Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ Τ. ΣΔΡΟΛΙΑ
«Έφυγε» από την ζωή στις 28 Ιουνίου 2023, ο ήρωας καταδρομέας, στρατηγός Ηλίας Γλεντζές, ο οποίος έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις στην Κύπρο το 1974. Η μάχη με την 31η Μοίρα Καταδρομών στο ύψωμα «Κοτζά Καγιά» τον έκανε θρύλο στην οικογένεια των καταδρομών. Η παραπάνω μάχη αναφέρεται στη νυκτερινή επιχείρηση Ελληνοκυπρίων Καταδρομέων στο στρατόπεδο των Τούρκων στο βουνό Κοτζά Καγιά τη νύκτα 20/21 Ιουλίου 1974. Εκεί υπήρχε αμυντικά ταγμένη ισχυρή τουρκική δύναμη λόχου, ενισχυμένη από τμήμα αλεξιπτωτιστών. Στην επιχείρηση αυτή έλαβε μέρος η 31η Μοίρα Καταδρομών με τους 11Ο ΛΚ (υπολοχαγό Αθανάσιο Γαληνό), τον 12ο ΛΚ (υπολοχαγό Παναγιώτη Καραχάλιο), τον 13ο ΛΚ (υπολοχαγό Ηλία Γλεντζέ) και τον Λόχο Υποστηρίξεως (λοχαγό Σταμάτη Ελευθέριο). Ο αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης ήταν το βουνό Κοτζά Καγιά, νότια του κάστρου του Αγίου Ιλαρίωνα, ώστε να αποκοπεί η κύρια οδική αρτηρία Λευκωσίας – Κυρήνειας, προκειμένου να τεθεί υπό έλεγχο και να εξαλειφθεί το στρατηγικής σημασίας προγεφύρωμα που είχαν δημιουργήσει οι Τουρκοκύπριοι και οι Τούρκοι στη διάβαση Αγύρτας. Ο τότε ανθυπολοχαγός της Μοίρας Ματθαίος Οικονομίδης, πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Εφέδρων Καταδρομέων μας περιγράφει σχετικά: «Με τον διοικητή μας υπολοχαγό Ηλία Γλεντζέ μετά από πολύωρη πορεία, διασχίσαμε τη χαράδρα του Αγίου Ιλαρίωνα, αποφεύγοντας τα εχθρικά πυροβολεία και τις περιπόλους που όργωναν την περιοχή. Η κορφή πρόβαλλε στοιχειωμένη μέσα από τους καπνούς των βλημάτων του Πυροβολικού και των βομβών ναπάλμ που είχαν ριχτεί κατά τη διάρκεια της ημέρας από τα τουρκικά αεροσκάφη. Φτάνοντας κοντά στο εχθρικό στρατόπεδο πήραμε θέσεις μάχης γύρω από αυτό δίχως να γίνουμε αντιληπτοί.
Ταυτόχρονα με εμάς, ενεργούσαν υποστηρικτικά ο 11ος και 12ος ΛΚ. Μια απέραντη ησυχία βασίλευε. Στις 23.00, με διαταγή του διοικητή μας, μπαίνουμε αθόρυβα στο τουρκικό στρατόπεδο. Ο ίδιος ο Ηλίας Γλεντζές πέφτει πάνω στον Τούρκο σκοπό, που τον εξουδετερώνει ακαριαία. Ακολουθούμε και οι υπόλοιποι. Προσβάλλουμε τον καταυλισμό αιφνιδιάζοντας τους Τούρκους αλεξιπτωτιστές, ενώ πιάνουμε πολλούς από αυτούς αιχμαλώτους. Ο σταθμός Διοικήσεως, έχει πλέον καταληφθεί. Ο διοικητής μας, πυροδοτεί μια κόκκινη φωτοβολίδα, συνθηματικό πως ο στόχος εξουδετερώθηκε. Ήταν κάτι το ασύλληπτο. Ταχύτατα οργανώνεται περιμετρική άμυνα για αντιμετώπιση πιθανών τουρκικών αντεπιθέσεων. Τοποθετούνται σε κατάλληλες θέσεις τα βαρέα όπλα του εχθρού. Η διαταγή αναφέρει πως το ύψωμα θα παραδοθεί, πριν το πρώτο φως, σε φίλια μονάδα πεζικού. Σε λίγη ώρα οι Τούρκοι με αλαλαγμούς αντεπιτίθενται μανιωδώς με πολλαπλάσιες δυνάμεις, δίχως να λαμβάνουν υπόψη τις μεγάλες απώλειές τους. Μοναδικός τους σκοπός είναι η ανακατάληψη του στρατοπέδου με οποιοδήποτε κόστος. Η μάχη είναι ομηρική. Τα όπλα κροταλίζουν ασταμάτητα. Οι σφαίρες σφυρίζουν από κάθε σημείο. Η μάχη διεξάγεται σώμα με σώμα. Ο αγώνας είναι σκληρός κι άνισος. Χρησιμοποιούμε, για εξοικονόμηση πυρομαχικών, τα τουρκικά πολυβόλα που βρίσκονται στο στρατόπεδο. Μέσα από το φράγμα των διασταυρούμενων πυρών, οι επιτιθέμενοι πέφτουν σωρηδόν. Κορμιά διαμελίζονται. Το ύψωμα κρατάει γερά. Όλες οι αντεπιθέσεις αποκρούονται. Η ώρα έχει φθάσει 05.00. Αρχίζει να ροδίζει η αυγή. Σιγούν τα όπλα. Το βουνό και η χαράδρα είναι διάσπαρτα από πτώματα τούρκων στρατιωτών. Σε λίγο αρχίζουν οι κανονιοβολισμοί απέναντι από τον Άγιο Ιλαρίωνα που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Ο διοικητής μας, ζητά περαιτέρω οδηγίες, και τότε πληροφορούμαστε πως η φίλια μονάδα πεζικού που θα παραλάμβανε το ύψωμα αδυνατεί να εκτελέσει την αποστολή της. Διατασσόμαστε να εγκαταλείψουμε το ύψωμα και να αναλάβουμε νέα αποστολή προς Κυρήνεια. Η μονάδα μας αποχωρεί, ενώ εγώ παραμένω μαζί με τον υπολοχαγό Ηλία Γλεντζέ, ο οποίος και προβαίνει ταχύτατα στην παγίδευση των χώρων του στρατοπέδου. «Χειροβομβίδες χωρίς περόνες στα συρτάρια, κάτω από πτώματα και όπλα, πίσω από παράθυρα και καθίσματα». Οι Τούρκοι προφανώς έχουν αντιληφθεί ότι έχουμε φύγει, οπότε αρχίζουν να κινούνται προσεκτικά προς τα πάνω. Αγνοούν ότι εκεί βρίσκονται δύο από εμάς. Όταν πια φτάνουν κοντά στα 20 μέτρα, αρχίζουμε να βάλλουμε προς το μέρος τους και διασπώντας τον κλοιό τους, φτάνουμε σώοι πίσω στον Λόχο.
Οι εκρήξεις που ακούγονται από το τουρκικό στρατόπεδο αποδεικνύουν ότι η «παγίδευση» πέτυχε τον σκοπό της. Κατά το προσκλητήριο που έγινε διαπιστώνουμε ότι έχουμε ένα νεκρό και 4 τραυματίες». Οι τουρκικές απώλειες υπολογίζονται σε 150 νεκρούς και τραυματίες και 33 αιχμαλώτους. Μετά το πέρας των επιχειρήσεων στην Κύπρο, οι Τούρκοι έδωσαν στο ύψωμα Κοτζά Καγιά το όνομα του νεκρού υπολοχαγού τους ο οποίος σκοτώθηκε εκεί κατά τη διάρκεια της μάχης. Η ελληνική πολιτεία σε «ένδειξη ευγνωμοσύνης», έκρινε ότι οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες που πολέμησαν στην Κύπρο το 1974, πεσώντες, αγνοούμενοι και ζώντες, έπρεπε να «διαγραφούν» από την εθνική μνήμη και να περάσουν στη λήθη της ιστορίας. Η μάχη του Κοτζά Καγιά διδάσκεται στις Στρατιωτικές Ακαδημίες χωρών του εξωτερικού μεταξύ των οποίων και του Ισραήλ ως μία από τις καλύτερες καταδρομικές επιχειρήσεις στο κόσμο!