Ο Γιώργος Παπαρσένος δεν χρειάζεται συστάσεις, είναι ο φίλος και ο συμμαθητής, ο επιστήμονας που δικαίωσε τις προσδοκίες των καθηγητών του και τις προσπάθειες των γονιών του, είναι κυρίως ο επιστήμονας που προηγήθηκε της εποχής του, καθώς ήταν από τους πρώτους στην Ελλάδα που ειδικεύθηκε σε εφαρμογές ηλιακής ενέργειας, που αποκτούν ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας. Τον ρόλο της ενέργειας θα αναπτύξει ο Γιώργος Παπαρσένος στην ομιλία του στην εκδήλωση του Κοινού των Μαγνήτων για την κλιματική κρίση αύριο Δευτέρα 8 Αυγούστου, στις 8.00 το βράδυ, στον προαύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου. Έως τότε με προσήνεια μίλησε για όσα αφορούν τον ίδιο και την επιστήμη, που με συνέπεια υπηρετεί τα τελευταία σαράντα χρόνια. Μίλησε για όσα έζησε και ζει, για τα οράματα και τους στόχους του που πάντα αναζητούν τον φυσικό τους χώρο: Να γίνονται πραγματικότητα.
Πώς αισθάνεστε που επιστρέφετε στη γενέτειρα πόλη;
Αισθάνομαι πραγματικά χαρούμενος. Αναπολώ πάντοτε την παιδική και εφηβική μου ηλικία, που πέρασα στον Βόλο, με νοσταλγία.
Η συμμετοχή σας στην εκδήλωση για την κλιματική αλλαγή φέρει το όνομά σας με τον επιστημονικό προσδιορισμό «ενεργειολόγος». Τι ακριβώς σημαίνει και τι σηματοδοτεί ο όρος και όσα εσωκλείει;
Ο όρος αυτός είναι δηλωτικός της μεγάλης και μακρόχρονης επιστημονικής και επαγγελματικής εμπειρίας και ενασχόλησής μου με τα ζητήματα της ενέργειας. Με βάση τις σπουδές μου είμαι μηχανολόγος μηχανικός.
Με τη γνώση που κατέχετε και την πείρα που διαθέτετε, τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσφέρει μια εκδήλωση σαν αυτή;
Θεωρώ ότι εκδηλώσεις, όπως αυτή του Κοινού των Μαγνήτων, συνεισφέρουν στην ευαισθητοποίηση των πολιτών σε κρίσιμα, υπαρξιακά προβλήματα, όπως η κλιματική κρίση. Αποτελούν επίσης ένα
επιπρόσθετο πλαίσιο συζήτησης και διαλόγου για τα προβλήματα αυτά. Πιστεύω ότι η χώρα μας έχει ανάγκη για περισσότερο, ουσιαστικό διάλογο με τη συμμετοχή των απλών πολιτών.
Τι σημαίνει κλιματική κρίση και πώς επηρεάζει τις άλλες μορφές κρίσης όπως οικονομική, υγειονομική και κοινωνική;
Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα της γης και εξ αυτής η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη ανατρέπει μια μακρόχρονη φυσική ισορροπία στον πλανήτη μας. Είμαστε μάρτυρες αυτής της ανατροπής με εντονότερα και συχνότερα ακραία αρνητικά
φαινόμενα, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασίες, κ.λπ. Η ανατροπή επηρεάζει αρνητικά όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής και επιτείνει άλλες μορφές κρίσεις, όπως αυτές που αναφέρετε.
Οι σπουδές σας στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο πώς σας οδήγησαν σε θέματα ενέργειας; Τι ήταν και τι είναι εκείνο που κινητοποιεί την έρευνα και πώς μπορεί η επιστημονική κοινότητα να προβλέψει την πορεία σε παγκόσμιο επίπεδο;
Από την αρχή των σπουδών μου στη Σχολή Μηχανολόγων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου διαπίστωσα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μαθήματα με αντικείμενο την ενέργεια. Μάλιστα υπήρξα, ενώ ήμουν φοιτητής, άτυπος βοηθός του αείμνηστου καθηγητή Νίκου Δημόπουλου, που δίδασκε μεταφορά θερμότητας. Σε ό,τι αφορά την έρευνα που θίγετε, νομίζω ότι οι άνθρωποι, από τη φύση τους, αναζητούν την αλήθεια, όπως και την ομορφιά, το καλό και την ενότητα των πάντων. Το να καταλάβουμε τα πράγματα που μας περιβάλλουν αποτελεί πνευματική ανάγκη των ανθρώπων. Η αναζήτηση της αλήθειας, η κατανόηση των πραγμάτων κάνει τη ζωή μας πιο ενδιαφέρουσα.
Το σημερινό επίπεδο γνώσεων των προηγμένων κοινωνιών και η διαθεσιμότητα τεχνολογικών εργαλείων, με τα οποία επεξεργαζόμαστε σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο δεδομένων, επιτρέπει στην επιστημονική κοινότητα να έχει μια καλύτερη αίσθηση προς τα πού θα πάνε τα πράγματα, υπό κάποιες προϋποθέσεις.
Θεωρείτε ότι ο πολίτης γνωρίζει την πραγματικότητα, είναι κατάλληλα ενημερωμένος για την όλη κατάσταση και πόσο η ατομική ευθύνη μπορεί να συντελέσει στην αντιμετώπιση της υπαρξιακής αυτής πρόκλησης του 21ου αιώνα;
Πρέπει να νιώθουμε ευτυχείς που ζούμε σε μια δημοκρατική χώρα, όπου η ενημέρωση του πολίτη κατοχυρώνεται θεσμικά και ακολουθεί ορισμένα πρότυπα με προβεβλημένα παραδείγματα τη «Διαύγεια» και τις δημόσιες διαβουλεύσεις. Πρέπει, όμως, να ξεπεράσουμε τις τυπικές θεσμοθετημένες διαδικασίες και να προχωρήσουμε σε περισσότερο και ουσιαστικό διάλογο με τη συμμετοχή των απλών πολιτών. Εδώ νομίζω ότι υπάρχει κάποιο έλλειμμα. Αναμφίβολα, η ατομική ευθύνη μπορεί να συνεισφέρει θετικά, νομίζω όμως συμπληρωματικά της συλλογικής ευθύνης.
Με τη συνεχή εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας, με την αμεσότητα στη διάδοσή τους τι μπορεί να προσδοκά η ανθρωπότητα;
Θετικά αποτελέσματα, αρκεί η εξέλιξη αυτή να βρίσκεται υπό τον συλλογικό έλεγχο της κοινωνίας και να υπηρετείται το γενικό καλό.
Ας επιστρέψουμε στον Βόλο, στην πόλη που γεννηθήκατε και μεγαλώσατε… Θεωρείτε ότι εξελίσσεται κοινωνικά και οικονομικά;
Δεν γνωρίζω αρκετά για την εξέλιξη του Βόλου, κοινωνικά και οικονομικά, και έτσι δυσκολεύομαι να σας απαντήσω. Προσπαθώ τώρα να μάθω.
Ο γιος σας είναι φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο απαιτητικό και φημισμένο τμήμα των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής. Θεωρείτε ότι επιβεβαιώνει τη φήμη του;
Αναμφίβολα, χρειάζομαι να μάθω περισσότερα για τα πεπραγμένα του τμήματος, αλλά τουλάχιστον παρακολουθώντας τις σπουδές του γιου μου και συζητώντας μαζί του, θεωρώ ότι επιβεβαιώνεται η αντίληψη που εκφράζετε με την ερώτησή σας.
Αν ξανασπουδάζατε, αν διαλέγατε από την αρχή τομέα σπουδών… θα επιλέγετε την ίδια σχολή και την ίδια πορεία;
Μεγαλύτερη τεχνολογική εξέλιξη συντελείται τα τελευταία χρόνια στον τομέα της «ηλεκτρολογίας» έναντι της «μηχανολογίας». Οι ηλεκτρικές εφαρμογές αντικαθιστούν τις θερμικές εφαρμογές στον κλάδο της ενέργειας. Και νομίζω ότι αυτό θα συνεχισθεί τα επόμενα τριάντα χρόνια με προφανή συνέπεια οι επαγγελματικές ευκαιρίες να διευρύνονται για τους «ηλεκτρολόγους μηχανικούς» έναντι των «μηχανολόγων μηχανικών». Αυτή η επιχειρηματολογία υπήρξε πειστική για τον γιο μου που δεν ακολούθησε τη δικιά μου «μηχανολογική» επιλογή και παράδοση. Εγώ βέβαια αγάπησα τον τομέα που αρχικά επέλεξα και έτσι είχα μια καλή, διακριτή επιστημονική και επαγγελματική πορεία. Και νιώθω ικανοποίηση. Όπως λένε και οι φιλόσοφοι η συμμετοχή σε κάτι που σε γεμίζει είναι το κλειδί της ευτυχίας στη ζωή.
Ως μικρότερος αδελφός δύο επιτυχημένων επίσης επιστημόνων της οικογένειάς σας, του Αχιλλέα και του Αλέκου, πιστεύετε ότι η οικογένειά σας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη σας;
Στην οικογένειά μου, γονείς και αδέλφια, οφείλω το ζην, αλλά και το ευ ζην. Είχα μεγάλη τύχη να μεγαλώσω ανάμεσα σε αυτούς τους τέσσερις υπέροχους ανθρώπους.
Όταν κλείνετε τα μάτια ποια εικόνα από τα νεανικά σας χρόνια ανασύρετε; Τι κρατάτε ζωντανά μέσα σας από τον Βόλο και τους καλούς φίλους που έχετε αν και ζείτε μακριά;
Η εικόνα που ανασύρω είναι μια κοινωνία που είχε εξέλθει με πολλά τραύματα από την Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο, μια κοινωνία που δούλευε σκληρά να ανορθώσει τη χώρα και με αδιάλειπτη την ελπίδα για δημοκρατικότερες και καλύτερες ημέρες για όλους. Στην εικόνα θέση έχουν επίσης ο υπέροχος δάσκαλός μου στο 13ο Δημοτικό Σχολείο και οι σπουδαίοι καθηγητές και καθηγήτριές μου στο 2ο Γυμνάσιο και Λύκειο. Και βέβαια οι καλοί μου φίλοι, που η αλληλοεκτίμηση μαζί τους, έχει αντέξει τόσα πολλά χρόνια.