή ποινών σε χρηματικές ή πρόστιμα με ορισμό προθεσμίας, έναντι 42 αποφάσεων που είχαν εκδοθεί το 2015 και 49 το 2014. Χρόνο με τον χρόνο δηλαδή, από το 2011, που ξεκίνησε η εφαρμογή του εν λόγω νόμου, ο αριθμός των αποφάσεων που εκδίδονται για υπαγωγή στο άρθρο 82 του Ποινικού Κώδικα για μετατροπή των ποινών σε χρηματικές ή πρόστιμα με ορισμό προθεσμίας, μειώνεται.
Είναι χαρακτηριστικό πως το 2011 οι σχετικές αποφάσεις ήταν 84, το 2012 114 και το 2013 97.
Σύμφωνα με το άρθρο 82 του ΠΚ (παράγραφοι 4 και 8), μετά τη μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής, το δικαστήριο εκτιμά, αν εκείνος που καταδικάστηκε, μπορεί να καταβάλει αμέσως το σύνολο του ποσού της μετατροπής. Αν διαπιστωθεί ότι υπάρχει αδυναμία άμεσης καταβολής ή ότι η καταβολή θα συνεπαγόταν την αδυναμία καταβολής της αποζημίωσης στο θύμα, το δικαστήριο καθορίζει προθεσμία, από δύο ώς τρία έτη, ώστε μέσα σε αυτήν να καταβάλει εκείνος που καταδικάστηκε, το πιο πάνω ποσό σε δόσεις, που ορίζει το ίδιο δικαστήριο.
Αν επίσης μετά τη μετατροπή της ποινής σε χρηματική ή πρόστιμο, επέρχεται ουσιώδης αλλαγή των όρων της προσωπικής και οικονομικής κατάστασης εκείνου που καταδικάστηκε, αυτός μπορεί να ζητήσει από το ίδιο δικαστήριο προθεσμία ή διεύρυνση της προθεσμίας καταβολής της χρηματικής ποινής, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο έτη, ή τροποποίηση του ύψους της μετατροπής ή ακόμη μετατροπή της χρηματικής ποινής σε προσφορά κοινωφελούς εργασίας, στο μέτρο που ορίζει το δικαστήριο. Στην ίδια απόφαση ορίζονται και οι συνέπειες της μη εκπλήρωσης των παραπάνω υποχρεώσεων.
Δόσεις
Η προθεσμία που χορηγεί το δικαστήριο για την καταβολή των ποσών από τη μετατροπή των ποινών σε χρηματικές είναι σε δόσεις ή εφάπαξ. Οι δόσεις είναι μηνιαίες, διμηνιαίες, τριμηνιαίες, εξαμηνιαίες και τις προσδιορίζει το ίδιο το δικαστήριο.
Υπάρχουν πάντως και περιπτώσεις συγχώνευσης ποινών. Το τελευταίο χρονικό διάστημα και συγκεκριμένα μετά το 2015 οι καταβολές των ποσών σύμφωνα με τις αποφάσεις των δικαστηρίων γίνονται με προθεσμία από δύο ώς τρία χρόνια, γιατί παρουσιάζεται το φαινόμενο να μην καταβάλουν οι καταδικασθέντες τις δόσεις τους.
Πάντως και από αυτούς το 70% των καταδικασθέντων καταφεύγει στην υποβολή αίτησης παροχής κοινωφελούς εργασίας, ανάλογα με το αδίκημα, καθώς αδυνατούν να πληρώσουν.
Οι αιτήσεις μπορούν να κατατεθούν και προφορικά στο δικαστήριο από τους καταδικασθέντες, ενώ σε περίπτωση μη τήρησης της προθεσμίας, γίνεται άμεση ανάκληση και εκτελείται σε εύλογο χρονικό διάστημα η ποινή που έχει επιβληθεί.
Ακόμη πριν λήξει η προθεσμία αποπληρωμής, πρέπει ο καταδικασθείς να μεριμνήσει, για να καταθέσει αίτηση κοινωφελούς εργασίας, εφόσον αδυνατεί να αντεπεξέλθει στην καταβολή του χρηματικού ποσού, που έχει προσδιορίσει το δικαστήριο.
Το ποσό της μετατροπής, σύμφωνα με το άρθρο 82 του ΠΚ, καθορίζεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση, αφού ληφθεί υπόψη η προσωπική και οικονομική κατάσταση του καταδικασθέντα, για τον προσδιορισμό της οποίας λαμβάνονται υπόψη τα καθαρά έσοδα που έχει από την εργασία του κατά μέσο όρο κάθε ημέρα, άλλα εισοδήματα και η περιουσία του, καθώς και οι οικογενειακές του υποχρεώσεις. Άλλες υποχρεώσεις του μπορούν επίσης να συνυπολογισθούν από το δικαστήριο.
Κάθε ημέρα φυλάκισης υπολογίζεται σε ποσό από τρία (3) ευρώ έως εκατό
(100) ευρώ και κάθε ημέρα κράτησης σε ποσό από ένα (1) ευρώ έως τριάντα (30)
ευρώ.