Βουλιάζει σε κινούμενη άμμο η Τουρκία, με την ισλαμική τρομοκρατία που για χρόνια βρήκε καταφύγιο και σκέπη στην Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν να οπλίζει ακόμη και χέρια αστυνομικών, με τη σύγκρουση με το ΡΚΚ να τείνει να εξελιχθεί σε έναν επικίνδυνο και απειλητικό για την ίδια τη συνοχή της χώρας εμφύλιο πόλεμο και τη χώρα να ισορροπεί σε τεντωμένο σκοινί σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο και εύθραυστο σκηνικό στη Μέση Ανατολή και στις σχέσεις της με τη Δύση.
Ο Ταγίπ Ερντογάν, σε μια κίνηση που δεν αποτελεί απλό ελιγμό, αλλά έχει ευρύτατες γεωπολιτικές επιπτώσεις, συνέπραξε στην επιδίωξη της Μόσχας να δημιουργήσει τετελεσμένα στη Συρία με τη στήριξη του Ιράν, πριν ορκισθεί η νέα αμερικανική κυβέρνηση, με στόχο την «ολική επαναφορά» της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή… Η ρευστότητα στην περιοχή, η προβολή των εσωτερικών και των εξωτερικών απειλών, η καθημερινή ανασφάλεια από τις τρομοκρατικές επιθέσεις διαμορφώνουν ένα σκηνικό που σε πρώτη ανάγνωση ευνοεί τον Ερντογάν και την επιδίωξή του για επιβολή της «ενός ανδρός αρχής». Οι απειλές που από κάθε πλευρά εκδηλώνονται εναντίον του… έθνους, δικαιολογούν και νομιμοποιούν σύμφωνα με το τουρκικό καθεστώς την παραβίαση κάθε έννοιας ανθρώπινων και μειονοτικών δικαιωμάτων, αλλά και των αρχών του κράτους δικαίου. Εξάλλου, με άμεσο τρόπο οτιδήποτε συμβαίνει στην Τουρκία αποδίδεται αυτομάτως στον Φετουλάχ Γκιουλέν, τροφοδοτώντας έτσι ένα κυνήγι μαγισσών που έχει οδηγήσει στη στοχοποίηση, τη φυλάκιση και τη δίωξη δεκάδων χιλιάδων Τούρκων πολιτών και δημοσίων υπάλληλων…
Ομως η Τουρκία αντιμετωπίζει δύο κρίσιμες απειλές οι οποίες σχετίζονται με το Κουρδικό: Τη δράση του ΡΚΚ και τη Συρία.
Συνεννόηση
Το τρομακτικό επεισόδιο της εν ψυχρώ δολοφονίας του Ρώσου πρέσβη στην Αγκυρα δεν εμπόδισε την επίτευξη συνεννόησης μεταξύ Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν για το θέμα της Συρίας, όπου πλέον ο Ερντογάν, παίζοντας ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο παιχνίδι, δείχνει να ευνοεί τη συνεννόηση με τους δύο μεγάλους υποστηρικτές του καθεστώτος Ασάντ, του μέχρι τώρα μεγαλύτερου του εχθρού, επιδιώκοντας ένα και μόνο αντάλλαγμα: την περιθωριοποίηση των Κούρδων της Συρίας (YPG), συνοδοιπόρων του ΡΚΚ.
Μια σημαντική λεπτομέρεια βεβαίως είναι ότι οι Κούρδοι της Συρίας τους τελευταίους μήνες είχαν δεχθεί τη στήριξη -πολιτική και έμπρακτη- της Ουάσιγκτον, κάτι που είχε οδηγήσει σε σύγκρουση με τον Ερντογάν. Ο Τούρκος ηγέτης επιχειρεί, εκτός των άλλων, να προκαταλάβει τις διαθέσεις της νέας αμερικανικής κυβέρνησης…
Ομως, οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν νέες συνθήκες αποσταθεροποίησης, καθώς είναι προφανές ότι η λύση στο συριακό πρόβλημα δεν μπορεί να δοθεί μόνο από την Τουρκία, τη Ρωσία και το Ιράν.
Στο Κουρδικό ο Τ. Ερντογάν φαίνεται να πέφτει ο ίδιος στην παγίδα που έστησε για τους Κούρδους. Κηρύσσοντας ανοικτό πόλεμο εναντίον του ΡΚΚ, επιχείρησε να εξουδετερώσει και να εξαφανίσει και την πολιτική έκφρασή του, το HDP.
Το HDP, τρίτο σε δύναμη κόμμα της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, έμπαινε εμπόδιο στην επίτευξη της πλειοψηφίας που επεδίωκε ο Ερντογάν η οποία θα του εξασφάλιζε και την αναθεώρηση του Συντάγματος ώστε η χώρα να μετατραπεί σε Προεδρική Δημοκρατία, με πρόεδρο τον ίδιο. Ομως η σύλληψη της ηγεσίας του κόμματος και η φυλάκιση των βουλευτών του και το πογκρόμ εναντίον δημάρχων και αυτοδιοικητικών στελεχών σε όλες τις κουρδικές περιοχές, προκάλεσε το κουρδικό στοιχείο. Σε αυτό το εύφλεκτο σκηνικό επένδυσε το ΡΚΚ, εξαπολύοντας το ίδιο επιθέσεις εναντίον του τουρκικού στρατού, ενώ και παρακλάδια του όπως η οργάνωση ΤΑΚ (τα Γεράκια του Κουρδιστάν) πραγματοποίησαν πολύνεκρες επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα.
Η παγίδα είχε στηθεί τελικά για τον κ. Ερντογάν, καθώς πλέον τόσο η επίθεση των δυνάμεων καταστολής εναντίον Κούρδων πολιτικών, αλλά κυρίως η καθοδηγούμενη επίθεση του όχλου εναντίον γραφείων κουρδικών οργανώσεων ακόμη και απλών πολιτών κουρδικής καταγωγής, εξυπηρετεί την επιδίωξη του ΡΚΚ, που ελπίζει ότι όλο και περισσότεροι Κούρδοι θα στραφούν προς το μέρος του? Οσο περισσότερο εκδηλώνεται αυτή η τυφλή καταστολή εναντίον του κουρδικού στοιχείου τόσο συνεχίζονται οι επιθέσεις από το ΡΚΚ, ωθώντας τη χώρα στα όρια της εμφύλιας σύγκρουσης.
Σημαντική απειλή για την Τουρκία όμως είναι η όλο και μεγαλύτερη ριζοσπαστικοποίηση ακραίων μουσουλμάνων που όλα αυτά τα χρόνια είχαν βρει πολιτικό και ιδεολογικό καταφύγιο στο κυβερνών κόμμα του ΑΚΡ. Με τη διασύνδεση αυτών των πυρήνων με τις ένοπλες ισλαμικές ομάδες που δρουν στη Συρία και μέχρι τώρα υποστήριζε η Αγκυρα σε συνεργασία με τις χώρες του Κόλπου, δημιουργείται ένα επικίνδυνο μείγμα. Οι Τούρκοι ισλαμιστές δεν μπορούν πια να παρακολουθήσουν τις ακροβασίες του Τ. Ερντογάν, ο οποίος τώρα εγκαταλείπει πρώην συμμάχους του και «κλείνει το μάτι» στη Ρωσία.
Προκλητικός
Ο Τ. Ερντογάν, δημιουργώντας ένα καθεστώς που η προσωπική ατζέντα υπερισχύει (για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της νέας πολιτικοεπιχειρηματικής ελίτ, που περίοπτα μέλη της είναι και οι γιοι και ο γαμπρός του), προκαλεί και αυτούς τους ριζοσπαστικοποιημένους ισλαμιστές που αισθάνονται προδομένοι από τον Τούρκο ηγέτη.
Η Τουρκία έχει μπει σε έναν ολισθηρό δρόμο. Η επιβολή ενός σκληρού αυταρχικού καθεστώτος, που θα πάρει και θεσμική μορφή μετά την αναθεώρηση του συντάγματος είναι μονόδρομος. Που δεν οδηγεί όμως σε λύση, αλλά σε σύγκρουση. Στο πλαίσιο αυτό όμως δημιουργείται και ένα εντελώς ακατάλληλο για συναινέσεις και συμβιβασμούς περιβάλλον, σε ό,τι αφορά άλλα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
Ερωτήματα για το «δώρο» της Ευρώπης στον σουλτάνο
Eχοντας ανοικτά τα μέτωπα στη Συρία και στο εσωτερικό της χώρας του, ο Τ. Ερντογάν δέχθηκε ακόμη μία παράταση στην απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες, που ο ίδιος έχει δηλώσει ότι αποτελεί προϋπόθεση για να μην καταρρεύσει η συμφωνία με την ΕΕ για το Μεταναστευτικό.
Η ΕΕ αθόρυβα αυτήν την εβδομάδα ανακοίνωσε το νέο σχέδιο για την αναθεώρηση της Συμφωνίας Τελωνειακής Ενωσης με την Τουρκία, το οποίο αποτελεί το «δώρο» των Βρυξελλών για τον κ. Ερντογάν, καθώς θα επιτρέπει την πώληση αγροτοκηπευτικών προϊόντων στην ΕΕ, χαλάρωση των περιορισμών στην εισαγωγή από την Ευρώπη βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών, συμμετοχή τουρκικών επιχειρήσεων σε προγράμματα δημοσίων επενδύσεων στην ΕΕ και συμμετοχή της Τουρκίας στις συμφωνίες εμπορίου που συνάπτει η ΕΕ με τρίτες χώρες.
Η Κομισιόν όμως δεν εξήγησε πώς θα δρομολογηθεί αυτή η νέα συμφωνία, όταν η Τουρκία έχει αρνηθεί να εφαρμόσει την επέκταση του Πρωτοκόλλου για την εφαρμογή της Τελωνειακής Ενωσης και με την Κύπρο, και αυτός είναι ένας από τους λόγους των βέτο που έχουν τεθεί στην ενταξιακή πορεία της. Εκ των πραγμάτων όμως το Κυπριακό θα αποτελέσει τις επόμενες εβδομάδες ακόμη ένα πεδίο δοκιμασίας των σχέσεων του Ερντογάν με την Αθήνα, τη Λευκωσία αλλά και την Ευρωπαϊκή Ενωση…
Στη Γενεύη
Οι συνομιλίες για το Κυπριακό κορυφώνονται, χωρίς να διαφαίνεται από τουρκικής πλευράς κάποιο θετικό σημάδι και έτσι το βάρος θα πέσει στο τετραήμερο των συναντήσεων της Γενεύης, όπου η συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν θα μοιάζει περισσότερο με «ραντεβού στα τυφλά». Ενα εξαιρετικά δύσκολο ραντεβού, καθώς εκτιμάται ότι ο Ερντογάν θα θελήσει να δώσει το στίγμα του για ένα σημαντικό διεθνές ζήτημα, πέραν της Μέσης Ανατολής (που μονοπώλησε μέχρι τώρα την εξωτερική πολιτική του), που άπτεται των εθνικών συμφερόντων της Τουρκίας, συνδέοντάς το με τη γενικότερη στρατηγική αντίληψή του για τον ρόλο της «Νέας Τουρκίας» που θεμελιώνει…
Μιας Τουρκίας ευάλωτης, αναξιόπιστης αλλά και επιθετικής και ηγεμονικής, που προσφέρει συναινέσεις μόνο στους ισχυρότερους και μόνον όταν βρεθεί σε κατάσταση αδυναμίας…
Εισβολή με… παρενέργειες
Η επισημοποίηση της «εισβολής» του Σιιτικού Ιράν στη Μέση Ανατολή και τη Συρία δεν προκαλεί μόνο την έντονη ανησυχία του Ισραήλ (καθώς το Ιράν αποκτά πρόσβαση στη Χεζμπολάχ του Λιβάνου αλλά βρίσκεται και εγγύτερα στη Χαμάς), αλλά αποτελεί casus belli για τις σουνιτικές χώρες του Κόλπου, με τις οποίες συνεργάστηκε μέχρι τώρα ο κ. Ερντογάν στον πόλεμο με τον Ασαντ.
Πηγή: Έθνος