Το Σωτήριο Λάρισας είναι ένα χωριό καταμεσής του θεσσαλικού κάμπου και κοντά στην αποστραγγισμένη λίμνη Κάρλα. Έχει χαμηλά σπίτια, ενώ μέχρι τις δύο απανωτές καταστροφικές πλημμύρες του περασμένου Σεπτεμβρίου, ζούσαν μόνιμα σε αυτό περίπου 80 οικογένειες. Σήμερα στο χωριό παραμένουν 12 οικογένειες. Σχεδόν έξι μήνες μετά το χωριό παραμένει μέσα στη λάσπη. Κάποιες οικογένειες επέστρεψαν πίσω δειλά – δειλά, όμως δυσκολεύονται πολύ να ζήσουν. Έφυγαν και πολλοί ηλικιωμένοι. Λέγεται ότι κάποιοι από αυτούς πέθαναν από μελαγχολία και δεν θα ξαναδούν το χάραμα της μέρας στον θεσσαλικό κάμπο.
Τα χωράφια παραμένουν πλημμυρισμένα. Ο κόσμος δεν έχει εισόδημα και αγωνιά πως θα απομακρυνθεί το νερό. Μιλήσαμε με κατοίκους του χωριού που ζουν στον Βόλο και σε άλλα μέρη της Μαγνησίας που περιέγραψαν την κατάσταση. Μας έδωσαν την άποψή τους για το τι μέλλει γενέσθαι. «Το Σωτήριο δεν θα επανέλθει ποτέ στην αρχική του κατάσταση» μας λένε.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΧΑΛΑΤΣΗ
Βασίλης Ντελόπουλος:
«Να αποζημιώσει το κράτος τους παραγωγούς του χωριού
μας για τα δυο χρόνια ώστε να μπορέσουν να ζήσουν…»
Ο πρόεδρος της κοινότητας Σωτηρίου, Βασίλης Ντελόπουλος, που μέχρι τις πλημμύρες ζούσε μόνιμα στο χωριό, δήλωσε τα ακόλουθα:
«Το χωριό μας ήταν ένα υγιές χωριό, στο οποίο κατοικούσαν περίπου 80 οικογένειες. Και οι δύο πλημύρες που μας έπληξαν τον Σεπτέμβριο τόσο ο Daniel όσο και ο Elias έκαναν ανεπανόρθωτες ζημιές στο χωριό. Τα μόνα χρήματα που πήραμε από το κράτος ήταν 6.600 € ανά οικογένεια, τα οποία δόθηκαν στην αρχή. Είναι όπως καταλαβαίνεται σταγόνα στον ωκεανό. Σήμερα στο χωριό παραμένουν 12 οικογένειες, ενώ οι υπόλοιπες έχουν φύγει. Το νερό έχει υποχωρήσει στο χωριό, αλλά η λάσπη παραμένει. Ο κόσμος ακόμη και σήμερα προσπαθεί να απομακρύνει τις λάσπες και τρέμει μήπως έρθει πάλι καμιά μεγάλη βροχή.
Μας βοηθάει κάπως ο Δήμος Κιλελέρ όσο αφορά στην αποκατάσταση των ζημιών. Η Περιφέρεια ήταν απούσα κι εννοώ την προηγούμενη περιφερειακή αρχή που δεν την είδαμε πουθενά. Η Περιφέρεια επί Κώστα Αγοραστού δεν βοήθησε καθόλου. Τώρα όσον αφορά στα σπίτια, αυτά πλημύρισαν μέχρι επάνω. Δύο – τρία σπίτια έπεσαν. Από πλευράς στατικότητας θεωρώ ότι τα σπίτια είναι ασφαλή. Όμως είναι εσωτερικά εντελώς κατεστραμμένα. Δηλαδή μιλάμε για κουφάρια σπιτιών, καθώς όλο το εσωτερικό είχε κατακλυστεί από νερά. Εκτός από τα θεμέλια, θέλουν όλα τα υπόλοιπα ανακατασκευή.
Όσο αφορά στα χωράφια μας, το νερό παραμένει. Η στάθμη του νερού υποχωρεί με πολύ αργούς ρυθμούς και για να φύγει το νερό υπολογίζουμε ότι θα χρειαστούν 2-3 χρόνια. Βέβαια στεφτείτε ότι ο φετινός χειμώνας ήταν ήπιος. Αν είχαμε βροχές και χιόνια, όλα πάλι θα άλλαζαν προς το χειρότερο. Το νερό πρέπει να απομακρυνθεί τεχνικά. Μέχρι πρότινος ο νεοεκλεγείς περιφερειάρχης έλεγε ότι θα ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός, ώστε να απομακρυνθεί το νερό μέσω αύλακα. Τώρα που τον ακούσαμε, είδαμε ότι πάλι άλλαξαν τα σχέδια. Ακόμα και οι αντλίες που λένε ότι θα φέρουν για να παράγουν 10 MW ρεύμα θέλουν τουλάχιστον ένα εξάμηνο να πάρουν παροχή ρεύματος. Εμείς ζητάμε να αποζημιώσει το κράτος τους παραγωγούς του χωριού μας για τα δυο χρόνια παραγωγής που έχασαν, ώστε να μπορέσει να ζήσει ο κόσμος. Να πάρουμε για τα δύο χαμένα χρόνια την παραγωγή που θα είχαμε σε χρήματα. Ό,τι και να γίνει, η ζημιά που πάθαμε δεν πληρώνεται. Τα πράγματα είναι τραγικά. Εγώ θεωρώ ότι ο κόσμος που τελικά θα επιστρέψει πίσω στο χωριό, όταν αυτό θα καταστεί εφικτό, δεν θα είναι πάνω από το 50% των αρχικών κατοίκων. Κι αυτό, γιατί δεν έχει αντικείμενο ο κόσμος να επιστρέψει. Δεν υπάρχουν δουλειές, δεν υπάρχουν χωράφια, δεν υπάρχει εξοπλισμός. Ποιος ρώτησε πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί που έφυγαν, αλλά και αυτοί που έμειναν. Κανείς. Κάθε μέρα με παίρνουν τηλέφωνο κάποιοι συγχωριανοί μου και μου ζητούν 10 και 20 ευρώ. Δεν υπάρχουν εισοδήματα. Δεν μπορούμε πια να ζήσουμε και δυστυχώς δεν βλέπουμε πώς θα ξεφύγουμε από αυτή την κατάσταση.
Γιάννης Μπαλούλης:
«Τα σπίτια στο χωριό είναι τελείως ακατοίκητα…
Το νερό δεν στραγγίζει από μόνο του ούτε σε μια δεκαετία»
Ο Γιάννης Μπαλούλης κατάγεται από το Σωτήριο. Είναι το χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Σήμερα ζει κι εργάζεται μόνιμα στον Βόλο και επισκεπτόταν το χωριό κάθε Σαββατοκύριακο. Ήταν η δευτερεύουσα κατοικία του. Η συζήτηση μαζί του ήταν άκρως εποικοδομητική, καθώς μας έδωσε το στίγμα που επικρατεί σήμερα. Μας μίλησε για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν, ενώ αναφέρθηκε στους λόγους που πλημμύρησε το χωριό.
«Στο χωριό έμεναν μέχρι την πλημμύρα μόνιμα περίπου 80 οικογένειες. Υπήρχαν και πολλά άτομα σαν κι εμένα που έχουν τα πατρικά σπίτια στο χωριό ως δεύτερη κατοικία, ενώ διαμένουν μόνιμα σε Βόλο και Λάρισα. Οι κάτοικοι μετά την καταστροφή έφυγαν από το χωριό και πήγαν όπου μπορούσαν. Ο αδερφός μου πήγε να μείνει στο Στεφανοβίκειο. Τα σπίτια στο χωριό είναι τελείως ακατοίκητα. Τα σπίτια στο Σωτήριο και σε όλα τα όμορα χωριά του κάμπου, όπως προφανώς γνωρίζετε, είναι όλα χαμηλά. Ουσιαστικά πρόκειται για ισόγειες κατοικίες. Σήμερα, τα θεμέλια είναι ακόμη μέσα στο νερό. Η υγρασία και η λάσπη βρίσκονται παντού. Με την πρώτη βροχή το μέρος γίνεται βούρκος. Η δυσοσμία είναι έντονη. Να δούμε τι θα γίνει ως προς το αν το χωριό θα ξανακατοικηθεί ή όχι, από την άνοιξη και μετά. Να φύγει η υγρασία και ύστερα να δουν οι άνθρωποι τι μπορούν να κάνουν με τα σπίτια τους. Η περιοχή μας ανέκαθεν είχε υγρασία. Φανταστείτε τι γίνεται τώρα με όλα αυτά τα νερά. Όσο για τις αποζημιώσεις, που με ρωτήσατε, στην αρχή ο κόσμος έλαβε από την αρωγή και μετά την πρώτη πλημμύρα 6.600 € αποζημίωση για τις οικοσκευές. Επίσης, όσοι είχαν δηλωμένη την κατοικία τους ως δεύτερη όπως εγώ, έλαβαν το μισό ποσό δηλαδή, 3.300 €. Γνωρίζω επίσης ότι προβλεπόταν πως αν το χωριό πλημμύριζε πάλι μέσα σε έναν μήνα από την αρχική πλημύρα – όπως τελικά έγινε – θα λάμβαναν ξανά τα μισά χρήματα, όχι από την αρωγή, αλλά από την Περιφέρεια και τον Δήμο από κάποια κονδύλια που υπήρχαν. Κάτι που δεν έγινε.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι πως θα φύγει το νερό από τα χωράφια. Αυτό δεν μας το έχει απαντήσει κανείς. Τα χωράφια είναι πλημμυρισμένα και θα είναι ακόμη για πολύ καιρό. Η μόνη λύση κατ’ εμέ είναι το νερό να φύγει προς τον Παγασητικό. Όλα τα άλλα που ακούγονται ότι θα τρυπήσουν το Μαυροβούνι, θα κάνουν έναν κύκλο και θα πάει το νερό στον Πηνειό ώστε να χυθεί στο Αιγαίο είναι πράγματα που δεν γίνονται, δεν στηρίζονται σε καμιά λογική. Μόνο από την σήραγγα της Κάρλας, που βγαίνει στον Παγασητικό, μπορεί να φύγει το νερό. Τα χωράφια που πλημύρισαν είναι η φυσική λεκάνη της Κάρλας οπότε ποτέ δεν μπορούν να στεγνώσουν από μόνα τους. Το χωριό μας σκεπάστηκε όλο από το νερό. Μόνο το καλοκαίρι μπορούν να αποφανθούν οι μηχανικοί για τη στατικότατα ή τη διάβρωση των κτηρίων. Ό,τι και να πούμε τώρα είναι λόγια του αέρα.
Η προηγούμενη Περιφερειακή Αρχή ήταν ανύπαρκτη και την είδαμε πουθενά ούτε τον κ. Αγοραστό, αλλά ούτε και κανέναν από τους περιφερειακούς συμβούλους του. Δεν λειτούργησε αυτό το τεράστιο έργο που υπήρχε. Το άφησαν ασυντήρητο και εννοώ την σήραγγα της Κάρλας που έφευγε το νερό. Το ελικοδρόμιο στο Στεφανοβίκειο είχε έξι μέτρα νερό μετά τις πλημύρες. Επαναλαμβάνω πως το μόνο εφικτό και άμεσο που πρέπει να γίνει είναι να αδειάσει το νερό στον Παγασητικό μέσω της σήραγγας της Κάρλας. Το νερό δεν στραγγίζει από μόνο του ούτε σε μια δεκαετία.
Το χωριό μας δεν πνίγηκε από το νερό της Κάρλας, αλλά από το νερό που ήρθε από πάνω από το Καραντάο (το βουνό στη δυτική μεριά της λίμνης Κάρλας). Το χωριό μας είχε ένα μειονέκτημα που δεν έχω ακούσει να το λέει κανένας. Όταν αποστραγγίστηκε η Κάρλα το 1962, έγιναν η Τάφρος 1 (Τ1) και η Τάφρος 2 (Τ2) ως αποστραγγιστικά έργα. Η Τ2 που περνάει από όλα τα χωριά στα 500m και 1.000m απόσταση, στο χωριό μας πέρασε ακριβώς δίπλα. Και να σου πω γιατί; Γιατί αν γνωρίζεις το χωριό μας ήταν τσιφλίκι Χατζηγάκη. Η οικογένεια Χατζηγάκη είχε δώσει ένα προικώο χωράφι γύρω στα 500 στρ. έξω από το χωριό ως προίκα σε κάποιον γαμπρό τους εν ονόματι Σταματόπουλο. Για να μην κοπεί το κτήμα αυτό λοιπόν στη μέση και υποβαθμιστεί, προτίμησαν να περάσουν το χαντάκι δίπλα από το χωριό. Αυτή είναι η αλήθεια. Προτίμησαν να χαντακώσουν το χωριό παρά το χωράφι του Σταματόπουλου. Και το ανάχωμα αυτό που κατασκευάστηκε τότε και υπήρχε στην τάφρο 2 είναι αυτό που κράτησε τα νερά μέσα στο χωριό και τα εγκλώβισε κι έτσι δεν μπόρεσαν να φύγουν.
Νερό πέρασε κι από την παλιά εθνική οδό και από το Κιλελέρ. Νερό πέρασε και από τα χωριά Αρμένιο, Νίκη, Ριζόμυλο. Δεν σταμάτησε όμως, δεν έγινε στάσιμο, αλλά έφυγε. Εδώ φρενάρισε στο ανάχωμα και πνίγηκε το χωριό. Το ανάχωμα από αυτό το χαντάκι κράτησε το νερό μέσα στο χωριό. Αν η Τ2 είχε γίνει μακριά από το χωριό μας, το χωριό θα είχε σωθεί. Κάτι φράγματα με κλαπέτα ώστε να ανοίξουν σε περίπτωση πλημύρας που υπήρχαν γι’ αυτή την περίπτωση δεν είχαν συντηρηθεί ποτέ και δεν λειτούργησαν κι έτσι πνίγηκε το χωριό. Και βέβαια τα Τ1 και Τ2 από αποστραγγιστικά αυλάκια που ήταν, έγιναν με την πάροδο του χρόνου αρδευτικά. Χάσανε τον χαρακτήρα που είχανε, κι έγινε ό,τι έγινε.
Τέλος, θα σας δώσω όμως και την ανθρώπινη διάσταση που έχει το όλο θέμα. Από τους ηλικιωμένους κατοίκους του χωριού μας που φύγανε δεν θα γυρίσει κανένας. Ήδη από την ημέρα που έφυγαν από το χωριό μας, τρεις συγχωριανοί μας πέθαναν από κατάθλιψη. Έφυγαν από το χωριό όπου έζησαν μια ζωή και πήγαν στα διαμερίσματα. Αυτό τους τσάκισε. Δεν ήταν δυνατόν να ζήσουν εκεί, ενώ είχαν περάσει όλη τους τη ζωή σε μια αυλή, σε έναν κήπο στο σπιτάκι που γεννήθηκαν.