Της Χρυσούλας Δ. Κοντογεωργάκη,
προέδρου Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού Όθρυς
Κάθε λαός, όπως και κάθε τόπος, ξεχωρίζει τις δικές του κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του. Στιγμές που τον γεμίζουν υπερηφάνεια και προσπαθεί να τις κρατήσει ζωντανές στη μνήμη του με επετειακές εκδηλώσεις, με καταθέσεις στεφάνων και με πανηγυρικούς λόγους. Η κορυφαία ιστορική στιγμή για τον Αλμυρό είναι η ημέρα της Απελευθέρωσης από την τουρκική δουλεία, η 17η Αυγούστου 1881. Η ημέρα που σήμανε την ένωση, την προσάρτησή του στο ελεύθερο ελληνικό κράτος και την απαρχή της δημιουργίας μίας νέας ζωής, με νέους ορίζοντες και προοπτικές ανάπτυξης.
Ωστόσο, πρόθεσή μου δεν είναι, χάριν της ημέρας, να γράψω πανηγυρικό. Αντί πανηγυρικού θα αναφερθώ σε ένα άριστο επετειακό δώρο στον Αλμυρό και στους κατοίκους του. Είναι η συγγραφή και έκδοση ενός ογκώδους έργου, έκδοση του Εθνικού Τυπογραφείου της Ελλάδος, έτους 2022, με τον γενικό τίτλο «Αλμυρός 1881-1940, δημόσιος και ιδιωτικός βίος. Όψεις της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ιστορίας της ευρύτερης περιοχής».
Το έργο αποτελείται από 18 τόμους των 400 περίπου σελίδων ο καθένας, συνολικά 7.341 σελίδες ιστορίας για την περιοχή του Αλμυρού, αλλά και όλης της Θεσσαλίας. Είναι η συγκεντρωμένη ανασκόπηση της ιστορίας του, που ξεκινά από την Απελευθέρωσή του και φθάνει ώς τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στους τόμους αυτούς η ιστορία αναδύεται μέσα από αμέτρητα αδημοσίευτα επίσημα έγγραφα, επιστολές, άφθονο πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό, χάρτες, ημερολόγια, χειρόγραφα, αρχιτεκτονικά σχέδια, αθλητικά γεγονότα, άγνωστα ιστορικά ντοκουμέντα…
Η αρχειακή έρευνα, από πρωτογενές υλικό, και η επιστημονική επιμέλεια ύλης έχει εκπονηθεί από δύο νέους Αλμυριώτες, πολλά υποσχόμενους στον τομέα της ιστορικής έρευνας της περιοχής: Τον Δημήτρη Γεωργίκο, ειδικό γραμματέα στην Προεδρία της Κυβερνήσεως, με αρμοδιότητα το Εθνικό Τυπογραφείο της Ελλάδος, και τη Γιαννούλα Ζγουλέτα, ιστορικό, ερευνήτρια, επιστημονική συνεργάτιδα του Εθνικού Τυπογραφείου. Και οι δύο νέοι επιστήμονες, με μεταπτυχιακές σπουδές, υποψήφιοι διδάκτορες, ένωσαν τις δυνατότητές τους, την αγάπη για τον τόπο τους, συνεργάσθηκαν αρμονικά και το αποτέλεσμα της δουλειάς τους είναι αυτό το μοναδικό έργο.
Συμπλήρωμα στους 18 τόμους ένας ακόμη τόμος 100 σελίδων, σε συνεργασία με το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, με τον ξεχωριστό τίτλο «Αλμυρός 1881-1940. Πρωτογενείς λαογραφικές καταγραφές. Δημοτικά τραγούδια/έθιμα/γλωσσικό υλικό».
Η επιστημονική επιμέλεια ύλης και η αρχειακή έρευνα ανήκει στους: Ευάγγελο Καραμανέ, Δημήτρη Γεωργίκο, Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, Γιαννούλα Ζγουλέτα.
18 +1 τόμοι που φωτίζουν ολόπλευρα τη ζωή και την ιστορία 60 χρόνων του τόπου μας. Και είναι αυτά τα σημαντικά χρόνια μέσα στα οποία αναγεννήθηκε και αναδημιουργήθηκε ο τόπος μας, ανάμεσα σε έξι πολέμους με μικρά διαστήματα ειρήνης.
Η συγκέντρωση όλου αυτού του αυθεντικού και σπάνιου αρχειακού υλικού απαίτησε μεγάλη, χρονοβόρα και συχνά ψυχοφθόρα εργασία. Χρειάσθηκε η συνεργασία -όχι πάντα απρόσκοπτη- με πολλές υπηρεσίες, βιβλιοθήκες, μουσεία, ιστορικούς συλλόγους, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, τράπεζες, μητροπόλεις, μοναστήρια και όπου αλλού φυλάσσεται ιστορικό, αρχειακό υλικό.
Όπως οι ίδιοι οι συγγραφείς τονίζουν στο εισαγωγικό τους σημείωμα, τα αρχεία αποτελούν θεματοφύλακες της εθνικής μας ταυτότητας και η συστηματική συγκέντρωση και διάσωσή τους αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα.
Από αυτά αντλούνται αμέτρητες πληροφορίες, που θα ενθουσιάσουν κάθε ιστορικό ερευνητή και κάθε φιλίστορα. Αποκαλύπτουν όλη την ιστορία της Θεσσαλίας, όχι μόνον του Αλμυρού, από το 1881 έως το 1940. Ο Αλμυρός μπορεί να υπερηφανεύεται για το σπάνιο και πολύτιμο αυτό απόκτημά του, καθώς λίγες πόλεις, και μεγαλύτερες από την δική μας διαθέτουν τέτοιον θησαυρό.
Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στα δύο αυτά άξια παιδιά του τόπου μας, που τιμούν την καταγωγή τους και εμείς είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτά.
Δημήτρη Γεωργίκο και Γιαννούλα Ζγουλέτα σάς ευχαριστούμε για την πολύτιμη προσφορά!