Η Άννα Βασιάδη γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία και Δημιουργική Γραφή.
Συνέντευξη Χαριτίνη Μαλισσόβα
Τριάντα τρία Αντι-κείμενα, ο τίτλος της πρώτης ποιητικής σας συλλογής. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Για το Τριάντα τρία αναφέρομαι στον πρόλογο του βιβλίου. Έχει για μένα ένα συμβολικό χαρακτήρα – πέραν του αριθμητικού τεχνάσματος. Όσο για το Αντι-κείμενα, φέρει δύο σημασίες: Η πρώτη είναι η προφανής, παραπέμπει στα «πράγματα», τα οποία πολλές φορές κουβαλούν με τη σειρά τους πολλές αναμνήσεις. Το ποίημα «ο καναπές» είναι σχετικό με αυτήν την ιδέα. Η δεύτερη σημασία αφορά στο λεκτικό παιχνίδι με τη λέξη «κείμενα». Πράγματι, πρόκειται για μία συλλογή κειμένων με υβριδική μορφή. Κάποια είναι πιο σύντομα κι άλλα πιο εκτενή. Όλα όμως, πιστεύω, τα συνδέει ένας κοινός ποιητικός ρυθμός.
Πρώτη ποιητική σας συλλογή, λοιπόν, από τις εκδόσεις Συρτάρι, νέες στον χώρο των εκδόσεων.
Πρώτη ναι κι είχα τη χαρά και τιμή να είμαι το πρώτο εκδοτικό εγχείρημα για τις εκδόσεις συρτάρι. Αρχικά, δεδομένης της ιδιαίτερης συνθήκης που μας επέβαλε σε όλους η πανδημία, οφείλω να τους ευχαριστήσω διπλά για την τόλμη τους να εκδώσουν το βιβλίο μου, σε μία τέτοια χρονική στιγμή. Το συρτάρι δημιουργήθηκε από ανθρώπους με κοινό τόπο την αγάπη στη λογοτεχνία, την ποιοτική έκδοση και τον σεβασμό στον αναγνώστη. Όλες αυτές οι αξίες με έκαναν να νιώσω ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Η συνεργασία μας είναι εξαιρετική. Είμαι ευγνώμων που ανήκω στη συγγραφική τους ομάδα.
Πόσο πρόσφατα είναι τα ποιήματα της συλλογής σας;
Είναι κείμενα που γράφτηκαν μέσα στα τελευταία τρία χρόνια. Σαφώς όμως, δεν έμειναν στην αρχική τους μορφή. Κάποια απ’ αυτά τα δούλευα μέχρι τελευταία στιγμή.
Οι αριθμοί φαίνεται ότι ήταν μια καλή αφορμή για να γράψετε τα ποιήματά σας;
Ναι ήταν. Μία πρώτη αφορμή ήταν η συνειδητοποίηση ότι τα αγόρια μου γεννήθηκαν σε χρονολογίες που αντιστοιχούν στην ακολουθία του Φιμπονάτσι. Μου έκανε εντύπωση αυτό. Έπειτα, η μία σκέψη έφερε την επόμενη, κάπως έτσι, είδα τη σχέση μου με τους αριθμούς.
Και οι αριθμητικές πράξεις, επίσης. Είναι για εσάς η ποίηση αποτέλεσμα αφαίρεσης και διαίρεσης;
Η ποίηση είναι σίγουρα πράξη αφαίρεσης. Αλλά αυτή είναι και η γοητεία της. Κάτι που μπορεί να ειπωθεί με λίγα λόγια, θεωρώ ότι αφήνει περισσότερο χώρο στον αναγνώστη να το επεξεργαστεί. Ο συμπυκνωμένος λόγος – αποτέλεσμα αφαίρεσης και διαίρεσης – ωφελεί και τον δημιουργό του, αλλά και τον αναγνώστη.
Ποιοι ποιητές είναι εκείνοι που διαβάσατε περισσότερο και καθόρισαν τη δική σας ενασχόληση με την ποίηση;
Το αναφέρω και στις «ευχαριστίες» του βιβλίου μου, είχα την τιμή να έχω καθηγητή στο μάθημα της ποίησης, στο μεταπτυχιακό μου, τον Χάρη Βλαβιανό. Όχι μόνο με μύησε στον μαγικό κόσμο της ποίησης, αλλά η συμβολή του τελικά υπήρξε καθοριστική. Μου έμαθε να διαβάζω και να γράφω με έναν νέο τρόπο. Από κει και πέρα, θεωρώ ότι μου ταίριαξε περισσότερο η μοντέρνα και μεταμοντέρνα ποίηση σαν ύφος, ρυθμός και μορφή. Για να το περιορίσω κάπως, θα αναφερθώ στις Αμερικανίδες ποιήτριες Anne Sexton και Sylvia Plath που υπήρξαν εκπρόσωποι της εξομολογητικής ποίησης. Μία γραφή με την οποία μπορώ να ταυτιστώ.
Το κοινό της ποίησης είναι μικρό στην Ελλάδα. Τι νομίζετε, ωστόσο ότι στρέφει πολλούς στο να γράφουν ποιήματα;
Είναι αλήθεια ότι λίγοι διαβάζουν ποίηση. Την ανάγκη όμως να εκφραστούν και δη ποιητικά, την έχουν πολλοί. Η φύση της ποίησης, λόγω πύκνωσης, μπορεί να βοηθήσει κάποιον να αποδώσει τα συναισθήματά του ή τις βαθύτερες σκέψεις του. Ενδεχομένως, λειτουργεί σαν λύτρωση.
Έχετε σπουδάσει δημιουργική γραφή. Πόσο σημαντικό είναι για έναν συγγραφέα να συνδυάζει σωστά την τεχνική με την έμπνευση χωρίς να κινδυνεύει να γίνεται προβλέψιμος – ότι ενδεχομένως ακολουθεί μια επιτυχημένη «συνταγή»;
Καταρχάς, δεν πιστεύω ότι υπάρχουν δοκιμασμένες συνταγές. Ιδιαίτερα εφόσον μιλάμε για ποίηση, ο κάθε συγγραφέας έχει τη δική του φωνή και το δικό του ύφος. Όταν κάποιος μιμείται ή αντιγράφει, θα φανεί πολύ γρήγορα. Ωστόσο, ατοπήματα και εσφαλμένοι τρόποι υπάρχουν σε όλες τις τέχνες. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι, ανεξάρτητα από το ταλέντο, ουδείς που θέλει να υπηρετήσει μια τέχνη δεν πρέπει να μείνει «απαίδευτος». Δεν εννοώ σαφώς, ότι είναι υποχρεωτικό όλοι οι συγγραφείς να κάνουν επιπλέον σπουδές. Αλλά το ταλέντο από μόνο του δεν αρκεί. Κάθε γνώση και κάθε συμβουλή που θα λάβεις υπόψη στη διαδρομή σου, θα σε κάνει καλύτερο. Το ίδιο ισχύει και με τη ζωγραφική. Όλοι οι σπουδαίοι ζωγράφοι διδάχθηκαν διαφορετικές τεχνοτροπίες μέχρι να καταλήξουν στη δική τους τεχνική. Πάντως, οφείλω να αναφέρω ότι το μεταπτυχιακό της δημιουργικής γραφής, που αποτελεί σύμπραξη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με το ΕΑΠ, δεν αφορά σε πρακτική μεθοδολογία με οδηγίες πώς να γράφει κάποιος, αλλά κυρίως στη θεωρία της λογοτεχνίας εν γένει, καλύπτοντας για πρώτη φορά αυτό το ακαδημαϊκό πεδίο στη χώρα μας.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Για να το περιορίσω σε ό,τι αφορά στη συγγραφή, θα πω ότι ο σεβασμός στο συναίσθημα και στην αντίληψη του αναγνώστη είναι για μένα εξόχως σημαντικό ζήτημα. Μία «καθαρή» σκέψη, μία διαυγής ιδέα ή ένα μύχιο συναίσθημα λειτουργούν ως αφόρμηση για τη συγγραφή ενός ποιήματος. Όσο ο ποιητής παραμένει πιστός και ειλικρινής απέναντι στο ποίημά του, άλλο τόσο έντιμος συστήνεται και στον αναγνώστη του. Κατά τη γνώμη μου, το συναίσθημα δεν πρέπει να εκβιάζεται, αλλά να δίνεται με όσο το δυνατόν πιο αληθινά μέσα.
Τι σημαίνει για εσάς γράφω ποιήματα; Γράφετε νέα ποιήματα αυτόν τον καιρό;
Όταν η ποίηση αντλείται από την ανάγκη σου να απελευθερώσεις ή ακόμα και να εξωτερικεύσεις βαθύτερες σκέψεις, τότε η συγγραφή γίνεται αναγκαιότητα. Πάντα γράφω, όχι εύκολα, αλλά γράφω. Έστω και υπό τη μορφή άσκησης, κρατώ τον εαυτό μου σε ποιητική εγρήγορση.