Της
Μαρίας Αλμπανίδου,
νομικού MSc, ποιήτριας
αρθρογράφου
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένες και αγαπημένοι και όμορφη Κυριακή σας εύχομαι! Αυτή τη φορά, μετά το θέατρο που σας πρότεινα την προηγούμενη Κυριακή και ελπίζω να σας άρεσε, θα σας μιλήσω για την άλλη μεγάλη μου αγάπη τον κινηματογράφο. Και όχι για οποιοδήποτε κινηματογράφο, αλλά για τον μεγάλο μετρ του είδους, τον αξεπέραστο Ντάρεν Αρονόφσκι (Darren Aronofsky) και τη θαυμάσια και πολυσυζητημένη καινούργια ταινία του «Η φάλαινα» (The whale) που παίζεται στα village cinemas της πόλης μας (Γιαννιτσών 29, Παλαιά) τουλάχιστον μέχρι την επόμενη Τετάρτη 1/2. Μια ταινία σε σενάριο Σάμουελ Χάντερ (Samuel D. Hunter), ο οποίος έχει στην ουσία διασκευάσει το ομώνυμο θεατρικό του υπογράφοντας έτσι και το πρώτο σενάριό του, με πρωταγωνιστές τον Μπρένταν Φρέιζερ, ο οποίος υποδύεται εξαιρετικά τον παχύσαρκο, καθηγητή λογοτεχνίας Τσάρλι, τη Σέιντι Σινκ, η οποία υποδύεται εξίσου αριστοτεχνικά την κόρη του Τσάρλι, Έλλη, τον Τάι Σίμπκινς, ο οποίος παίζει τον ρόλο του ιεραπόστολου Τόμας, τη Χονγκ Τσάου, η οποία έχει τον καταπληκτικό ρόλο της πολύ καλής φίλης του Τσάρλι, της Λιζ, τη Σαμάνθα Μόρτον, η οποία έχει τον ρόλο της πρώην συζύγου του Τσάρλι, της Μάρι, και τέλος τον Νταν, το παιδί που τροφοδοτεί τον Τσάρλι με τα απαραίτητα και τον υποδύεται ο Σατίγια Σρινταράν.
Γνώρισα τον Ντάρεν Αρονόφσκι για πρώτη φορά στην Αθήνα το 2000 όταν είδα το «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο» (Requiem for a dream) κι ενθουσιάστηκα κυριολεκτικά, τον λάτρεψα για το βάθος των συναισθημάτων που πραγματεύεται στις ταινίες του, παρόλο που σ’ αυτή την ταινία πόνεσα πάρα πολύ. Η επόμενη δικιά του ταινία που είδα, ήταν το 2010 ο περίφημος «Μαύρος κύκνος» (Black swan) με τους εξαιρετικούς Νάταλι Πόρτμαν στον ρόλο της Νίνα και Βενσάν Κασέλ στον ρόλο του Τόμας. Και σ’ αυτή την ταινία υποκλίθηκα στο μεγαλείο και στο πόσο μπορεί να παίζει με τα συναισθήματα ο σκηνοθέτης, αλλά και στο τι είναι σε θέση να δημιουργήσει στις ταινίες του.
Και τώρα, την Τετάρτη που μας πέρασε, είδα τη «Φάλαινα», μια ταινία τόσο μα τόσο συγκινητική που με έκανε να κλάψω όχι μόνο εμένα, αλλά και πολλούς άλλους θεατές. Τι πραγματεύεται, όμως, η ταινία; Ο Τσάρλι που υποδύεται, όπως ανέφερα και πιο πάνω, αριστοτεχνικά ο Μπρένταν Φρέιζερ, σε έναν ρόλο που απαίτησε και τη σωματική μεταμόρφωσή του, αλλά και δεκάδες κιλά επιπλέον προσθετικών, δουλεύει ως καθηγητής online μαθημάτων λογοτεχνίας από το σπίτι. Δεν ανοίγει ποτέ την κάμερα όταν παραδίδει το μάθημά του, καθώς δεν θέλει να δείξει στην τάξη τον αληθινό του εαυτό: Ο Τσάρλι είναι ακραία παχύσαρκος, κλεισμένος σ’ ένα δωμάτιο παρέα με τα βιβλία του και τις αναμνήσεις του και με μία ζωή που φτάνει στο τέλος της. Κατά τη διάρκεια των πέντε τελευταίων ημερών, από Δευτέρα ώς Παρασκευή, στο σπίτι που όπως ανέφερα αποτελεί τα τελευταία χρόνια και ολόκληρο τον κόσμο του, ο Τσάρλι θα δεχτεί τις επισκέψεις της μοναδικής φίλης του με την οποία τον συνδέει μια κοινή τραγωδία (Χονγκ Τσάου), της ατίθασης κόρης του με την οποία προσπαθεί να επανασυνδεθεί, καθώς την έχει εγκαταλείψει όταν ήταν οκτώ ετών (Σέιντι Σινκ), ενός νεαρού ιεραπόστολου που κάθε άλλο παρά ιεραπόστολος είναι και της πρώην γυναίκας του με την οποία προσπαθούν να βρουν ένα κοινό τόπο να συνεννοηθούν (Σαμάνθα Μόρτον). Επίσης δέχεται με τρόπο καθημερινά επαναλαμβανόμενο την επίσκεψη και την καλημέρα του παιδιού που του φέρνει τα τρόφιμα (Σατίγια Σρινταράν).
Ο Αρονόφκσι παίζει πολύ με τους εσωτερικούς χώρους αφού παίζει πολύ και με τους άλλους «εσωτερικούς χώρους» αυτούς της ψυχής και της καρδιάς των πρωταγωνιστών των ταινιών του και κατ’ επέκταση με τους δικούς μας «εσωτερικούς χώρους» του μυαλού μας, της ψυχής μας και της καρδιάς μας και το κάνει με τον τρόπο ενός βιρτουόζου μαέστρου. Παρόμοιο δωμάτιο με τη «Φάλαινα» όπου εκτυλίσσονται όλα, με πολλά vibes και πολλή ένταση υπήρχε και στο «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο» με τη μητέρα να παίρνει το ένα χάπι αδυνατίσματος μετά το άλλο και στο τέλος να χάνει κάθε επαφή με την πραγματικότητα, αλλά και στον «Μαύρο κύκνο» και ειδικά στο φινάλε στο καμαρίνι της πρωταγωνίστριας. Εδώ στη «Φάλαινα» έχουμε έναν καθαρά εσωτερικό-θεατρικό χώρο, όπου όλα γίνονται και κινούνται και εξελίσσονται μέσα σ’ αυτόν με εξαίρεση τις ελάχιστες λήψεις όπου ο πρωταγωνιστής βγαίνει στην εξώπορτα και βλέπουμε το μπαλκόνι του σπιτιού και την εξωτερική πόρτα.
Ο Αρονόφσκι δανείζεται τον τίτλο της ταινίας του από το βιβλίο «Μόμπι Ντικ ή η Φάλαινα» του Χέρμαν Μέλβιλ (Herman Melville), το οποίο μάλιστα διατρέχει και όλη του την ταινία και αναφέρεται συνέχεια σ’ αυτή, καθώς ο Τσάρλι μιλάει με αφορμή μία εργασία συνεχώς για το βιβλίο. Και όσοι από μας έχουμε προσπαθήσει να διαβάσουμε το εν λόγω βιβλίο, ξέρουμε πως καταρχάς είναι θαυμάσιο, δεύτερον διαβάζεται στην ωριμότητα ήτοι μετά το 40-45 και τρίτον η έκδοση που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg είναι υπέροχη, σε εξαιρετική μάλιστα μετάφραση του αγαπητού συντοπίτη μας συναδέλφου Θανάση Χριστοδούλου, η οποία αποτελεί για τον ίδιο έργο τέχνης και έργο ζωής. Πόσες όμως ομοιότητες με τον Τσάρλι έχει η τεράστια Λευκή Φάλαινα από το έργο του Μέλβιλ το αφήνω να το ανακαλύψετε μόνοι σας είτε διαβάζοντας το βιβλίο είτε βλέποντας την ταινία.
Και για το τέλος έχω να πω, πως στα κλειστοφοβικά και σκοτεινά δωμάτια του μυαλού μας και της ψυχής μας ο Αρονόφσκι ανοίγει παράθυρα και πόρτες για να μπει φως. Πολύ φως. Και μας μιλάει πάντα με τη γλώσσα που καταλαβαίνουμε όλοι. Την οικουμενική γλώσσα. Τη γλώσσα των συναισθημάτων και των εικόνων. Και για όλα αυτά που καταλαβαίνουμε όλοι. Τα οικουμενικά λεγόμενα. Τα οικουμενικά τραύματα. Τα τραύματα της ψυχής, του πνεύματος, του σώματος. Μα πάνω απ’ όλα μας μιλά για την αγάπη.
Ώς την άλλη φορά, έχετε την αγάπη μου και καλή σας θέαση!