Του Δημήτρη Παντελοδήμου,
ομότιμου καθηγητή του Τμήματος
Ιστορίας και Αρχαιολογίας
του Πανεπιστημίου Αθηνών
Με τον όρο επέτειος εννοούμε τον εορτασμό σε ετήσια βάση ενός γεγονότος και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να σκεφθούμε τη σημασία και την αξία του για το μέλλον. Προκειμένου όμως να αποδώσουν καρπούς οι δύο αυτές λειτουργίες της επετείου είναι απαραίτητη η ευρύτερη συμμετοχή του κοινού. Μόνον έτσι το γεγονός αποκτά τη θέση που του ανήκει στην κοινή συνείδηση και μας παρέχει ταυτόχρονα τη δυνατότητα για πολυδιάστατες ερμηνείες.
Μια από τις πιο σημαντικές επετείους για το Έθνος των Ελλήνων υπήρξε η συμπλήρωση το 2021 διακοσίων χρόνων από την έναρξη του Αγώνα της Παλιγγενεσίας. Η πανδημία, δυστυχώς, δεν επέτρεψε τη συμμετοχή κοινού σε ποικίλες εκδηλώσεις μνήμης, τιμής και στοχασμού κατά τον εορτασμό του πολυσήμαντου αυτού ιστορικού γεγονότος. Άλλωστε το πρόγραμμα που φιλοδοξούσε να υλοποιήσει η προς τούτο συσταθείσα Πανελλήνια Επιτροπή ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί και γι’ αυτό περιορίστηκε στο ελάχιστο. Λίγες εκδηλώσεις, κυρίως τηλεοπτικές εκπομπές, κυκλοφορία αναμνηστικών – εμπορικών αντικειμένων, εκθέσεις κειμηλίων και επιστημονικά συνέδρια κλειστού διαδικτυακού τύπου, χωρίς δηλαδή τη φυσική παρουσία κοινού.
Ο τομέας όμως που δεν περιορίστηκε από την πανδημία ήταν εκείνος της έκδοσης σημαντικών έργων όχι μόνο για την Εθνική Εξέγερση του 1821, αλλά και για τη σημασία της μέχρι σήμερα σε όλες τις πτυχές του βίου του ελεύθερου νεοελληνικού κράτους. Στην πλούσια αυτή συγκομιδή μια αξιοζήλευτη θέση κατέχει το Λεύκωμα «1821. Η Ελληνική Επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες Μολδαβίας και Βλαχίας. Στα βήματα του Αλέξανδρου Υψηλάντη». Ιδιωτική Έκδοση της Δήμητρας Στασινοπούλου εκτός εμπορίου, που με μεγάλη χαρά έλαβα ένα πρωτότυπο βιβλίο -οδοιπορικό λεύκωμα, θα το έλεγα – και ευχαριστώ τον αγαπητό φίλο Νίκο Τσούκα, που φρόντισε να φτάσει στο σπίτι μου.
Εξ αρχής πρέπει να λεχθεί ότι δεν πρόκειται για ιστορικό αφήγημα ή για ερευνητική εργασία με θέμα το σημαντικότερο ίσως γεγονός που σηματοδότησε την έναρξη του Επαναστατικού Αγώνα των υπόδουλων Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους από τον βάρβαρο Οθωμανικό ζυγό και την ένταξή τους στην πολιτισμένη Ευρώπη. Η Δήμητρα Στασινοπούλου, δημιουργός του Λευκώματος – ο όρος χρησιμοποιείται στην κυριολεξία – φιλοδοξεί να μας παρουσιάσει με τη δύναμη και τη δεξιοτεχνία του φωτογραφικού της φακού όχι μόνον ιστορικά τεκμήρια και κείμενα, απαραίτητα στοιχεία της Επιστημονικής Έρευνας, αλλά και σύγχρονες απεικονίσεις του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος στις περιοχές όπου διαδραματίστηκαν σπουδαίας σημασίας για τον νεότερο Ελληνισμό γεγονότα.
Η Δήμητρα Στασινοπούλου, που ασχολείται με τη φωτογραφία, βραβευμένη από την UNESCO για το βιβλίο της «Η Ρουμανία της Καρδιάς μου», και που έχει ακόμη στο ενεργητικό της βιβλία για πολλές περιοχές του κόσμου, που δύσκολα μπορεί κανείς να τις επισκεφθεί.
Η ίδια αναφέρει στον πρόλογο του υπερπολυτελούς τόμου, ο οποίος αποτελεί ένα σπάνιο εκδοτικό έργο που εντυπωσιάζει τον αναγνώστη για την καλαισθησία του και την λεπτομέρεια της καταγραφής του.:
-«Δεν είμαι ιστορικός και δεν κάνω ιστορική ανασκόπηση εδώ, δεν θα τολμούσα άλλωστε, παραθέτω απλώς τη συγκίνησή μου, μέσα από το φωτογραφικό υλικό. Εξαιρετικοί Ιστορικοί έχουν αναλύσει κάθε πτυχή αυτού του κομματιού της Επανάστασης και έχουν μελετήσει σε βάθος τα γεγονότα».
Ξεκάθαρη θέση απέναντι στην ιστορία που συγκινεί έντονα διακόσια χρόνια μετά την ψυχή των Ελλήνων. Στόχος του έργου είναι να συμβάλει στην κατανόηση των ιστορικών γεγονότων μέσα από φωτογραφίες ιδιωτικών και δημοσίων κτιρίων, εκκλησιών, μοναστηριών, εκπαιδευτηρίων, εκθεμάτων Μουσείων και προσωπογραφιών με επίκεντρο την οικογένεια Υψηλάντη και κυρίως τη δραματική πορεία του Αλέξανδρου από τον Προύθο ποταμό έως το Ιάσιο και τη μάχη του Δραγατσανίου, με συχνές αναφορές στο επαναστατικό κλίμα που διαμορφώθηκε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, λόγω ειδικών πολιτικών και πολιτιστικών συνθηκών που επικρατούσαν εκεί με την ενεργό δράση μελών των Ελληνικών Κοινοτήτων, αλλά και Ρουμάνων πατριωτών.
Αν μια φωτογραφία είναι χίλιες λέξεις, φανταστείτε πόσες λέξεις αντιστοιχούν σε εκατοντάδες φωτογραφίες του Λευκώματος της Δήμητρας Στασινοπούλου, που είναι αντάξιο του γεγονότος, στο οποίο αναφέρεται το περιεχόμενό του, και της αξίζει κάθε Έπαινος.