Της Ελένης Σιαραμπή,
αναπληρώτριας φυσικοθεραπεύτριας στο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο Αγριάς Βόλου
Η παιδιατρική φυσικοθεραπεία αποτελεί έναν εξειδικευμένο επιστημονικό κλάδο, ο οποίος ασχολείται με την αξιολόγηση και την θεραπευτική παρέμβαση από την ημέρα της γέννησης ενός παιδιού μέχρι και την ενηλικίωσή του. Καθώς απευθύνεται στο παιδί,όπου αναπτύσσεται συνεχώς, όσο πιο σύντομα μετά την ιατρική γνωμάτευση – διάγνωση της πάθησης ενός παιδιού ξεκινήσει η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, τόσο πιο πολλά τα οφέλη για το παιδί, καθώς μέχρι να φτάσει στην ηλικία των 18 ετών περνά μέσα από αρκετά και διαφορετικά αναπτυξιακά στάδια. Αυτά αφορούν για παράδειγμα την αδρή καθώς και λεπτή κινητικότητα του παιδιού, την ψυχοκινητική ανάπτυξη και πολλά ακόμη. Εδώ και αρκετά χρόνια το υπουργείο Παιδείας διαπιστώνοντας την ανάγκη για υποστήριξη των μαθητών με αναπηρία έχει συμπεριλάβει ανάμεσα σε πολλές άλλες ειδικότητες και αυτή του παιδιατρικού φυσικοθεραπευτή στα ειδικά σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στα παιδιά – μαθητές να βοηθιούνται μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής έχοντας ενημερωθεί μέσα από το ιατρικό ιστορικό των παιδιών καθώς και σε συνεργασία με την διεπιστημονική ομάδα του σχολείου (εκπαιδευτικό, νοσηλευτή , γυμναστή, ψυχολόγο, εργοθεραπευτή , λογοθεραπευτή, ειδικό βοηθητικό προσωπικό, κ.λπ.) διαμορφώνει ένα εξειδικευμένο πλάνο – πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, στοχευμένο πάντα στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε παιδιού. Να τονίσουμε φυσικά ότι ο φυσικοθεραπευτής κάθε σχολικής μονάδας είναι σημαντικό να συνεργάζεται με τους γονείς, ώστε οι στόχοι που θα θέτει να εξυπηρετούν τις ανάγκες του παιδιού μέσα και έξω από τη σχολική μονάδα και να είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικοί. Οι παθήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής σε ένα ειδικό σχολείο είναι αρκετές, όπως για παράδειγμα: Νευρολογικές παθήσεις (εγκεφαλική παράλυση, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, ημιπληγία κ.λπ.). Γενετικά σύνδρομα και μεταβολικά νοσήματα (π.χ Σύνδρομο Down , σύνδρομο Rett κ.λπ.). Μυοσκελετικές παθήσεις. Ορθοπεδικές κακώσεις . Ρευματολογικές παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα). Καρδιοαναπνευστικές παθήσεις (π.χ. κυστική ίνωση).
Αυτισμός – Διαταραχή αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Είναι σύνηθες σε ένα ειδικό σχολείο να συναντάμε περιπτώσεις παιδιών όπου οι πρωτεύοντες παθήσεις τους να δημιουργούν σταδιακά και δευτερογενή – συνοδά προβλήματα όπου δυσχεραίνουν την καθημερινότητά τους και ακολούθως τη μαθησιακή τους διαδικασία. Για παράδειγμα ένα παιδί με εγκεφαλική παράλυση και σπαστικότητα που βρίσκεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού προγράμματος καθήμενο σε αμαξίδιο στην ώρα της φυσικοθεραπευτικής του συνεδρίας θα μπορέσει με την βοήθεια του φυσικοθεραπευτή να χαλαρώσει μέσα από τις ασκήσεις και να παραμείνει για μια διδακτική ώρα χωρίς το αμαξίδιό του. Οι θεραπείες γίνονται πάντα σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο του σχολείου ώστε να μπορεί ο φυσικοθεραπευτής να διαφυλάσσει την ατομικότητα της θεραπευτικής συνεδρίας μιας και όπως προ είπαμε κάθε θεραπευτικό πλάνο είναι βασισμένο στις ξεχωριστές ανάγκες κάθε παιδιού. Ο φυσικοθεραπευτής μέσα σε ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας μπορεί να χρησιμοποιήσει ή να δανειστεί στοιχεία από διάφορες θεραπευτικές τεχνικές – μεθόδους (bobath για παιδιά, κινησιοθεραπεία κ.λπ.) και πάντα μέσα από μια μορφή παιχνιδιού να επιτύχει να κάνει όσο πιο ευχάριστη την συνεδρία με το παιδί. Στην σχολική μονάδα τα μέσα που έχει ο φυσικοθεραπευτής, είναι αρκετά όπως για παράδειγμα στρώματα γυμναστικής, μπάλες pilates, τραμπολίνο, διάδρομο άθλησης και πολλά ακόμη που μπορεί να χρησιμοποιήσει πέραν αυτών ώστε το παιδί να κάνει τη θεραπεία του πιο ευχάριστα και μέσω του παιχνιδιού. Πολύ σημαντική είναι η συνεργασία του φυσικοθεραπευτή με τον εξειδικευμένο γυμναστή του ειδικού σχολείου ώστε τα παιδιά να συμμετέχουν σε προγράμματα θεραπευτικής ιππασίας και θεραπευτικής κολύμβησης. Τέλος ο φυσικοθεραπευτής της σχολικής μονάδας αξιολογεί κάθε παιδί στην αρχή και στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς θέτοντας στόχους που μοναδικό γνώμονα έχουν το παιδί – μαθητή.