Του ΒΑΣΙΛΗ ΚΟΥΤΣΙΑΡΗ,
συγγραφέα παιδικών βιβλίων
Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματός μου στη σημερινή Θεσσαλία, επέλεξα τέσσερα πολύ αγαπημένα μου βιβλία Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, για μαθητές όχι μόνο μικρών αλλά και μεγαλύτερων τάξεων Δημοτικού Σχολείου. Τα βιβλία που ξεχώρισα είναι: «Το πάρτι» (εκδ. Μεταίχμιο), «Ένας κόσμος γεμάτος… ΣΑΙΞΠΗΡ» (εκδ. Μίνωας) και «Ρόζα Παρκς: Για μια θέση στον κόσμο» (εκδ. Ψυχογιός). Αγαπημένο μου, το νέο βιβλίο του Όλιβερ Τζέφερς «Υπάρχουν φαντάσματα σε αυτό το σπίτι;» (εκδ. Ίκαρος) , ένα πραγματικά πρωτότυπο βιβλίο, ίσως, ένα από τα ελάχιστα βιβλία που συνδυάζουν την ανάγνωση με το παιχνίδι, χωρίς, όμω,ς να χάνουν τη λογοτεχνικότητά τους.
Καλές αναγνώσεις!
Βιβλία που ξεχώρισαν:
Το πάρτι
Λίνα Μουσιώνη
Εικόνες: Σάντρα Ελευθερίου
Μεταίχμιο
Ήταν η πρώτη φορά που και οι δυο γονείς θα έφευγαν για κάποιες μέρες από το σπίτι. Συνήθως έλειπε ο ένας από τους δύο. Τον ρόλο της νταντάς θα αναλάμβανε η θεία Ειρήνη, την οποία αγαπούσαν και τα δυο παιδιά, η Αιμιλία και ο Μάνος, αλλά δυσκολεύονταν λίγο με τις επιλογές της στη μαγειρική. Ήταν χορτοφάγος και γνώριζαν πως για αυτό το διάστημα θα έπρεπε να ξεχάσουν τις πίτσες και τα σουβλάκια.
Η μαμά τους έδωσε έναν φάκελο αλλά ζήτησε να τον ανοίξουν, μόνο όταν έφευγαν. Η Αιμιλία ποτέ δεν πίστεψε σε αυτό το «έκτακτο ταξίδι για επαγγελματικούς λόγους» που της είχαν πει. Ίσως, η λύση του μυστηρίου να βρισκόταν μέσα στον φάκελο. Κι όμως. Όχι μόνο δεν πήρε απαντήσεις, αλλά το μυστήριο μεγάλωσε ακόμα πιο πολύ. Η μαμά τούς ζητούσε να οργανώσουν εκείνοι το πάρτι γενεθλίων της. Μάλιστα, τους είχε βρει και το δώρο της. Ένα κυνήγι θησαυρού!
Η Λίνα Μουσιώνη στο νέο της βιβλίο καταπιάνεται με ένα δύσκολο θέμα, αυτό της σοβαρής ασθένειας σε ένα πρόσωπο της οικογένειας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η μαμά είναι εκείνη που αρρωσταίνει και φεύγει για ένα δήθεν επαγγελματικό ταξίδι. Ενώ θα περίμενε κανείς ένα βαρύ και στενάχωρο βιβλίο, η συγγραφέας με μαεστρία στέλνει την ιστορία προς μια άλλη κατεύθυνση. Το ευφυές σχέδιο με τη μαμά και το κυνήγι του θησαυρού κρατά τα παιδιά αλλά και τους αναγνώστες απασχολημένους στο παιχνίδι και όχι στην ασθένεια. Με μπόλικο μυστήριο, χιούμορ, όμορφες αδελφικές στιγμές η ιστορία κυλάει τόσο αβίαστα που δεν καταλαβαίνουμε πότε φτάνει στο τέλος της. Εκεί, η αλήθεια δεν πονάει αλλά απελευθερώνει. Δεν υπάρχουν πια μυστικά. Η μαμά γράφει στην κόρη της Αιμιλία ένα συγκλονιστικό γράμμα. Ένα γράμμα για αυτή τη μεγάλη περιπέτεια, που λέγεται ζωή. Εγώ διαβάζω ξανά και ξανά τα λόγια της, και βλέποντας και την εικόνα του μικρού πρίγκιπα της υπέροχης Σάντρας Ελευθερίου, νιώθω τυχερός ως αναγνώστης.
Ένας κόσμος γεμάτος… ΣΑΙΞΠΗΡ
Διασκευή: Angela McAllister
Εικόνες: Alice Lindstrom
Μίνωας
Η Ερμία ήταν πολύ στεναχωρημένη, γιατί ο πατέρας της ήθελε να την παντρέψει με τον Δημήτριο, ενώ εκείνη ήταν ερωτευμένη με τον Λύσανδρο. Έτσι, το νεαρό ζευγάρι αποφάσισε να το σκάσει το βράδυ από την πόλη και να τρέξει στο δάσος. Ο Δημήτριος έτρεξε να βρει την Ερμία, ενώ η Έλενα – που αγαπούσε τον Δημήτριο – έτρεξε πίσω από αυτόν. «Σταμάτα να με ακολουθείς. Δεν νοιάζομαι για σένα!» της έλεγε εκείνος. Ο Όμπερον, βασιλιάς των ξωτικών, λυπήθηκε την Έλενα και για αυτό φώναξε τον Πουκ, το ζωηρό ξωτικό του, και του ζήτησε να ρίξει λίγο χυμό από το μαγικό λουλούδι «Μάταιο Έρωτα» στα μάτια του Δημήτριου, όταν θα σταματούσαν για να ξεκουραστούν. Αν το κατάφερνε, το πρώτο άτομο που θα αντίκριζε μόλις ξυπνούσε – την Έλενα δηλαδή -, θα το ερωτευόταν αμέσως. Ο Πουκ μπερδεύτηκε, όμως, κι αντί να ρίξει τον μαγικό χυμό στα βλέφαρα του Δημήτριου, τον έριξε στον Λύσανδρο. Και το μπέρδεμα μεγάλωσε ακόμα περισσότερο όταν η Έλενα συνάντησε τυχαία τον Λύσανδρο στο δάσος, τον σκούντησε για να ξυπνήσει και κείνος μόλις άνοιξε τα μάτια του, την ερωτεύτηκε αμέσως…
Ξεκίνησα με το αγαπημένο μου έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας», το οποίο περιλαμβάνεται – διασκευασμένο για παιδιά – σε μια εκπληκτική έκδοση με εξαιρετική εικονογράφηση από τις εκδόσεις Μίνωας. Το βιβλίο περιλαμβάνει δώδεκα από τις πιο γνωστές κωμωδίες αλλά και τραγωδίες του: Μακμπέθ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Άμλετ, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, Η τρικυμία, Δωδέκατη νύχτα, Οθέλλος, Όπως σας αρέσει, Ιούλιος Καίσαρας, Πολύ κακό για το τίποτα, Βασιλιάς Ληρ και Ο έμπορος της Βενετίας. Στην αρχή κάθε έργου παρουσιάζονται οι χαρακτήρες ενώ στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, μπορούμε να διαβάσουμε το βιογραφικό του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, καθώς και λίγα λόγια για όλα τα έργα που παρουσιάζονται. Η πολύ καλή μετάφραση ανήκει στην Ιωάννα Μπαμπέτα. Το βιβλίο δίνει μια μοναδική ευκαιρία να έρθουν οι μικροί αναγνώστες σε επαφή με τον μαγικό κόσμο του Σαίξπηρ και να τον αγαπήσουν, όπως εμείς. Κλείνοντας, να αναφέρω πως το 2021 είχε κυκλοφορήσει το πρώτο βιβλίο «Ένας κόσμος γεμάτος… ΝΤΙΚΕΝΣ» από την ίδια συγγραφέα, εξίσου εντυπωσιακό και κείνο. Αναζητήστε τα. Αξίζουν της προσοχής μας.
Ρόζα Παρκς: Για μια θέση στον κόσμο
Χρυσάνθη Τσιαμπαλή
Ψυχογιός
Σειρά: Ξινόμηλο (11+)
Ήταν 1η Δεκεμβρίου 1955. Στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα η Αφροαμερικανίδα Ρόζα Παρκς μόλις είχε τελειώσει τη δουλειά της και επέστρεφε στο σπίτι της. Ανέβηκε στο λεωφορείο από την πίσω πόρτα και κάθισε στη μοναδική άδεια θέση για μαύρους στο μεσαίο τμήμα του λεωφορείου. Στην επόμενη στάση ανέβηκαν κάμποσοι λευκοί επιβάτες. Ένας δεν βρήκε θέση και στάθηκε όρθιος. Ο οδηγός αμέσως ζήτησε σε κείνη, τον άντρα που καθόταν δίπλα της και τις δυο γυναίκες απέναντί της να σηκωθούν. Οι άλλοι τρεις υπάκουσαν. Η Ρόζα όχι. Δυο αστυνομικοί ήρθαν και τη συνέλαβαν. Την οδήγησαν στις φυλακές της οδού Νορθ Ριπλέι. Οι δικοί της άνθρωποι, όμως, πλήρωσαν εγγύηση και αφέθηκε ελεύθερη. Η δίκη ορίστηκε για τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου…
Μια πολύ ενδιαφέρουσα μυθιστορηματική βιογραφία της Ρόζα Παρκς, της γυναίκας που αρνήθηκε να σηκωθεί από τη θέση της στο λεωφορείο – θέση για μαύρους – για να καθίσει λευκός επιβάτης, και οδήγησε σε ένα ντόμινο εξελίξεων: Ξεκίνησε μποϊκοτάζ στα λεωφορεία – που δεν κράτησε μόνο τη μέρα της δίκης αλλά συνεχίστηκε και διήρκησε 382 ημέρες, ιδρύθηκε η Ένωση για την Πρόοδο στο Μοντγκόμερι με πρόεδρο τον ιερέα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών έκρινε τον νόμο του φυλετικού διαχωρισμού στα λεωφορεία αντισυνταγματικό κ.ά.
Η συγγραφέας με τον μεστό της λόγο καταφέρνει να μας παρασύρει στην αφήγησή της, επιλέγοντας εύστοχα συγκεκριμένες χρονικές περιόδους από τη ζωή της ηρωίδας: τα παιδικά χρόνια της Ρόζα στο Πάιν Λέβελ (1920), το περιστατικό με τη Ρόζα και τον οδηγό, όταν τόλμησε να ανεβεί από τη μπροστινή πόρτα στο λεωφορείο (1943), την άρνησή της να μην σηκωθεί από τη θέση της και όσα συγκλονιστικά γεγονότα ακολούθησαν στο Μοντγκόμερι (1955) και τη στιγμή που ανεβαίνει ξανά στο λεωφορείο, ως νικήτρια πια (1956).
Το βιβλίο δίνει μια μοναδική αφορμή για συζήτηση στην τάξη για τον ρατσισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολύ χρήσιμο και κατατοπιστικό το επίμετρο στο τέλος.
Αγαπημένο βιβλίο
Υπάρχουν φαντάσματα σε αυτό το Σπίτι;
Κείμενο – εικόνες: Oliver Jeffers
Μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς
Ίκαρος
Ένα νεαρό κορίτσι μάς υποδέχεται στο σπίτι της, και ζητάει τη βοήθειά μας. Η αλήθεια είναι ότι έχει καιρό να δεχτεί επισκέπτες. Αν και έχει ακούσει πως το σπίτι είναι στοιχειωμένο, η ίδια τόσο καιρό δεν έχει συναντήσει κανένα φάντασμα μέσα σε αυτό. Αναρωτιέται μάλιστα πώς θα μπορούσε να είναι ένα φάντασμα. Λευκό, με τρύπες για μάτια; Θα κυκλοφορεί με αλυσίδες στους διαδρόμους; Αποφασισμένη να πάρει τις απαντήσεις που χρειάζεται, θα ψάξει παντού. Άραγε, θα ανακαλύψει φαντάσματα; Ας τη βοηθήσουμε, λοιπόν!
Το εκπληκτικό νέο βιβλίο του Oliver Jeffers πρωτοτυπεί για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, χρησιμοποιεί ως καμβά μερικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες από ένα αρχοντικό που χτίστηκε το 1760, και πάνω σε αυτές δημιουργεί μια ιστορία γεμάτη μυστήριο και παιχνίδι. Και δεύτερον, κάποιες από τις σελίδες του βιβλίου είναι διαφανείς, με αποτέλεσμα γυρίζοντάς τες οι μικροί αναγνώστες, να ανακαλύπτουν εκείνοι τα φαντασματάκια του αρχοντικού κι όχι η ηρωίδα.
Αυτό όμως που καταφέρνει ο Jeffers με το συγκεκριμένο βιβλίο είναι να εξοικειώσει τους μικρούς αναγνώστες με τα φαντάσματα, αφού τα ζωγραφίζει τόσο αγαπησιάρικα, παιχνιδιάρικα και φοβισμένα. Πραγματικά, κανείς δεν μπορεί να υποθέσει πού μπορεί να κρύβονται κάθε φορά, παρά μονάχα αν γυρίσει τη διαφανή σελίδα. Με αυτόν τον τρόπο σίγουρα κινεί την περιέργεια και κρατά το ενδιαφέρον ώς το τέλος.
Το «Υπάρχουν φαντάσματα σε αυτό το Σπίτι;» ίσως, είναι ένα από τα ελάχιστα βιβλία που συνδυάζουν την ανάγνωση με το παιχνίδι, χωρίς όμως να χάνουν τη λογοτεχνικότητά τους. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ολόλευκες σελίδες με τα ελάχιστα λόγια που βρίσκονται δεξιά, κρατούν την ισορροπία που χρειάζεται με τις σκοτεινές εικόνες αριστερά. Όσο για το γεμάτο μυστήριο εξώφυλλο, που σε προδιαθέτει για ένα συγκλονιστικό βιβλίο, κερδίζει το στοίχημα. Αφού, όχι μόνο πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα βιβλία της χρονιάς, αλλά κι ένα από τα καλύτερα (και αγαπημένα μου) βιβλία του βραβευμένου εικαστικού καλλιτέχνη Oliver Jeffers. Όχι άδικα, οι κριτικές που έλαβε. Όπως αυτή της The Wall Street Journal «Ο συγγραφέας μετέτρεψε τους Δαίμονες του Χιλ Χάους της Shirley Jackson σε μια χαρούμενη και ανάλαφρη αναζήτηση φαντασμάτων για τα παιδιά».
Αναζητήστε το!