Μια όμορφη λεξομαχία με τη Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά και την εκπαιδευτικό, αρθρογράφο και συγγραφέα Χαριτίνη Μαλισσόβα, στο Ερωτηματολόγιο του Proust, πάντα στην κυριακάτικη «Θεσσαλία».
Επιμέλεια
Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά
Καλωσόρισες, Χαριτίνη, στο στέκι σου, την εφημερίδα «Θεσσαλία». Χαίρομαι ιδιαίτερα που θα τα πούμε ξανά! Μας είχες μιλήσει σε προηγούμενο ερωτηματολόγιο για τα παιδικά χρόνια και τις σπουδές σου. Μεγάλωσες στον Βόλο όπου και συνεχίζεις να διαμένεις με την οικογένειά σου που διευρύνθηκε, αφού είσαι πια γιαγιά και δυο εγγονιών. Πες μας, αρχικά, πώς κύλησε στα σχολεία η φετινή χρονιά;
Και δική μου η χαρά της πρόσκλησης για συνομιλία μαζί σας, κυρία Μαίρη.
Το σχολικό έτος 2022-23, λοιπόν, θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που μετά από τρία χρόνια διαδοχικών εγκλεισμών και τηλεκπαίδευσης επιστρέψαμε στην κανονικότητα του σχολείου, χωρίς μάσκες και με την ξεγνοιασιά που απαιτείται να έχουμε μαθητές και εκπαιδευτικοί. Το πρόσημο που άφησε η πανδημία, ιδιαίτερα στους μαθητές που αποφοιτούν φέτος από το Δημοτικό Σχολείο, θεωρώ πως είναι σχετικά ουδέτερο. Η εφηβεία είναι ταυτόσημη με την ορμή, τη ζωή κι ευτυχώς δεν φάνηκε να πτοήθηκε παρά μόνο πρόσκαιρα.
Προωθείς, καλλιεργείς, τη φιλαναγνωσία στο σχολείο εδώ και πολλά χρόνια. Θέλεις να μας μιλήσεις γι’ αυτό;
Η αγάπη μου για τη λογοτεχνία δεν προέκυψε την τελευταία δεκαετία που ασχολούμαι με την αρθρογραφία του βιβλίου. Ήταν πάντα προτεραιότητά μου από τα πρώτα χρόνια που ασκώ το λειτούργημα της εκπαιδευτικού να ολοκληρώνουμε στην τάξη την ανάγνωση κάποιων βιβλίων. Πολλά από τα βιβλία αυτά έγιναν αφορμή για μικρά διαθεματικά πρότζεκτ. Έτσι, κάθε βιβλίο μπορεί να γίνει όχι μόνο αφορμή για καλλιέργεια της γλώσσας, αλλά και άλλων τεχνών όπως η ζωγραφική κ.λπ.
Πόσο εύκολο ήταν να διδάξεις στους μαθητές σου ένα ποίημα του Ελύτη, όπως είναι «ο Ήλιος ο Ηλιάτορας», που το παρουσίασαν στη γιορτή λήξης της σχολικής χρονιάς;
Πράγματι, τα παιδιά της Στ’ τάξης του 23ου Δημοτικού Σχολείου, στα οποία δίδασκα φέτος, δραματοποίησαν το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας. Εδώ και 12 χρόνια η επαφή των μαθητών μου με τον λόγο του Νομπελίστα ποιητή μας αποτέλεσε για μένα ένα μεγάλο «στοίχημα», το οποίο θεωρώ πως έχω κερδίσει, σε βαθμό που ακόμα και παιδιά που είχαν αρχικά αντιρρήσεις, να έχουν φτάσει σε σημείο να μαθαίνουν τους στίχους και να τους αναπαράγουν ακόμα και σε άσχετο χρόνο.
Το πιο μεγάλο στοίχημα, βέβαια, είναι να μη μαθαίνουν παπαγαλία τους στίχους, αλλά να καταλαβαίνουν τι απαγγέλουν. Το συγκεκριμένο ποίημα, στην ολότητά του, το έχουν απαγγείλει παιδιά της Δ’ ακόμα και της Β’ τάξης και σας διαβεβαιώνω πως νιώθω υπερήφανη για το αποτέλεσμα, κάθε φορά.
Εκπαιδευτικός, μέσα σ’ όλα, στα πολιτιστικά της πόλης πρωταγωνίστρια, οικοδέσποινα, σύζυγος, μάνα και γιαγιά στις επάλξεις και πάντα super chic. Ζόρι, Χαριτίνη μου ή όχι;
Από τα 23 ώς τα 28 μου, οπότε και ήρθε ο επίσημος διορισμός μου, έμεινα οικειοθελώς στο σπίτι μεγαλώνοντας τα δυο παιδιά μου.
Όταν έχεις ενδιαφέροντα που παραγκωνίζονται από σημαντικές προτεραιότητες, όπως είναι η ανατροφή των παιδιών, κάποια στιγμή έρχεται το πλήρωμα του χρόνου και σε ξαναβρίσκουν. Άρχισα να αρθρογραφώ μετά τα 40 κι έγινα συγγραφέας αργότερα, οπότε, τι να σας πω;
Δεν είναι ζόρι ο συνδυασμός των ιδιοτήτων που αναφέρετε. Είναι η ίδια μου η ζωή και όσα διεκδίκησα, κατά κάποιον τρόπο.
Και συγγραφέας, με επιτυχίες και σ’ αυτόν το τομέα. Μας αναλύεις αυτά τα δύσκολα;
Η συγγραφή είναι κάτι που προκύπτει και δεν γίνεται υπό πίεση, τουλάχιστον σε ό,τι με αφορά. Είτε είναι άρθρα είτε συνεντεύξεις είτε – ακόμα περισσότερο – τα δικά μου βιβλία έρχονται αυθόρμητα, αβίαστα. Γράφω όταν έχω κάτι να καταθέσω, δεν γράφω για να γράψω.
Αυτό που με απασχολεί περισσότερο είναι να διορθώνω και να τελειοποιώ όσα γράφω, μέχρι να νιώσω ότι αξίζουν να πάρουν τον δρόμο της έκδοσης.
Στον τομέα της έκδοσης, λοιπόν, τι μας ετοιμάζεις;
Είναι ήδη έτοιμη η δεύτερη ποιητική μου συλλογή. Θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Αρμός. Πρόκειται για το τέταρτο βιβλίο μου. Επειδή, ωστόσο, είναι το δεύτερο ποιητικό μπορώ να πω πως αδημονώ περισσότερο από όσο στο πρώτο.
Ο τίτλος του είναι «Περίκλειστοι» και περιλαμβάνει 32 ποιήματα που γράφτηκαν από το 2019 ώς και το 2023.
Η παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Στεφανάκη «Μινώταυρος», την περασμένη Τρίτη, ήταν, νομίζω, μια ωραία εμπειρία. Τι θα μας πεις για την πορεία σου στην αρθρογραφία, αλλά και για τον συγκεκριμένο συγγραφέα και το βιβλίο του;
Διανύω, αισίως, τον δέκατο χρόνο αρθρογραφίας στην εφ. «Θεσσαλία» με λογοτέχνες που επιλέγω και φιλοξενώ αφού διαβάσω τα βιβλία τους και βρω στοιχεία που μπορεί να ενδιαφέρουν το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ο Δημήτρης Στεφανάκης ήταν ο πρώτος λογοτέχνης που φιλοξένησα. Είχα προσκληθεί να μιλήσω για το βιβλίο του «Άρια, ο κόσμος από την αρχή», όταν θα παρουσιαζόταν στον Βόλο και σκέφτηκα πως θα ήταν ωραίο να προηγηθεί της εκδήλωσης μια συνέντευξη. Συνεννοήθηκα με τον Βασίλη Δανό κι έτσι έγινε η αρχή και για τις επόμενες συνεντεύξεις, που συνεχίζονται αδιάλειπτα εδώ και εννέα χρόνια. Ο «Μινώταυρος» θεωρώ πως είναι το δεύτερο magnum opus του συγγραφέα, ύστερα από τις πολυβραβευμένες και πολυδιαβασμένες Μέρες Αλεξάνδρειας, όπως γράφω και σε κριτική μου για το βιβλίο.
Συνήθως ρωτάς τους καλεσμένους σου ποια αξία θεωρούν υπέρτατη. Εσύ τι απαντάς;
Τη μόρφωση, την ειλικρίνεια και την ελευθερία.
Και τι μπορεί να σε εκνευρίσει;
Η κουτοπονηριά, η αγνωμοσύνη, τα μισόλογα, η κακοποιητική συμπεριφορά.
Σχέδια για το καλοκαίρι;
Επειδή, φέτος, το καλοκαίρι αργεί, εύχομαι να καταφέρω να κάνω αρκετά μπάνια, να διαβάσω όσα βιβλία δεν πρόλαβα ή σκοπίμως άφησα για το καλοκαίρι και, κυρίως, να παίξω με τα αγγελούδια μας.
Και μια ευχή για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς;
Να ξεκουραστούν, με όποιον τρόπο προτιμά ο καθένας. Να παίξουν πολύ, να κάνουν πολλές βουτιές και με υγεία να επανέλθουν με φορτισμένη από ήλιο και χαρά διάθεση για μάθηση.
Εντάξει, θα ευχηθώ και να διαβάσουν, όσο μπορούν.
Χαριτίνη, σ’ ευχαριστώ πολύ!
Θερμά ευχαριστώ για τη γενναιόδωρη φιλοξενία, αγαπημένη μας κυρία Μαίρη. Εύχομαι σε σας και τους αναγνώστες σας ένα φωτεινό, δημιουργικό, ευτυχισμένο καλοκαίρι.