Ο Αντώνης Ζαΐρης γεννήθηκε στη Νίκαια του Πειραιά το 1961, με καταγωγή από τη νήσο Άνδρο. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Διοίκηση Επιχειρήσεων. Είναι διδάκτωρ Οικονομικής Κοινωνιολογίας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, με διδακτορική διατριβή σε θέματα μικροοικονομικής με ειδίκευση στο λιανικό εμπόριο. Έχει διατελέσει επί 32 χρόνια διευθυντικό στέλεχος σε πολυεθνικές και σε μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις. Σήμερα είναι αναπληρωτής αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδας.
Έχει διδάξει ως επισκέπτης-καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (2011-2013), καθώς επίσης και στα μεταπτυχιακά προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων των Πανεπιστημίων University of New York in Tirana και University of New York in Prague.
Είναι συγγραφέας 15 βιβλίων, εκ των οποίων τα 7 έχει συγγράψει με άλλους συνεργάτες, με αντικείμενο την Επιχειρηματικότητα, τη Διοίκηση, την Επικοινωνία. Επίσης έχει γράψει πολιτικά-οικονομικά βιβλία, αλλά και ποιητικές συλλογές.
Το πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «όπου νάναι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ηδυέπεια και περιέχει 24 ποιήματα, μια συνέντευξη και μια ζωή χωρίς αφήγημα, ήταν η αφορμή της συνομιλίας μας.
Συνέντευξη: ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΜΑΛΙΣΣΟΒΑ
Όπου νάναι, ο τίτλος της πρόσφατης ποιητικής σας συλλογής, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ηδυέπεια. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Η ποιητική συλλογή «όπου νάναι», συγκεντρώνει ποιήματα που απευθύνονται σε ένα κοινό που βρίσκει ενδιαφέρον και νόημα στη ζωή μέσα από γεύσεις καθημερινών περιστατικών που περιπλέκονται αντιφατικά με απολαυστικό και καυστικό θα έλεγα τρόπο και με πρωταγωνιστές ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Σε αυτή τη συλλογή κάποιοι είναι πιθανό να ανακαλύψουν τον εαυτό τους ή να βρουν νόημα μέσα από προσομοιώσεις και συσχετισμούς που θα κάνουν. Υπάρχουν όμως και τρεις αναφορές επίκαιρου, αλλά και διαχρονικού θα έλεγα δοκιμιακού λόγου όπως: Πρώτον, η κατασκευασμένη πραγματικότητα και το «όπλο» της κουλτούρας και Παιδείας για να δούμε τον κόσμο διαφορετικά, δεύτερον, ο νέος κόσμος μακριά από τη «μέγγενη» της προκατάληψης και τρίτον η ανάγκη του δυνατού αφηγήματος για μια νέα ζωή.
Σας συναντάμε στη βιβλιογραφία μέσω βιβλίων σας που αφορούν στο γνωστικό σας αντικείμενο, τις Οικονομικές Επιστήμες. Πώς και πότε γεννήθηκε η ανάγκη για τη συγγραφή ποιημάτων;
Είναι αλήθεια ότι το γνωστικό μου αντικείμενο και η επαγγελματική μου ενασχόληση συναναστρέφεται με τους χώρους του μάρκετινγκ, της διοίκησης επιχειρήσεων, των κοινωνικών και οικονομικών επιστημών. Σε αυτούς τους τομείς «έχτισα» και την επαγγελματική μου καριέρα ως διευθυντικό στέλεχος σε μεγάλες ιδιωτικές, ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις, αλλά και στο δημόσιο μάνατζμεντ. Η πρώτη επαφή με τα λογοτεχνικά αναγνώσματα ξεκινά από την εφηβική ηλικία, όταν άρχισα να αντιλαμβάνομαι και να κατανοώ τον συναρπαστικό κόσμο της λογοτεχνίας ευρύτερα, της πεζογραφίας και κυρίως της ποιητικής τέχνης. Κατάλαβα βαθιά στο πέρασμα των χρόνων ότι αυτός τελικά είναι ο κόσμος μου, ένας κόσμος διαφορετικός, ξεχωριστός, που λειτουργεί παρηγορητικά και ανακουφιστικά στη ζωή μου. Είναι το καταφύγιο λήθης που εναποθέτω τις πιο απόκρυφες σκέψεις μου, τις οποίες πλάθω, σμιλεύω και παράγω κάποιες φορές ποιητικό αποτέλεσμα. Η ποίηση για μένα είναι μια εσωτερική υπόθεση αυστηρά αυτοϊκανοποιητική, που απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό. Όπως λέμε στο μάρκετινγκ, απευθύνεται σε μια αγορά Niche.
Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι ποιητές;
Οι δικοί μου αγαπημένοι ποιητές, που με συντροφεύουν εδώ και πολλά χρόνια και υπό μία έννοια νοηματοδοτούν τον βίο μου και με γεμίζουν ερεθίσματα να ανακαλύπτω κάθε φορά που τους διαβάζω καινούργια πράγματα, είναι ο πολύ σπουδαίος Καβάφης, ο Καρυωτάκης, ο Παλαμάς, ο Λειβαδίτης και από τους ξένους έχουν ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου ο Βιργίλιος, ο Νοβάλις, ο Μποντλέρ και ο Μπρεχτ και τελευταία με συνάρπασε ο Νόουλαντ.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Με εντυπωσίασε η ποιητική συλλογή του Καναδού Άλντεν Νόουλαντ που φέρει τον τίτλο «χαίρομαι που είμαι εδώ», όπου με απέριττο τρόπο και λιτά λόγια απολογίζει τη φιλία, τον φόβο, την αγάπη, την απόλαυση της ζωής, την αξία της καθημερινότητας, την απώλεια. Σαράντα περίπου χρόνια μετά τον θάνατό του τον θεωρώ κορυφαίο της εποχής μας.
Η οικονομική και κατόπιν η υγειονομική κρίση πιστεύετε ότι λειτούργησαν ως τροχοπέδη ή έδωσαν ώθηση και τροφή στην ποίηση;
Η προ δεκαετίας χρηματοπιστωτική και τον τελευταίο χρόνο η υγειονομική κρίση επαναπροσδιόρισαν τη ζωή μας, μας έκαναν να επανατοποθετήσουμε στόχους και προτεραιότητες. Ιδιαίτερα η υγειονομική κρίση έβαλε τροχοπέδη στην αμετροέπεια, στη ματαιοδοξία, σε αυτόν τον διαρκή επαναπροσδιορισμό στόχων, στο «κυνήγι» του χρήματος, όχι όμως για να ζήσεις, αλλά για να σε ξεχωρίζουν οι άλλοι και ως εκ τούτου να έχεις λόγο ύπαρξης στην καταναλωτική κοινωνία που ζούμε. Όλα αυτά δεν είναι κατ’ ανάγκη κατακριτέα όταν συνδυάζονται και με την εσωτερική ανάγκη νοηματοδότησης του βίου, καθώς μέσα από αυτή τη νοηματοδότηση θα φανεί το φως, το φως της ψυχής μας και τότε αυτή θα βγάλει το καλό, το ωφέλιμο, το ενάρετο.
Και είναι οι κινητήριες αυτές δυνάμεις του βαθύτερου νοήματος, της ομορφιάς, της τέχνης του υψηλού, ως έμφυτο χάρισμα, κατά τον Λογγίνο, που θα «φωτίσουν» την ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην αξία του απλού και μικρού που δίνουν «τροφή» στον ποιητικό μου λόγο.
Τι νομίζετε ότι μας έχει διδάξει η πανδημία και τα επακόλουθά της;
Η κρίση, το πρόβλημα της πανδημίας, είχε ως επακόλουθο την προσωπική ενασχόληση, την ανίχνευση του εαυτού μας, την καταρράκωση του κακού που βρίσκεται σε μόνιμη διαπάλη με το καλό, το «τσαλάκωμα» του εγώ, καθώς τώρα όλοι μας δανειζόμαστε την κάθε μέρα για να ζήσουμε, δεν ξέρουμε τι θα προκύψει αύριο. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα; Ισοπεδώνονται όλα στον βωμό της επιβίωσης: Κοινωνικές τάξεις, οικονομικό status, πολύβουες συναθροίσεις, συγκεντρώσεις, το επώνυμο και το ανώνυμο γίνεται ένα και ο φόβος για όλους είναι ίδιος, παραμονεύει τους πάντες και τα πάντα.
Το μικρό, το καθημερινό, το απλό, οι μικροκαταστάσεις της ζωής μας απέκτησαν ξεχωριστή αξία και νόημα. Μάθαμε όλοι ότι μπορεί να μη μας δοθεί ποτέ μία δεύτερη ευκαιρία για να δημιουργήσουμε την εντύπωση που θέλαμε να ζήσουμε το γεγονός ή να χτίσουμε την εικόνα που άρεσε στην πρώτη ευκαιρία που μας δόθηκε και τη χάσαμε!
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Η υπέρτατη αξία για μένα συνδέεται με την ανθρωποκεντρική φύση και το περιεχόμενο της ποιητικής μου ενασχόλησης. Είναι η άλλη πλευρά του ταξιδιού. Στόχος η απελευθέρωση της συνείδησης από τα πάθη, τις μικροψυχίες, τις κακοβουλίες και αρνητικές προαιρέσεις, ώστε να συναντηθεί ο εαυτός μας με την ενσυναίσθηση και το ενδιαφέρον για τους τρίτους. Εδώ έχουμε προορισμό και αυτός είναι ο άλλος, ο τρίτος.
Ποιοι στίχοι του βιβλίου σας αντιπροσωπεύουν τον τίτλο του;
Οι στίχοι των περισσότερων από τα 24 ποιήματα έχουν σημείο αναφοράς στην ουσία τον τίτλο της συλλογής «όπου ναναι», μέσα από ένα αλλεπάλληλο παιχνίδι λέξεων που επιχειρούν να εκφράσουν συναισθήματα όπως αγωνία, ανυπομονησία, φθαρτότητα ή και συνειδητοποίηση σε ένα ταξίδι-ρήγμα στον χώρο και στον χρόνο που λειτουργεί λυτρωτικά με βαθιές ανάσες ζωής και δίχως προορισμό, καθώς προορισμός σημαίνει τέλος, ενώ η αίσθηση του ανολοκλήρωτου αναγεννά κάθε φορά και μια νέα επιθυμία, καθώς κεντρίζει τη φαντασία, την επιθυμία που παραμένει και αυτή ανολοκλήρωτη, αλλά υπάρχει και την απολαμβάνεις ως επιθυμία. Και αυτό είναι η ζωή, είναι η κατάσταση καθημερινότητας που απελευθερώνει ενέργεια και αποζητά συμμετοχή.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο σας; Υποδηλώνει ελπίδα, ανυπομονησία, θετική στάση ζωής;
Ακριβώς. Επιλέγω τον τίτλο «όπου νάναι» για να συμπαρασύρω τον αναγνώστη σε αυτό το περιπετειώδες ταξίδι αντιφατικών συναισθημάτων, αλλά πλούσιων εμπειρικών καταστάσεων που θα κάνουν τη ζωή να «λαλήσει», γιατί η ανυπομονησία, η αγωνία, η ελπίδα και προσμονή κορυφώνονται, λειτουργούν στα άκρα και αυτό για μένα είναι ευτυχία. Όταν τελειώσει το «όπου νάναι» θρυμματίζεται η ζωή, άρα οι συνεπιβάτες απολαμβάνουν αυτό το «όπου νάναι», γιατί στερείται προορισμού.
Γράφετε κάτι καινούργιο;
Ναι, συγγράφω με τον Γιώργο Σταμάτη, οργανωσιακό coach και συγγραφέα, ένα δοκίμιο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό, που αφορά θέματα και προβληματισμούς που έχουν αναδυθεί και έχουν βγει στην επιφάνεια λόγω Covid-19.
Έξυπνες ιδέες, προτάσεις, απόψεις και εμπεριστατωμένα σενάρια προβλέψεων για τη διαχείριση και αντιμετώπιση των προκλήσεων της επόμενης μέρας. Δεν αναφέρω τίτλο, γιατί ακόμα δεν έχουμε καταλήξει, θα είναι όμως ένας τίτλος έκπληξη.