Με μια σεμνή τελετή στην οποία παραβρέθηκε αρκετός κόσμος της ευρύτερης περιοχής, καθώς και η δημοτική κι εκκλησιαστική τοπική αρχή, πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες αγιασμός για την έναρξη εργασιών συντήρησης του κτηρίου και των αγιογραφιών Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου στο Χορευτό.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΑΡΤΕΜΗΣ ΧΑΛΑΤΣΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΧΑΛΑΤΣΗ
Αν και μοιάζει με ένα όμορφο παραμύθι, τελικά είναι αληθινό. Θα μπορούσε να ξεκινά κάπως έτσι: «Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα παραλιακό ψαροχώρι του Πηλίου, όπου η αμμουδιά του ήταν η μεγαλύτερη σ’ όλο το ανατολικό Πήλιο και τα δέντρα ακουμπούσαν στη θάλασσα, υπήρχε ένα μικρό παλιό εκκλησάκι του Αη-Νικόλα. Χτισμένο στα 1651, επάνω σε ερείπια ρωμαϊκού και παλαιοχριστιανικού ναού, είχε αφεθεί στη φθορά του χρόνου μέχρι που βρέθηκε για να το σώσει μια καλή νεράιδα που έλκυε την καταγωγή της από την περιοχή και μιλούσε ελληνικά και γαλλικά».
Έρχεται στο μυαλό το Χορευτό του 1651. Όλα άδεια. Όλα φύση. Αη-Νικόλας, αμμουδιά και θάλασσα. Θα ξεχώριζε λοιπόν ο Αη-Νικόλας εκείνης της εποχής ως πιθανώς το μόνο κτίσμα που θα έβλεπαν οι Ζαγοριανοί καραβοκύρηδες απ’ τη θάλασσα. Ο Αη-Νικόλας, ένα μαγικό εκκλησάκι που σε καλεί να το δεις και να το προσκυνήσεις. Και μόλις το κάνεις, αμέσως γίνεσαι κι εσύ μέλος του πληρώματος αυτής της εκκλησίας. Θεωρείς δεδομένο πως αυτή θα είναι από εδώ κι εμπρός και δική σου ενορία από όποιο μέρος του κόσμου κι αν προέρχεσαι, σε όποιο μέρος του κόσμου κι αν πας. Ο Αη-Νικόλας θα σε ακολουθεί πλέον για πάντα…
Πληροφορίες για τον ναό λάβαμε από τις αρμόδιες υπαλλήλους κ. Άννα Γιαλούρη, αρχαιολόγο, προϊσταμένη Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και Μουσείων, κ. Αναστασία Ντίνα, συντηρήτρια, προϊσταμένη του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης και κ. Ευαγγελία Καραγιάννη, αρχαιολόγο του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και Μουσείων, που παραβρέθηκαν κατά την τελετή και οι οποίες με πολλή ευχαρίστηση μας έδωσαν τα ακόλουθα στοιχεία.
«Ο ναός του Αγίου Νικολάου στο Χορευτό ανακαινίσθηκε εκ βάθρων και τοιχογραφήθηκε το 1651. Ανήκει στον τύπο του συνεπτυγμένου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο, διαθέτει ερειπωμένο σήμερα νάρθηκα στα δυτικά και στοά κατά μήκος της νότιας πλευράς. Το δάπεδο καλύπτεται από σχιστόπλακες και βότσαλα, ενώ οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων και της θολοδομίας διακοσμούνται με τοιχογραφικό διάκοσμο της περιόδου ανέγερσης του ναού. Το εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού που απλώνεται τόσο στον κυρίως ναό, όσο και στο ιερό, περιλαμβάνει θέματα εμπνευσμένα από την υμνολογία της Εκκλησίας και τον βίο του Αγίου Νικολάου. Σχεδόν σύγχρονο με την ανέγερση και ιστόρηση του ναού είναι το ενιαίο ξυλόγλυπτο τέμπλο, του έτους 1652. Έχει κατασκευαστεί με την τεχνική του πρόστυπου αναγλύφου και έχει επιχρυσωθεί. Τα παραπάνω στοιχεία τον καθιστούν στο σύνολό του εξαιρετικό δείγμα όχι μόνο της πηλιορείτικης ναοδομίας της πρώιμης οθωμανικής περιόδου, αλλά και της ζωγραφικής και ξυλογλυπτικής τέχνης της συγκεκριμένης περιόδου και ως εκ τούτου έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την υπ’ αριθμ. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/45967/1116/11-12-1986 (ΦΕΚ 81/Β/13-2-1987) Υπουργική Απόφαση.
Το 2023 εγκρίθηκαν από το ΥΠΠΟ οι μελέτες αρχιτεκτονικής στερέωσης και αποκατάστασης του ναού και συντήρησης των τοιχογραφιών και του ξυλόγλυπτου τέμπλου μετά των φορητών εικόνων του, ως προϋπόθεση για την έναρξη εργασιών στον ναό, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας. Οι εργασίες αποκατάστασης του ναού στοχεύουν τόσο στην αντιμετώπιση των φθορών, όσο και στη διατήρηση και ανάδειξη της αυθεντικής αρχιτεκτονικής του μορφής και ως εκ τούτου έχει εγκριθεί η αποκατάσταση του ερειπωμένου σήμερα νάρθηκα και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου. Στο πλαίσιο συντήρησης και αποκατάστασης του ζωγραφικού διακόσμου και εν όψει της έναρξης των εργασιών αποκατάστασης του ναού, έχουν ήδη γίνει οι πρώτες σωστικές επεμβάσεις στις τοιχογραφίες σε περιοχές ετοιμορροπιών».
Μετά την τέλεση του Αγιασμού έξωθεν του ναού, κάτω από έναν υπέροχο ανοιξιάτικο ήλιο, αρχικά πήρε τον λόγο ο αξιολογότατος π. Δημήτριος Ξυνογαλάς, εφημέριος επί σειρά ετών του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζαγοράς, ο οποίος λειτουργεί παράλληλα στον Αη-Νικόλα στο Χορευτό για πάνω από 60 χρόνια. Δήλωσε προς πρόκειται για ένα ιστορικό μνημείο και όλες οι εργασίες πρέπει να γίνουν με πολλή αγάπη και προσοχή. Πρέπει ο ναός να επανέλθει στην προτέρα κατάσταση και αυτό θα συμβεί και με τη βοήθεια του Θεού, αλλά και με τη βοήθεια των μηχανικών που ανέλαβαν το έργο. Ευχαρίστησε τη δωρήτρια κ. Ιωάννα Χρυσοχού – Gibault κι ευχήθηκε να είναι όλοι καλά, ώστε μόλις τελειώσει το έργο να γίνουν τα θυρανοίξια με την παρουσία όλων. Ακολούθησε στην ομιλία ο κύριος Μανώλης Χαδίνης, επίτροπος του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρως Ζαγοράς.
Ακολούθως η δωρήτρια κ. Ιωάννα Χρυσοχού – Gibault έλαβε τον λόγο. Εξέφρασε τη συγκίνηση και τη χαρά της γι’ αυτή την ημέρα της έναρξης των εργασιών. Υπενθύμισε ότι σε κάθε έργο, το αποτέλεσμα οφείλεται στην επένδυση και συνεργασία μιας ομάδας ολόκληρης. Ευχαρίστησε τους αντιπροσώπους της Εφορίας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας κ.κ. Γιαλούρη και Ντίνα, τον π. Δημήτρη και όλο το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, το γραφείο του κ. Μαμαλούκου, της συζύγου του κ. Καμπόλη, τον εργολάβο που ανέλαβε το έργο, καθώς και την ειδική Διεύθυνση στο υπουργείο Πολιτισμού. Εξέφρασε την ευχή και ελπίδα ο Άγιος Νικόλαος, μνημείο ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας, χώρος πνευματικότητας να «λάμψει» στην περιοχή μας. Με τη βοήθεια των Αρχών και όλων μας να γίνει γνωστός πολύ πιο μακριά και ευρύτερα.
Στη συνέχεια μίλησε ο κ. Σταύρος Μαμαλούκος, αρχιτέκτονας-αναστηλωτής και καθηγητής στο πανεπιστήμιο Πατρών, ο οποίος διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε τέτοια έργα. Είναι σύμβουλος της μελέτης που εκπόνησε το γραφείο ΓΕΑΜ-Μνημείο ΕΠΕ. «Οι μελέτες περιλαμβάνουν συντήρηση του ναού, συντήρηση των αγιογραφιών και του τέμπλου. Το κτήριο εμφανίζει, κυρίως, πολλές φθορές από υγρασία. Το συγκεκριμένο εκκλησάκι είναι πάρα πολύ αξιόλογο. Στο Πήλιο έχουμε πολλές εκκλησίες του 18ου αιώνα κι έχουμε κι ελάχιστα βυζαντινά μνημεία που καταστράφηκαν λόγω της ακμής. Το εκκλησάκι είναι χαρακτηριστικό της πρώτης ακμής του Πηλίου, όπου οι Ζαγοριανοί καπεταναίοι έδωσαν την πρώτη ακμή, την πρώτη ώθηση στα μέσα του 17ου αιώνα».
Τη σειρά των ομιλιών έκλεισαν ο πρόεδρος των επαγγελματιών Δημοτικής Ενότητας Ζαγοράς «Ξένιος Ζεύς» κ. Γιώργος Ξηραδάκης, που εξέφρασε την πεποίθησή του ότι το έργο θα αναβαθμίσει ολόκληρη την περιοχή και ευχαρίστησε τη δωρήτρια εκ μέρους όλων των επαγγελματιών της περιοχής. Ο δήμαρχος Ζαγοράς-Μουρεσίου, κ. Κώστας Καραγεωργίου, τόνισε τη σπουδαιότητα του έργου και ευχαρίστησε τη δωρήτρια, καθώς και όλους όσοι συνέβαλαν να ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια. Η δημοτική αρχή θα είναι αρωγός σε κάθε τέτοια προσπάθεια και θα συνδράμει με κάθε τρόπο ώστε το έργο να ολοκληρωθεί σύντομα και να αποτελέσει κόσμημα για την ευρύτερη περιοχή της Ζαγοράς.