Με αφορμή την εικαστική έκθεση της UrbanAct στον Χώρο Τέχνης «δ.» ο κ. Κυριάκος Ιωσηφίδης, συντονιστής προγραμμάτων της ομάδας, μιλά σήμερα στη «Θ». O τίτλος της έκθεσης παραπέμπει στο όνομα του φεστιβάλ δημόσιων τοιχογραφιών που υλοποιεί η ομάδα στην πόλη, το «CityCall», και υποδηλώνει την άμεση σύνδεση της έκθεσης με το φεστιβάλ.
Σε αυτή συμμετέχουν επτά καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό από τον χώρο της γκράφιτι και streetart σκηνής: Ο Etnik από την Ιταλία, ο Pener από την Πολωνία, ο Nasimo από τη Βουλγαρία, οι Jamer, Kez και Same84 από την Αθήνα και ο Sive από τον Βόλο, καλλιτέχνες που έχουν φιλοξενηθεί στον Βόλο και προσέφεραν το έργο τους. Στην έκθεση παρουσιάζουν μια διαφορετική πτυχή της εικαστικής τους δράσης.
Επιλέξατε ή σας επέλεξε αυτή η μορφή έκφρασης – τέχνης; Εν ολίγοις πώς οδηγηθήκατε στο γκράφιτι;
Ξεκίνησα με το γκράφιτι σαν ερασιτέχνης φωτογράφος, καταγράφοντας τη σκηνή στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και μετά ανά την Ελλάδα από τα σχετικά πρώτα βήματά της. Αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με τους καλλιτέχνες, δέθηκα μαζί τους και ξεκίνησε ένα ταξίδι που συνεχίζεται και σήμερα.
Με ποιους στόχους και με ποιο κυρίαρχο σκοπό δημιουργήθηκε η ομάδα; Στο πλαίσιο ποιας κοινής συνισταμένης ενωθήκατε και δημιουργήσατε μια ομάδα με κοινή δράση και αποδοχή έμπνευσης και δημιουργίας; Όπως είναι γνωστό τα μέλη σας προέρχονται από διαφορετικά μέρη, πώς συντονίζεστε;
Η ομάδα δημιουργήθηκε με στόχο να προωθήσουμε αυτό που αγαπάμε, δηλαδή το γκράφιτι, το streetart, τη δημόσια τοιχογραφία. Και έγινε με ανθρώπους που προέρχονται από τον χώρο του «δρόμου», δηλαδή ασχολούνται με τον δημόσιο χώρο και είναι αυτοδίδακτοι. Ο σκοπός ήταν και είναι να δώσουμε στους καλλιτέχνες ευκαιρίες να εκφραστούν, να επικοινωνήσουν και να προβάλουν το «διαφορετικό». Να δημιουργήσουν δηλαδή έργα σε μεγάλη κλίμακα, όχι με «ανάθεση», αλλά πάνω σε αυτό που αυτοί θέλουν να εκφράσουν και να προτείνουν. Όσον αφορά στον συντονισμό των δράσεών μας και την επαφή μας, στις μέρες μας είναι κάτι πλέον αρκετά εύκολο, βοηθάει το ίντερνετ και οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί. Οι χώρες και οι πόλεις του εξωτερικού είναι μια ακόμη γειτονιά.
Μιλήστε μας για τη μορφή τέχνης που υπηρετείτε… Η λεγόμενη streetart έχει κερδίσει ή έχει κατακτήσει κοινό και ειδικούς;
Το γκράφιτι και η streetart ακολουθούν, όπως και άλλες μορφές τέχνης, τους δικούς της κύκλους, αλλά τυγχάνει να είναι στην πρωτοπορία πολλά χρόνια. Ο συνδυασμός του γκράφιτι με πιο ζωγραφικά στοιχεία, η ανάδειξη νέων ταλέντων, η μίξη και ο πειραματισμός με υλικά, εργαλεία, μεθόδους κ.ά. συνεχίζουν να δίνουν στη streetart τα πρωτεία, αλλά και μια φρεσκάδα, που την προσφέρουν απλόχερα σε αρκετούς τομείς από την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, τη γλυπτική κ.ά.
Δώστε μας στοιχεία για την ομάδα σας, ένα μικρό «ιστορικό» δημιουργίας και δράσης… Πώς προετοιμάζετε τα θέματά σας, πώς μοιράζεται το πρόγραμμα και γενικότερα πώς διαχειρίζεστε θέματα και τόπους;
Η ομάδα μας έχει έδρα τον Βόλο. Έχει δεκάδες συνεργασίες με καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με ιδρύματα, φορείς, εταιρείες, συλλόγους, ιδιώτες κ.ά. Υπάρχει ένας στενός κύκλος καλλιτεχνών που τους εμπιστευόμαστε για την εμπειρία, τη γνώση και την τόλμη που έχουν και είναι καλλιτέχνες που μας έχουν στηρίξει τα μάλα και στο πρόγραμμα του φεστιβάλ που τρέχουμε εδώ στον Βόλο. Για τις δράσεις που κινούμε ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό, υπάρχει ένα συντονιστικό. Κάθε τρίμηνο οργανώνουμε τις προτεραιότητές μας και στήνουμε το πρόγραμμα για το επόμενο τρίμηνο, μοιράζοντας τις όποιες εργασίες. Για το φεστιβάλ μας στον Βόλο, για το οποίο δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα, αρχές κάθε έτους κάνουμε την ανοιχτή πρόσκληση στους πολίτες για να προσφέρουν επιφάνειες ή να συνεισφέρουν οικονομικά ή και με υλικά υλικοτεχνική υποδομή και όλο αυτό το υλικό ταξινομείται. Κατόπιν κοινοποιούνται οι τοίχοι στους καλλιτέχνες που έχουμε εντοπίσει και κάθε καλλιτέχνης επιλέγει την επιφάνεια που του αρέσει. Γίνονται τα προσχέδια, κατατίθενται στους ιδιοκτήτες (δημόσιο ή ιδιωτικό κτίριο) και εφόσον συμφωνήσουν ακολουθεί ο προγραμματισμός της επίσκεψης του καλλιτέχνη, η φροντίδα για τη διαμονή-διατροφή τους και η υλοποίηση του έργου τους. Αν δεν υπάρξει συμφωνία στον καλλιτέχνη κοινοποιείται άλλη επιφάνεια κ.ο.κ.
Υπάρχουν και άλλες αντίστοιχες δημιουργικές ομάδες ή μήπως λειτουργούν και ατομικά; Δηλαδή είστε οι μόνοι ή αλλιώς οι μοναδικοί στη χώρα μας;
Φυσικά και υπάρχουν και ομάδες και ατομικές προσπάθειες και αλίμονο αν δεν υπήρχαν. Αυτό που ξεχωρίζει τη δική μας ομάδα, είναι η μοναδική εμπειρία που έχει στον χώρο για πάνω από 25 χρόνια, η εμβέλειά μας για τη μελέτη και εφαρμογή προγραμμάτων σε όλο τον κόσμο, οι εκατοντάδες τοιχογραφίες που έχουμε κάνει από την πιο μικρή μέχρι την πιο μεγάλη (σιλό στον Πειραιά, 85 μέτρα ύψος και πάνω από 10.000 τ.μ. επιφάνειας), η εμπιστοσύνη που υπάρχει από εκατοντάδες επώνυμους καλλιτέχνες από το εξωτερικό σε συνεργασίες και εκδόσεις μας, οι αμέτρητες συνεργασίες με φορείς, ιδρύματα, δήμους κ.ά. Πέρα από αυτά, εκείνο που μας ξεχωρίζει, είναι πως υλοποιούμε δράσεις, που είναι δικά μας προγράμματα, όπως το «Ζωγραφίζοντας Σχολικά Κτίρια ανά την Ελλάδα», που είναι εδώ και 15 χρόνια στις επάλξεις και στο ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας και του υπουργείου Παιδείας.
Μιλήστε μας για τα προσεχή σας σχέδια. Πού θα συνεχίσετε; Στον Βόλο;
Υλοποιούμε τα μόνιμα προγράμματά μας που είναι το «Ζωγραφίζοντας Σχολικά Κτίρια», το «Χρώμα Στα Νησιά», το «ISAFA» στην Αλβανία-Τίρανα και δεκάδες τοιχογραφίες που έχουν προγραμματιστεί σε διάφορες χώρες με συνεργασίες. Για τον Βόλο συνεχίζουμε και εδώ τα προγράμματά μας. Μπαίνουνε στον 4ο κύκλο του φεστιβάλ τοιχογραφιών, το «CityCall», το οποίο συνεχίζει και εμπλουτίζει το μοναδικό μουσείο δημόσιων τοιχογραφιών στην πόλη μας με τη συνεργασία και στήριξη του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ, συνεχίζουμε με το Μουσείο της Πόλης τις παρεμβάσεις μας με ιστορικά θέματα στην περίφραξη του ΟΣΕ, επίσης τη συνεργασία μας με το Old City. Φέτος ανεβάσαμε τον πήχη ένα ακόμη σκαλοπάτι με τη συνεργασία μας με τον Χώρο Τέχνης «δ.» και την παρουσίαση έργων των καλλιτεχνών που συμμετέχουν στα προγράμματά μας εδώ στον Βόλο, συνεργασία η οποία θα εμπλουτιστεί καθ’ οδόν. Και προγραμματίζουμε και κάποιες δράσεις που είναι ιδιαίτερες και θα ανακοινωθούν μέσα στον χρόνο.
Όταν ξεκινήσατε λειτουργήσατε απολύτως πρωτοποριακά δίνοντας μια καινούργια διέξοδο στην καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία… Οι τέχνες εξελίσσονται κινδυνεύοντας να γίνουν μανιέρα ή απλά τεχνική ή ανοίγουν νέους δρόμους;
Όταν ξεκινήσαμε το 1999, δεν υπήρχε καν η έννοια του να παρέμβεις νόμιμα και με άδεια σε μεγάλες επιφάνειες. Ξεκινήσαμε με μικρά βήματα στην αρχή και μετά δυναμικά με το μεγάλο πρόγραμμα τοιχογραφιών το Χρωμόπολις το 2002 και τη συμμετοχή πάνω από 12 επώνυμων καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Ένα πρόγραμμα που έδωσε την αφορμή να αρχίσουν οργανωμένα mural fests σε πόλεις ανά τον κόσμο, αλλά και μια αφορμή στους νέους καλλιτέχνες της γκράφιτι σκηνής να πειραματιστούν σε άλλες μορφές έργων, εντάσσοντας και στοιχεία της παραδοσιακής ζωγραφικής. Με το πέρασμα του χρόνου δημιουργήθηκαν νέοι δρόμοι έκφρασης και είναι αυτό που θα συμβαίνει πάντα: Νέες αφορμές, νέα υλικά, νέες κοινωνικές συνθήκες, νέα κοινωνικά αιτήματα και προπαντός νέα ταλέντα και εκφραστές-δημιουργοί θα δίνουν το στίγμα για κάτι διαφορετικό και που σε κάθε εποχή αυτό θα χαρακτηρίζεται ως πρωτοποριακό.
Από τον μεγάλο χώρο… στον μικρό. Η έκθεση έργων σας στον Χώρο Τέχνης «δ.» αποδεικνύει ότι λειτουργείτε και αλλιώς;
Οι εκθέσεις όπως και οι τοίχοι στον δημόσιο χώρο είναι μια άλλη «πρόκληση» τόσο για την ομάδα μας, όσο και για τον κάθε καλλιτέχνη που συμμετέχει. Αν και οι εκθέσεις δεν έχουν «δεθεί» με τη streetart, έχουν δεχτεί αρνητική κριτική από πολλούς καλλιτέχνες που δεν θέλουν να συμμετέχουν, αναφέροντας ότι είναι χώροι καθαρά για εμπορευματική χρήση και ξένοι παντελώς με τον δημόσιο χώρο και την τέχνη του «δρόμου», εντούτοις βλέπουμε ότι λειτουργούν και συμμετέχουν πολλοί καλλιτέχνες επώνυμοι. Ίσως επειδή είναι ένας από τους ελάχιστους τρόπους, με τους οποίους οι καλλιτέχνες μπορούν να συντηρηθούν οικονομικά.
Στις εκθέσεις ο καλλιτέχνης προβάλλει αρκετές φορές και μια άλλη πτυχή του εαυτού του, μπαίνει σε μια άλλη διαδικασία και προοπτική, απέναντι σε έναν καμβά που εκ των πραγμάτων είναι κατά πολύ μικρότερος από έναν τοίχο και σε έναν κλειστό χώρο έναντι του ανοιχτού δημόσιου χώρου. Μπορεί να δουλέψει νέες πρακτικές και δημιουργίες, με νέες προτάσεις και με πιο ησυχία. Και εκεί όμως ο κάθε καλλιτέχνης «εκτίθεται» στο κοινό.