Του Γ. Καπουρνιώτη*
Η Πρωτομαγιά γιορτάζεται παντού ως γιορτή των λουλουδιών και της Άνοιξης, καθώς επίσης, και ως η γιορτή της εργασίας.
Οι ρίζες του εθίμου της Πρωτομαγιάς – για μας τους ‘Έλληνες – φτάνουν ως την αρχαιότητα, στις γιορτές των ανθεστηρίων και διαπλέκονται με τις αντίστοιχες ρωμαϊκές και βυζαντινές παραδόσεις. Ορισμένα δρώμενα, τα οποία συναντάμε σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου, φαίνεται πως αποτελούν τον απόηχο αρχετυπικών εορτών για τη γονιμότητα και τη βλάστηση της γης.
Έτσι, το «Μαγιόπουλο» είναι ένα παιδί στολισμένο με λουλούδια που χορεύει στους δρόμους ενώ το συνοδεύουν τα Μαγιόπριλα τραγούδια των προσωπιδοφόρων συνοδών, έθιμο που απαντάται στον Βόλο, στη Ναύπακτο, στην Αγόριανη, στην Εύβοια σε διάφορες παραλλαγές. Η αναπαράσταση αυτή του Μαγιόπουλου συμβολίζει τη δύναμη της βλάστησης και την αναγέννηση της φύσης.
Στα χωριά του Πηλίου εξάλλου ομάδες μεταμφιεσμένων ανδρών με προσωπίδες παράσταιναν τον Αράπη, τον γιατρό, τον γέρο και τη γριά, τον φουστανελά, τον γενίτσαρο, τη χανούμισσα, έχοντας στη μέση πάντοτε έναν νέο στολισμένο με λουλούδια, που κρατούσε το μαγιόξυλο, ένα ξύλο στολισμένο επίσης με λουλούδια. Η ομάδα συνοδευόμενη από ζουρνά, νταούλι και βιολί, περιερχόταν τραγουδώντας στα σπίτια και στα μαγαζιά και παρίστανε πως ο νέος πέθαινε και ο γιατροί με τη βοήθεια της γριάς τον ξανάφερναν στη ζωή.
Το μαγικοθρησκευτικό αυτό δρώμενο του Πηλίου αποσκοπούσε στη συμβολική μιμητική αναπαράσταση θανάτου και ανάστασης, στο αποκορύφωμα της άνοιξης και στην αρχή της καρποφορίας.
Τώρα, επειδή μένουμε σπίτι, μπορούμε μαζί με τα παιδιά μας να εντάξουμε ποικίλες δραστηριότητες: Όπως:
– Κατασκευή στεφανιού από φυσικά λουλούδια του κήπου μας ή του γείτονά μας (αν μας το επιτρέπει) ή από τις γλάστρες μας. Θυμάμαι όταν ήμασταν μικροί, παραμονή πρωτομαγιάς, κάναμε επιδρομές σε γειτονιές πιο απομακρυσμένες από τη δική μας και «κλέβαμε» λουλούδια από τους κήπους. Τότε υπήρχαν πολλές μονοκατοικίες με αυλές και κήπους.
– Κατασκευή από χαρτί στεφάνια ή να ζωγραφίσουμε πρωτομαγιάτικο στεφάνι. Ιδέες θα αντλήσουμε από το διαδίκτυο που τόσος λόγος έχει γίνει τελευταία!
– Γνωριμία μέσου Η/Υ με τα άνθη του αγρού, του κήπου, με τα βότανα ή με τα καλλιεργήσιμα φυτά (τα σπαρτά), που αυτή την εποχή φύονται παντού.
– Ευκαιρία να ακούσουν παραδοσιακά Μαγιάπριλα τραγούδια ή τραγούδια που οι στίχοι τους αναφέρονται σε ονόματα λουλουδιών. Η ομορφιά τους έχει εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες. Π.χ. «κόκκινο γαρύφαλλο» το τραγούδι του Ν. Ιγνατιάδη, που έγινε επιτυχία ερμηνευμένο από τον Γ. Πάριο και τη Χ. Αλεξίου ή «γαρύφαλλο στ’ αυτί» σε μουσική του Μ. Χατζιδάκι και στίχους του Α. Σακελλάριου.
– Ευκαιρία να ακούσουν κάποιους μύθους που κρύβονται πίσω από τα λουλούδια της άνοιξης όπως για τον υάκινθο, την αμυγδαλιά, την πασχαλιά, την παπαρούνα, τον νάρκισσο. Π.χ. η Συρίνα ήταν μία πανέμορφη νύμφη, η οποία ξετρέλανε τον Πάνα, τον θεό των δασών (…) μεταμορφώθηκε σε ένα αρωματικό θάμνο, του οποίου το λουλούδι ονομάζεται πασχαλιά κ.ά.
– Ευκαιρία να ακούσουν ότι τα λουλούδια εμφανίζονται σε όλα τα σχήματα και μορφές, αλλά έχουν επίσης και την δική τους γλώσσα. Για κάθε αίσθημα, υπάρχει και ένα λουλούδι που μπορεί να εκφράσει μοναδικά τα συναισθήματά μας. Π.χ. γαρύφαλλο, κόκκινο = θαυμασμός, γαρύφαλλο, λευκό = αγάπη, βασιλικός = καλή τύχη, κ.ά.
– Ευκαιρία να διαβάσουν ή να ακούσουν παραμύθια όπως: «το τριαντάφυλλο και ο βασιλικός» ή «οι άγγελοι και τα λουλούδια» ένα τρυφερό παραμύθι για μικρά και μεγάλα παιδιά κ.ά.
– Τέλος να βρούνε παροιμίες του μήνα. Π.χ. «Ζήσε, Μάη μου να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι. ( το Μάιο το τριφύλλι αφθονεί) κ.ά.
*Ο Γ.Καπουρνιώτης είναι εκπαιδευτικός