Αγώνας δρόμου για να μη χαθούν κονδύλια για μεγάλα έργα υποδομής διαχείρισης αστικών λυμάτων δίνεται από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Συνολικά 18 περιοχές, μεταξύ των οποίων και της Μαγνησίας, καθυστέρησαν χωρίς δικαιολογία να αξιοποιήσουν τα κονδύλια της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου και εντάχθηκαν σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ.
Τα πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην περίπτωση που δεν υλοποιηθούν τα έργα, θα είναι δυσβάσταχτα. Για 18 περιοχές προβλέφθηκαν 82,5 εκατομμύρια ευρώ, κονδύλια, που θα μπορούσαν να απορροφηθούν την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, με συγκεκριμένες ημερομηνίες εφαρμογής ανά κατηγορία μεγέθους οικισμού, πέραν των οποίων ενεργοποιείται διαδικασία επιβολής προστίμων για περιβαλλοντικές παραβάσεις. Ήδη στη χώρα μας καταγράφονται καθυστερήσεις στην εφαρμογή της Οδηγίας, για οικισμούς έως και Γ΄ προτεραιότητας – δηλαδή έως 2.000 ισοδύναμο πληθυσμό – που επιτακτικά πλέον και με χρηματοδότηση κυρίως από το ΕΣΠΑ 2014 – 2020 πρέπει να αρθούν.
Η αποτύπωση του μεγέθους των οικισμών της χώρας και της κατάστασής τους ως προς την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, γίνεται από τον αρμόδιο φορέα, που είναι η Ειδική Γραμματεία Υδάτων στο Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η οποία αποστέλλει τα σχετικά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα σε επίπεδο Θεσσαλίας, καταγράφονται 35 οικισμοί έως και Γ΄ προτεραιότητας. Αυτοί κατανέμονται ως εξής: α) 4 οικισμοί Β΄ προτεραιότητας (Βόλος, Καρδίτσα, Λάρισα, Τρίκαλα), που έχουν ολοκληρώσει και λειτουργούν τα απαιτούμενα έργα επεξεργασίας αστικών λυμάτων, β) 31 οικισμοί Γ΄ προτεραιότητας (με ισοδύναμο πληθυσμό από 2.000 έως 15.000 κατοίκους), με την κατάσταση των έργων που απαιτούνται για συμμόρφωση στην Οδηγία, να ποικίλλει: Οικισμοί με πλήρως υλοποιημένα έργα, έως οικισμοί με μηδενική υλοποίηση έργων.
Στόχος της Περιφέρειας Θεσσαλίας και σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Π.ΕΝ. και το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης – αρμόδιο για το ΕΣΠΑ 2014 – 2020 και το Τομεακό Πρόγραμμα «Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α.», είναι να μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν, για να ολοκληρωθούν όλα τα έργα στους οικισμούς, που εκκρεμούν, ώστε και περιβαλλοντικά να υπάρχει συμμόρφωση και αποτροπή κινδύνων, αλλά και να μην οδηγηθούμε σε επιβολή προστίμων.
«Τρέχουν» να προφτάσουν
Στο πλαίσιο αυτό και με συνεργασία που ξεκίνησε από το 2014, για τα απαιτούμενα έργα που δεν ολοκληρώθηκαν με τη λήξη του ΕΣΠΑ 2007-2013, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση από το Τομεακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Ένα μέρος των έργων εντάχθηκε σε διαχείριση από την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, ενώ άλλο μέρος εντάχθηκε σε διαχείριση της Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Θεσσαλίας, στο πλαίσιο της «εκχώρησης» πόρων ύψους 44 εκ. ευρώ, συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη για έργα «Λυμάτων».
Στην άμεση διαχείριση του ΥΜΕΠΕΡΑΑ και μέσω σχετικών Προσκλήσεων, χρηματοδοτούνται οι Β΄ φάσεις των έργων «phasing» (τμηματοποιημένα) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, στους οικισμούς: Μουζάκι – Μαυρομάτι (1,1 εκ.ευρώ), Αμπελώνας (8 εκ. ευρώ), Σούρπη (προς ένταξη), Αγριά – Άνω Βόλος (17 εκ. ευρώ -συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης της ΕΕΛ Βόλου για παραλαβή λυμάτων οικισμών Γ΄ προτ.).
Στη διαχείριση της Περιφέρειας Θεσσαλίας εντάσσονται έργα σε υπόλοιπους οικισμούς που εκκρεμούν και στο πλαίσιο των πόρων της «εκχώρησης». Αναλυτικά, ήδη με Πρόσκληση που εκδόθηκε από την ΕΥΔ Περιφέρειας Θεσσαλίας τον 12ο/2016, εντάχθηκαν και χρηματοδοτούνται έργα επιλέξιμης δαπάνης 9,7 εκ. ευρώ, που αφορούν στους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας :
Αγιόκαμπος, Κάτω Σωτηρίτσα, Βελίκα και ολοκλήρωση δικτύων Αγιάς: 6,1 εκ. συνολική δημόσια δαπάνη. Είναι η Β΄ φάση πράξης «phasing» (τμηματοποιημένη) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με κύριο τη ΔΕΥΑ Αγιάς και Φορέα Υλοποίησης την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Παλαμάς: 2,4 εκ. συνολική δημόσια δαπάνη. Είναι η Β΄ φάση πράξης «phasing» (τμηματοποιημένη) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με Κύριο τη ΔΕΥΑ Παλαμά και Φορέα Υλοποίησης το Δήμο Παλαμά.
Γιάννουλη και Φαλάνη: 3,6 εκ. συνολική δημόσια δαπάνη. Είναι η Β΄φάση πράξης «phasing» (τμηματοποιημένη) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με Κύριο και Φορέα Υλοποίησης τη ΔΕΥΑ Λάρισας.
Η τρέχουσα Πρόσκληση της Περιφέρειας 33,6 εκ. ευρώ και «συγκριτικής αξιολόγησης», αφορά στους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας: Κρανιά και Τσαριτσάνη (αρμοδιότητας ΔΕΥΑ Ελασσόνας), Νίκαια (αρμοδιότητας ΔΕΥΑ Κιλελέρ), Ν. Αγχιάλος (αρμοδιότητας ΔΕΥΑΜΒ), Συκούριο (αρμοδιότητας ΔΕΥΑ Τεμπών), Πατητήρι (αρμοδιότητας Δήμου Αλοννήσου) και Ζαγορά (αρμοδιότητας Δήμου Ζαγοράς-Μουρεσίου). Οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια ένταξης έργων στο πλαίσιο της πρόσκλησης αυτής, καθορίστηκαν με απόφαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Υπουργείου.
Για τους οικισμούς που δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στην πρόσκληση, προβλέπεται να εκδοθεί επόμενη πρόσκληση στο πλαίσιο διαχείρισης των πόρων της «εκχώρησης» στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, μετά από τις «εκπτώσεις» που θα προκύψουν στους διαγωνισμούς ανάδειξης αναδόχων στα ενταγμένα έργα και αφού βέβαια προωθηθούν σε αποδεκτό επίπεδο ωριμότητας.
Απαιτείται πλήρης επιτάχυνση όλων των αρμόδιων φορέων, ώστε έγκαιρα να υλοποιηθούν τα απαιτούμενα έργα, αποφέροντας θετικό πρόσημο στον τομέα διαχείρισης αστικών λυμάτων στη Θεσσαλία και αίροντας επιβολή προστίμων.
Παράλληλα, με πόρους του ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020, στο οποίο δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση έργων επεξεργασίας λυμάτων σε οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας και άνω, αλλά σε μικρότερους και με στόχο τη διασφάλιση απαιτήσεων Κανονισμών και δημόσιας υγείας, εντάχθηκαν και υλοποιούνται έργα συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 8,5 εκ. ευρώ, που αφορούν στους οικισμούς: Στόμιο, Αμαλιάπολη, Μάνδρα – Κουτσόχερο και Πυργετός – Κρανιά.
Κατερίνα Τασσοπούλου