Κατά τα σχολικά έτη 2011-12 και 2012-13 στο Γενικό Λύκειο Αγριάς εκπονήθηκε ερευνητική εργασία για την ιστορία της οικογένειας Πορφυρογένη από ομάδα μαθητών του Λυκείου και τους καθηγητές τους. Η ομάδα ακολούθησε τα χνάρια των Πορφυρογένηδων, της ονομαστής οικογένειας από τη Δράκεια του Πηλίου και ταξίδεψε μαζί τους τρεις γενιές πίσω στον χρόνο, μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
Με ορμητήριο τη Δράκεια και την Αγριά συντρόφεψε τα τολμηρά βήματα του Νικολάου, του Ναπολέοντα, του Νίκου και του Μιλτιάδη στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στο Παρίσι, στη Λωζάνη, στην Πράγα… και έζησε μαζί τους τον αντίκτυπο από τα ιστορικά γεγονότα που καθόρισαν τον κόσμο τους. Μέσα από τους ξεχωριστούς χαρακτήρες και τις Διαφορετικές πορείες που ακολούθησαν, βρήκε την κοινή συνισταμένη των ζωών τους, όπως αγάπη για τη γνώση, το ταξίδι και τον άνθρωπο. Οξυδερκή και τολμηρή στάση απέναντι στη ζωή. Υπευθυνότητα, εργατικότητα, εντιμότητα και προσήλωση στον Δρόμο και στο καθήκον που επέλεξαν να υπηρετήσουν. Και πάνω απ’ όλα αδιαπραγμάτευτη συνέπεια και πίστη στις αρχές τους και στα οράματά τους. Τέσσερις ξεχωριστοί βίοι, τέσσερις «φάροι» που φώτισαν τα σκοτάδια της εποχής τους, καθένας με τον τρόπο του.
Το πόνημα αυτό ήταν το αποτέλεσμα μιας πρώτης ιδέας τον χειμώνα του 2012, στο Πορφυρογένειο Ίδρυμα στην Αγριά, σε μία από τις διαλέξεις που είχε τότε εγκαινιάσει το Ίδρυμα μαζί με το Γενικό Λύκειο Αγριάς. Στο διάλειμμα της εκδήλωσης καθηγητές του Λυκείου ενημέρωσαν την κ. Κατερίνα Πορφυρογένη, ότι ένα από τα θέματα που προτάθηκαν κατά την ανάθεση των ερευνητικών εργασιών στο Λύκειο ήταν η έρευνα για τον Νίκο Πορφυρογένη, ιδρυτή του Πορφυρογένειου Πολιτιστικού Κέντρου της Αγριάς, το οποίο οι μαθητές γνωρίζουν καλά, αφού συχνά φιλοξενεί τις εκδηλώσεις του σχολείου. Το θέμα κίνησε το ενδιαφέρον των μαθητών, γιατί όπως είχε πει ο Νίκος Πορφυρογένης, σκοπός της ίδρυσής του, ήταν «να αποκτήσει η Αγριά ένα υποδειγματικό κέντρο πνευματικής αναπτύξεως, ένα Κέντρο κοινωνικής αλληλεγγύης και ανυψώσεως του επιπέδου ζωής της πόλης, ένα Κέντρο πολιτιστικών εκδηλώσεων που να προβάλλουν την Αγριά ως επίζηλο παράδειγμα μιμήσεως». Πράγμα το οποίο εκπληρώνεται μέχρι σήμερα με ποικίλους τρόπους με εκδηλώσεις που καλύπτουν όλους τους τομείς, τόσο των τεχνών και της λογοτεχνίας, όσο και της επιστήμης.
Η κ. Κατερίνα Πορφυρογένη υποσχέθηκε να βοηθήσει με ό,τι υλικό έχει από το αρχείο του θείου της, και πρότεινε, μήπως ήθελαν τα παιδιά να περιλάβουν στην έρευνά τους και τον Μιλτιάδη, αδελφό του Νίκου. Πίστευε, πολύ σωστά, πως μια αναφορά στους παράλληλους βίους των δύο αδελφών θα αναδείκνυε καλύτερα την παράδοση των μελών της οικογένειας στην ανιδιοτελή ενασχόλησή τους με τα κοινά, έστω και από τελείως Διαφορετικές κατευθύνσεις, ενώ ακόμη θα αποτελούσε ένα ενδιαφέρον κεφάλαιο της πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας.
«Η πρώτη αυτή ιδέα εκκολάφθηκε και τελικά απέκτησε διαστάσεις απρόσμενες, έχοντας επεκταθεί στις τρεις γενιές της οικογένειας των Πορφυρογένηδων, προχωρώντας πίσω στον χρόνο, μέχρι τις αρχές του 1800. Τα παιδιά ανέλαβαν να ερευνήσουν τα αρχεία και δούλεψαν πάνω στα τεκμήρια του οικογενειακού αρχείου, εργάστηκαν υπεύθυνα, με ζήλο και σοβαρότητα. Είχαν, βεβαίως, αρωγή και υποστήριξη από τους τρεις καθηγητές-επικεφαλής του project, τη Δήμητρα Λιαπή, τον Δημήτρη Ευαγγελόπουλο και τον Γιώργο Καμπλιώνη, οι οποίοι πρόσφεραν πολλαπλάσια δουλειά απ’ αυτήν που προβλέπεται στο πλαίσιο μιας σχολικής εργασίας. Έτσι την επόμενη χρονιά το project ολοκληρώθηκε και το Ίδρυμα δεσμεύτηκε να εκδώσει το πόνημα αυτό.
Η έκδοση, αποκτώντας επετειακό χαρακτήρα, πραγματοποιήθηκε φέτος, με τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την υπογραφή της ιδρυτικής πράξης της σύστασης του Ιδρύματος Πορφυρογένη», τόνισε η πρώην διευθύντρια του Λυκείου κ. Λιαπή.
Την ομάδα των τότε μαθητών αποτελούν οι: Άνθης Δημήτρης, Αρκουδογιάννης Γιάννης, Βαλτά Καλλιόπη, Βαρδάκη Νάγια, Διβάνης Κώστας, Καλαϊτζίδης Χρήστος, Καραμπελιάς Γιώργος, Κλέβιν Λαμάι, Κλειτσογιάννη Έφη, Κολέτσου Έλλη, Κορομηλά Ιωάννα, Κωσταρή Γεωργία, Λαγδός Χρήστος, Λάμπης Κώστας, Λογοθέτης Γιώργος, Μάιπας Παναγιώτης, Μούστος Κώστας, Ξενάκη Αλεξάνδρα Ράιου Κωνσταντίνα, Σαμαρά Μαργαρίτα, Σιγκέρης Σπύρος, Σίμος Ηρακλής, Σιώμος Αλέξανδρος, Συρταδιώτης Κώστας, Τζουρτζουκλή Ελένη, Τυφεκιόγλου Δανάη, Χατζηϊωάννου Μανώλης, Χατζηπλή Μαρία και Οικονόμου Μαρία.
Η Κατερίνα Πορφυρογένη δήλωσε πως παιδιά με την εργασία τους «φώτισαν το παρελθόν μου, βοήθησαν να το ανακτήσω. Μου πρόσφεραν μια μοναδική περιπέτεια, ωραία ως διαδικασία, αλλά και ως αποτέλεσμα. Όταν έσκυψα πάνω στα κείμενα, για να επεξεργαστώ ορισμένα σημεία που χρειάζονταν αποσαφήνιση, ανακάλυψα πράγματα που δεν γνώριζα για την οικογένειά μου και πολλές φορές αναφώνησα: «Μα πού τα βρήκατε αυτά;» Από το ομιχλώδες παρελθόν αναδύονταν πρόσωπα που προϋπήρχαν μόνο στο υποσυνείδητο, οι σκιές των προγόνων μου αποκτούσαν μορφή και ζωή: Ο προ-πάππους με τα γραπτά του, τα σπαραχτικά λόγια των επιτυμβίων για τον χαμό της αγαπημένης του γυναίκας, γραμμένα σε ομηρική διάλεκτο, που στο βιβλίο υπάρχουν μεταφρασμένα από τη Δήμητρα Λιαπή, ο παππούς που δεν πρόλαβα να γνωρίσω και τα αδέλφια του, τα μακρινά μέρη στα οποία έζησαν και έδρασαν. Στη φαντασία ζωντάνεψαν η Δράκεια εκείνων των χρόνων, η Αγριά και ο Βόλος των αρχών του 20ου αιώνα». Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει προσεχώς στο Ίδρυμα Πορφυρογένη, στις εκδηλώσεις που θα γίνουν για τον εορτασμό της συμπλήρωσης σαράντα χρόνων από τη σύστασή του.