Του Β.Δ. Αναγνωστόπουλου
ομ. καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ο τίτλος δεν είναι λογοπαίγνιο, αλλά μια εντύπωση που μας δημιουργείται με το λαμπερό φως μιας επιτυχημένης φωτογραφίας, μια αίσθηση έντονης αντανάκλασης στο εσωτερικό μας, μια πλημμύρα χρωμάτων και εικόνων. Τότε μια αιφνίδια ενεργοποίηση της ψυχής γλυκαίνει το βλέμμα, βαθαίνει στο σύνολο και στο επιμέρους. Σταματάει ο χρόνος και αρχίζει το όνειρο. Τότε ξεδιψάει το πνεύμα και λούζεται το φως και οι αναμνήσεις ξυπνούν ολόχαρες.
Αυτή την ψυχική κίνηση ένιωσα ξεφυλλίζοντας το τριμηνιαίο περιοδικό Ελληνικό Πανόραμα (αρ. τεύχους 125, Χειμώνας 2020, σ.155) με την πλούσια, όπως πάντα, θεματολογία του. Ήταν, καθώς μέρες γιορτινές και με «απελάτη» κορωνοϊό, μια ανακουφιστική και ταυτόχρονα χαρούμενη περιήγηση μέσα σε ελληνικούς χώρους, των οποίων η ομορφιά, η ιστορία και οι πληροφορίες πλημμύριζαν την ψυχή μου με αισιοδοξία και φως: Καρυές, Γορίτσα, Βορράς, Μενδενίτσα, Μαρώνεια, Αη Βασίλης Εύβοιας. Το στοιχείο που ξεχωρίζει τα κείμενα και την εικονογραφική παρουσίαση κάθε θέματος είναι, πιστεύω, η ποιητική διάθεση και γραφή των αρθρογράφων αφενός και αφετέρου η καλλιτεχνική ανάδειξη των τοπίων. Ο αναγνώστης διαπιστώνει πως είναι κείμενα με ψυχή και ποίηση και ταυτόχρονα με ρεαλισμό και αλήθεια. Και οι συνοδευτικές φωτογραφίες σπάνιες σε χρωματική ευγλωττία, ζωντάνια, λάμψη και ποιητικότητα. Τα περισσότερα κείμενα ανήκουν στον γνωστό συγγραφέα – περιηγητή (πώς αλλιώς να τον περιγράψω;) Κυριάκο Παπαγεωργίου. Επίσης συμμετέχουν οι Στ. Ψημένος και Βασίλης Μέλφος. Οι (περισσότερες) φωτογραφίες ανήκουν στον Δ. Ευαγγελόπουλο, Α. Καλαϊτζή, Στ. Ψημένο, Κυριάκο Οικονομίδη και Β. Μέλφο.
Τη φωτογραφία την ανακάλυψα πολύ αργά, μόλις πήγα στο πανεπιστήμιο, στις εκδρομές και φυσικά στην αποφοίτησή μας. Πάντα ήθελα να έχω μια μηχανή για φωτογραφίες, αλλά αυτή ήρθε αργότερα όταν ήμουν στα Γιάννενα και μετά τη μεταπολίτευση, όταν ήμουν στην Καρδίτσα. Με τον φίλο μου φωτογράφο Λάμπρο Παπαγεωργίου καταγράψαμε το τραγούδι της Χελιδόνας και άλλα δρώμενα του τόπου, όπως ο αλωνισμός στο Γεωργικό κ.λπ. Λάτρευα τη μαυρόασπρη φωτογραφία, όμως όταν άρχισα να φωτογραφίζω σύννεφα, δειλινά, ανατολές, με την Κodak, τότε μετακινήθηκε η συγκίνησή μου στα χρώματα της φύσης. Και τέτοια θυμάμαι του φθινοπώρου στο Πήλιο, εκείνη την πανδαισία χρωμάτων, αλλά και του καλοκαιριού τα χρώματα των λουλουδιών στις αυλές και του χιονιού τη λαμπράδα και τη θάλασσα των ελαιώνων. Τώρα με τη μηχανή μου, Kodak 2800, νιώθω πως είναι στα χέρια μου και στην αγκαλιά μου όλη η φύση με τις ομορφιές της.
Θυμάμαι πόσες φορές μιλούσαμε και σχολιάζαμε με τον φίλο μου Κώστα Λιάπη για τις φωτογραφίες και με περηφάνια έλεγε πως είχε δίπλωμα της ABC, είχε πάρει μαθήματα στη δεκαετία το ’60! Και φρόντιζε πάντα το περιοδικό «ΒΙΓΛΑ-ΠΛΩΡΗ» να έχει στο εξώφυλλο μια ιδιαίτερη φωτογραφία δική του ή άλλου φίλου, συνήθως του Μιχάλη Πόρναλη.
Ο Κυριάκος Παπαγεωργίου είχε την ευγενή καλοσύνη μαζί με τα δύο τελευταία τεύχη του Ελληνικού Πανοράματος να μου εγχειρίσει και το 20ό τεύχος (2001), όπου και ο ονειρικός Αϊ-Γιώργης του Πηλίου. Χάρηκα ιδιαίτερα γιατί πέρα από το κείμενο του εκδότη Θεόφιλου Δ. Μπασγιουράκη, με ξενάγησε, για άλλη μια φορά κι ήταν σαν να άκουγα τη φωνή του με το αμίμητο μπρίο του, ο αγαπημένος μου φίλος Κώστας Λιάπης (να μην ξεχάσω να σου πω, στο Σχιντζοράβλι χιόνισε!). Και ο Αϊ-Γιώργης, «Το ψηλότερο μπαλκόνι του Παγασητικού», να λαμπυρίζει πάμφωτος μέσα στις καταπληκτικές φωτογραφίες του Πόρναλη (σ. 52-105).
Το Ελληνικό Πανόραμα, έντυπο που τιμάει τον περιοδικό τύπο της Ελλάδας, για την ποιότητα των κειμένων και της φωτογραφίας, για την ιστορική και αρχαιολογική ιχνηλάτηση, κλείνει τα 24 χρόνια συνεχούς έκδοσης με σύνολο τευχών 125. Είναι ένα από τα μακροβιότερα περιοδικά, αλλά προπαντός ιδιαίτερο για την υψηλή επιμέλεια που του παρέχουν οι υπεύθυνοι της έκδοσης και οι συνεργάτες του. Και για τον σύγχρονο αναγνώστη φως και ανακούφιση.
Τέλος, ας προσθέσω ότι το νέο περιηγητικό βιβλίο του Κυριάκου με τίτλο «Πενήντα θάλασσες κι ένα βαπόρι» (εκδ. Περιηγητής, φωτ. εξωφύλλου Κυριάκου Παπαγεωργίου, σ. 230), παρουσιάζει την ιδιοτυπία ότι έχει περιεχόμενο πενήντα περιηγήσεις σε ανθρώπινους χαρακτήρες. Τους συνάντησε ανά την Ελλάδα, ηπειρωτική και νησιωτική, που ο καθένας ξεχωρίζει για «το ήθος και τον δαίμονά του», επισημαίνοντας ότι ο Έλληνας, καμπίσιος ή ορεσίβιος, κλείνει στην ψυχή του το μεγαλείο της φύσης και χαρακτήρα δημιουργικό και δαιμόνιο. Βιβλίο που αξίζει να το προσέξουμε!