Συνεχίζεται η δεύτερη θεματική των ψηφιακών ξεναγήσεων με τίτλο «Το Νεολιθικό Σέσκλο και Διμήνι». Πρόκειται για ένα ταξίδι στα πρώτα χωριά όπου άρχισε η κατοίκηση σε οργανωμένες και τεχνολογικά προηγμένες κοινωνίες και στο έργο των σπουδαίων ανασκαφέων του Σέσκλου και του Διμηνίου (Χ. Τσούντα, Δ. Θεοχάρη και Γ. Χουρμουζιάδη).
Η Νεολιθική περίοδος ξεκίνησε περίπου το 10.000 π.Χ. στη Δ. Ασία και το 5.500 π.Χ. στην κεντρική Ευρώπη, ενώ οι πρωιμότεροι οικισμοί στην Ελλάδα χρονολογούνται λίγο πριν από το 6.500 π.Χ. Χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο: Μόνιμη εγκατάσταση, εξημέρωση των ζώων και των φυτών, χρήση της κεραμικής μετά την Ακεραμική Νεολιθική.
Οι νεολιθικοί οικισμοί στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία έχουν κοινά χαρακτηριστικά κατοίκησης: Βρίσκονται ανάμεσα σε βαθιά εποχικά ρέματα, που εξασφαλίζουν την αφθονία νερού, κοντά σε επίπεδες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και σε ψηλότερους λόφους και όχι μακριά από τη θάλασσα.
Σέσκλο
Το Σέσκλο οφείλει το όνομά του στο φυτό σέσκουλο, το κοινό παζί. Άγρια παζιά υπάρχουν παντού γύρω από το χωριό και κυρίως στον αρχαιολογικό χώρο. Ο Χρήστος Τσούντας γράφει ότι το όνομα του χωριού είναι και Σέσκουλον. Βρίσκεται πάνω στον λόφο Καστράκι και στη γύρω περιοχή 14 χλμ. δυτικά από την πόλη του Βόλου. Κατοικήθηκε από τα μέσα της 7ης χιλιετίας μέχρι και τη Μέση Εποχή του Χαλκού. Ο οικισμός φτάνει στην ακμή του στη Μέση Νεολιθική περίοδο (5η χιλιετία).
Τα περισσότερα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που είναι σήμερα ορατά στον αρχαιολογικό χώρο του Σέσκλου ανήκουν στη Μέση Νεολιθική περίοδο (6η χιλιετία). Η περίοδος αυτή ταυτίζεται με τον γνωστό πολιτισμό του Σέσκλου, ενώ η κεραμική που βρέθηκε στον οικισμό αποτέλεσε τη βάση της χρονολόγησης των υποπεριόδων της Μέσης Νεολιθικής. Καταστράφηκε από φωτιά προς το τέλος της 5ης χιλιετίας και ερημώθηκε για περισσότερο από 500 χρόνια. Το Σέσκλο μετά την
καταστροφή ξανακατοικήθηκε στη Νεότερη Νεολιθική περίοδο, αλλά μόνο πάνω στον χώρο της Ακρόπολης.
Διμήνι
Υπάρχουν δύο εκδοχές για την ετυμολογία του τοπωνυμίου. Η μία είναι το «δίμηνο», οι δύο μήνες δηλαδή που ζούσαν ως καλυβίτες στην περιοχή οι αγρότες που είχαν τα σπίτια τους στη Μακρινίτσα. Αν και οι ειδικοί θεωρούν αυτή την εκδοχή επικρατέστερη, η περιοχή ήταν γνωστή και ως «Ντιμήν Καλύβια», κάτι που ενισχύει την άποψη του Κορδάτου ότι κάποιος Ντιμήν Πασάς, κληροδότησε το όνομά του στο χωριό.
Βρίσκεται σε απόσταση 3 χιλ. δυτικά από τον Βόλο, στις βορειοδυτικές παρυφές του σημερινού χωριού. Χτίστηκε σε ένα χαμηλό λόφο ύψους 16 μ. Απέχει 3 χλμ. από τη σημερινή ακτογραμμή, ωστόσο την περίοδο ίδρυσής του (τέλος 5ης χιλιετίας π.Χ.) η ακτογραμμή βρισκόταν σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου. Σημαντικό χαρακτηριστικό του Διμηνίου αποτελεί η συνεχής κατοίκηση του χώρου από τη Νεότερη Νεολιθική Εποχή έως το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.
Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό στοιχείο αποτελούν οι 6 ομόκεντροι λίθινοι περίβολοι που χτίστηκαν σταδιακά κατά ζεύγη γύρω από τον λόφο. Οι λίθινοι περίβολοι τέμνονται από ισάριθμους ακτινωτά τοποθετημένους στενούς διαδρόμους, που χωρίζουν τον οικισμό σε 4 τμήματα. Ανάμεσα στα ζεύγη των περιβόλων χτίστηκαν οι οικίες του
οικισμού που είχαν λίθινα θεμέλια, πλίνθινη ανωδομή και αποτελούνταν από 2-3 κύρια δωμάτια και βοηθητικούς χώρους.
Το νεολιθικό Σέσκλο και Διμήνι στο διαδίκτυο
Ο Γ. Χουρμουζιάδης ξεναγεί στην αίθουσα Νεολιθικού πολιτισμού του Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου
(https://volosmagnisia.wordpress.com/2020/02/25/νο-1411-περιήγηση-στο-μουσείο-του-βόλου-απ/, http://efamagvolos.culture.gr/Sesklo.html, https://www.youtube.com/watch?v=X9ehgMIhKpg, http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2500, http://efamagvolos.culture.gr/Dimini.html, http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2501, https://www.youtube.com/watch?v=ZNJg-J13OGo, https://www.youtube.com/watch?v=4WbWblJtAZo).
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα Πειραματικής Αρχαιολογίας αποτελούν οι πλινθόκτιστες κατοικίες τύπου Σέσκλου στο πάρκο του Αναύρου.