Η εξέλιξη της μικροναυπηγικής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, δηλαδή της κατασκευής ομοιωμάτων πλοίων υπό κλίμακα, βρέθηκε στο επίκεντρο της χθεσινής ομιλίας του κ. Κώστα Δαμιανίδη, ο οποίος επισκέφθηκε τον Βόλο και έδωσε το «παρών» στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα, στο πλαίσιο της έκθεσης μικροναυπηγικής ιστορικών πλοίων του Αντώνη Τζούμα που διοργανώνεται από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και τη «Μαγνήτων Κιβωτός» και φέρει τον τίτλο «Καράβια – θρύλοι των θαλασσών κατά την εθνεγερσία του 1821».
O 61χρονος αρχιτέκτονας, εμβριθής ερευνητής της ελληνικής παραδοσιακής ναυπηγικής και με διδακτορικές σπουδές στην Ιστορία της ναυπηγικής, έχει εντρυφήσει στη μελέτη αυτών των κατασκευών. «Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι το μοντέλο ως κατασκευή ξεκινάει από τη Μεσοποταμία, προτού ακόμη ανακαλυφθεί ο τροχός. Πριν κυκλοφορήσουν τα πρώτα τροχοφόρα οχήματα, είχαν κατασκευαστεί ήδη βάρκες. Από τότε γίνονταν και ομοιώματα, αν και δεν ξέρουμε ποια ήταν η σημασία τους. Εάν, δηλαδή, αποδιδόταν σε αυτά κάποια τελετουργική χρήση είτε ως προσφορές είτε ως δεήσεις. Επίσης, πολλά ανακαλύφθηκαν ως κτερίσματα σε τάφους», ανέφερε ο, γεννημένος στο Μπουρούντι, πρόεδρος του συλλόγου Φίλων του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου, το οποίο λειτουργεί στη Σάμο και αναδεικνύει με τρόπο μοναδικό τον ναυτικό τεχνικό πολιτισμό του αρχιπελάγους.
«Η μικροναυπηγική εμφανίζεται ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Με διάφορες χρήσεις και λειτουργίες κάθε εποχή», σημείωσε ο κ. Δαμιανίδης και πρόσθεσε: «Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, διασώζονται πολλά μοντέλα ή ακόμη και σε μορφή παιχνιδιών για παιδιά, σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Για παράδειγμα έχουμε προϊστορικά μοντέλα πλοίων, που εντοπίστηκαν σε Κρήτη και Νάξο, ενώ γενικότερα τα ευρήματα που υπάρχουν, καλύπτουν όλο το φάσμα της ελληνικής Ιστορίας».
Έπειτα υπογράμμισε τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι συγκεκριμένες κατασκευές στην εξέλιξη της ναυπηγικής: «Έχουμε τα ναυπηγικά μοντέλα, τα οποία είναι απλά στην κατασκευή τους, σε κλίμακα ένα προς δέκα. Ο ναυπηγός έφτιαχνε αυτά τα προπλάσματα με τέτοιον τρόπο, ώστε να μπορεί στη συνέχεια να αντιγράψει τις λεγόμενες ναυπηγικές γραμμές του πλοίου, για να κατασκευάσει στο φυσικό του μέγεθος. Συνήθως δε, τα συγκεκριμένα μοντέλα γίνονταν πριν ξεκινήσει η ναυπήγηση, να εγκριθούν πρώτα από τους πλοιοκτήτες. Οι τεχνίτες «πατούσαν» πάνω στα μοντέλα, αφού τους επέτρεπαν να σχεδιάσουν τους νομείς του πλοίου και να κόψουν ανάλογα τα ξύλα που θα χρησιμοποιούσαν».
Φυσικά, από τη συζήτηση με τον κ. Δαμιανίδη δεν έλειψε και η αναφορά στο παρόν και το μέλλον της μικροναυπηγικής: «Εννοείται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι, οι οποίοι κάνουν ομοιώματα μοντέλων. Με διαφορετικές χρήσεις και αισθητικές προσεγγίσεις. Προσωπικά το βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό και είναι σημαντικό να υποστηριχθεί. Όπως για παράδειγμα με την έκθεση που φιλοξενείται αυτό το διάστημα με τα μοντέλα του Αντώνη Τζούμα. Από εκεί και πέρα, στη σημερινή εποχή, έχουμε εισέλθει στην αγορά των ψηφιακών μοντέλων. Πλέον συναντούμε τρισδιάστατες απεικονίσεις σε μία οθόνη, μιλάμε για εικονική πραγματικότητα. Άλλο πράγμα, όμως, ο φυσικός μοντελισμός και σίγουρα δεν έχει καμία σχέση με τον ψηφιακό. Εδώ μιλάμε για μία κατηγορία μοντέλων, που προσεγγίζει το αντικείμενο με άλλο τρόπο».