Ο χρόνος δείχνει να σταμάτησε στο Παλιούρι. Ο οικισμός που βρίσκεται σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από το Διμήνι, έχει εγκαταλειφθεί πολλές δεκαετίες τώρα και πλέον στο χωριό δεν ζούνε παρά ελάχιστες ψυχές, μετρημένες στα δάχτυλα των χεριών. Τα περισσότερα από τα παλιά πέτρινα σπίτια είναι γκρεμισμένα και το Παλιούρι θυμίζει ένα χωριό-φάντασμα, χωρίς όμως αυτό να μειώνει στο ελάχιστο την ιστορική και αρχιτεκτονική αξία του. Στα συρτάρια του Υπουργείου Περιβάλλοντος βρίσκεται η πρόταση για τον χαρακτηρισμό του Παλιουρίου ως παραδοσιακό οικισμό, κάτι που άπαντες συγκλίνουν ότι είναι ο μοναδικός τρόπος για να «ζωντανέψει» και πάλι ο τόπος.
Η ιστορία του Παλιουρίου ξεκινά τον 19ο αιώνα, αφού τότε αναπτύχθηκε ο οικισμός. Ωστόσο, οι σεισμοί του 1955-’57 αποτέλεσαν καίριο πλήγμα, αφού η πλειοψηφία των σπιτιών, που ήταν τριώροφα, υπέστησαν μεγάλες ζημιές. Εκείνη την εποχή η μορφή του οικισμού αλλοιώθηκε, αφού οι τότε κάτοικοι φοβήθηκαν και προχώρησαν σε μείωση του αριθμού των ορόφων στα υφιστάμενα κτίσματα, με αποτέλεσμα να αλλάξει η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του Παλιουρίου. Σήμερα στο χωριό ο αριθμός των σπιτιών που υπάρχουν, υπολογίζεται στα εκατό, αν και τα πιο πολλά έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους. Βρίσκονται παραδομένα στη φθορά του χρόνου και ελάχιστα δεν έχουν καταστραφεί κι εξακολουθούν να είναι κατοικήσιμα.
Βέβαια, αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος που ο χρόνος στο Παλιούρι άρχισε να μετράει αντίστροφα. Η απουσία σύνδεσης του οικισμού με το ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και η έλλειψη παροχής πόσιμου νερού, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία οδικού δικτύου (ο δρόμος που συνδέει το χωριό με το Διμήνι κατασκευάστηκε πολύ αργότερα), δημιούργησαν ανυπέρβλητες δυσκολίες στην καθημερινότητα των Παλιουριωτών. Πριν από λίγες δεκαετίες τους παραχωρήθηκαν οικόπεδα στο Διμήνι, ώστε να μπορέσουν να ξεκινήσουν από την αρχή τη ζωή τους κάτω από καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Μοιραία το Παλιούρι άρχισε να φθίνει κι ελάχιστοι ήταν εκείνοι που έμειναν πίσω, απασχολούμενοι ως επί το πλείστον με γεωργικές εργασίες (κυριαρχεί η καλλιέργεια ελαιόδεντρων) και την κτηνοτροφία.
Ο χαρακτηρισμός του οικισμού
Το 2002 ο τότε Δήμος Αισωνίας έθεσε επί τάπητος για πρώτη φορά το ζήτημα του χαρακτηρισμού του Παλιουρίου ως παραδοσιακό οικισμό. Συντάχτηκε ο σχετικός φάκελος και κατατέθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, όπως δήλωσε ο τέως Δήμαρχος κ. Λεωνίδας Γκάγκας: «Τότε απευθυνθήκαμε στο Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του ΥΠΕΧΩΔΕ. Είχε πάρει απόφαση το Δημοτικό Συμβούλιο Αισωνίας και καταθέσαμε την αίτησή μας στο Υπουργείο. Εκείνη την εποχή ανακαινίσαμε και το ελαιοτριβείο Γαλάνη, το οποίο λειτουργεί ως μουσειακός χώρος».
Μεσολάβησαν οι μεγάλες αλλαγές στο χάρτη της τοπικής αυτοδιοίκησης με την εφαρμογή των σχεδίων «Ι. Καποδίστριας» και «Καλλικράτης» και το συγκεκριμένο ζήτημα ανακινήθηκε εκ νέου πριν από μία τετραετία στο διευρυμένο πλέον Δήμο Βόλου, στον οποίον υπάχθηκε διοικητικά η κοινότητα Παλιουρίου, με τον πρώην αντιδήμαρχο Πολεοδομίας κ. Νίκο Μόσχο, να λέει: «Το 2011 επισκεφτήκαμε το Υπουργείο, που έβλεπε θετικά την υπόθεση. Ανακινήσαμε τη διαδικασία της τεκμηρίωσης, ενώ είχε έρθει στο Παλιούρι κλιμάκιο από την Αθήνα, προχωρώντας παράλληλα στην πλήρη φωτογραφική αποτύπωση του οικισμού. Αν χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, αφ’ ενός μεν θα διασώσουμε το αρχιτεκτονικό ύφος του Παλιουρίου, αφ’ ετέρου δε θα μπορέσει να αναπτυχθεί ο εναλλακτικός τουρισμός και θα δοθούν κίνητρα στον κόσμο να επιστρέψει. Σε κάθε περίπτωση, από την εμπειρία που είχα στο Δήμο, παρόμοια ζητήματα επιλύονται μόνο εάν πιέζεις συνεχώς. Αλλιώς, οι προτάσεις μένουν για πάντα στο συρτάρι ενός υπουργείου».
Η ζωή σήμερα
Η «Θ» βρέθηκε στο Παλιούρι πριν από λίγες ημέρες. Η επίσκεψη στο χωριό έκρυβε αρκετές εκπλήξεις, αλλά σε κάθε περίπτωση ο συγκεκριμένος οικισμός πρέπει να διαφυλαχθεί μια και δείχνει πως ήταν η Ελλάδα του χθες, αποτελώντας μία μοναδική μαρτυρία του παρελθόντος.
Ο κ. Αναστάσιος Βασιλείου από το 2014 μένει μόνιμα στο Παλιούρι και μίλησε για το πώς κυλάει σήμερα η ζωή στο χωριό: «Ο παππούς μου καταγόταν από εδώ, ενώ και ο πατέρας μου μεγάλωσε στο Παλιούρι. Θυμάμαι πως όταν ήμουν κι εγώ παιδί κι επισκεπτόμουν το χωριό, λειτουργούσε μέχρι και δημοτικό σχολείο. Η ζωή ήταν δύσκολη. Δεν υπήρχε καν ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ μέχρι και σήμερα δεν υδροδοτείται ο οικισμός και έχουμε μόνο αρδευτικό νερό. Ωστόσο, για κάποιον που αποζητά την ηρεμία, το Παλιούρι είναι ιδανικός προορισμός. Αν και βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Βόλο, προσφέρει αρκετή ησυχία και μία καλή ποιότητα ζωής μέσα στη φύση και τον καθαρό αέρα».
Η κα Σμαράγδα Πλαστρά μεγάλωσε στο Παλιούρι, αλλά μετά την ενηλικίωσή της μετακόμισε στο Διμήνι. Ωστόσο, επισκέπτεται τακτικά τη γενέτειρά της και μίλησε στη «Θ» για τις αναμνήσεις από την παιδική της ηλικία: «Ζούσαμε πιο δύσκολα εκείνα τα χρόνια. Τα βράδια ανάβαμε τις λάμπες, αφού δεν είχαμε ρεύμα και πόσιμο νερό φέρναμε με τα ζώα από τα πηγάδια. Επίσης δεν υπήρχε τηλέφωνο και όλοι οι κάτοικοι του Παλιουρίου εξυπηρετούμασταν από το τηλεφωνείο που λειτουργούσε στην πλατεία. Ο δρόμος ήταν χωμάτινος, αφού ασφαλτοστρώθηκε πολλά χρόνια μετά. Μάλιστα, πολλές φορές πηγαίναμε στο δημοτικό σχολείο στο Διμήνι με τα πόδια, μέσα από τα μονοπάτια. Σαν παιδί δεν θυμάμαι να αγόρασα μία σοκολάτα στο Παλιούρι, αφού ποτέ δεν είχαμε ένα μπακάλικο ή ένα περίπτερο στο χωριό. Τώρα στο χωριό απέμειναν ελάχιστοι που μένουν ακόμη εδώ, αν και κάθε 15 ημέρες περίπου γίνεται Θ. Λειτουργία στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου κι έχουμε την ευκαιρία να ανταμώνουμε στο μέρος που μεγαλώσαμε».