Του Διονύση Λεϊμονή
«Όταν διαβάζουμε, το μυαλό μας βγάζει φτερά. Όταν γράφουμε, τα δάχτυλά μας τραγουδούν…» (Margarita Engle, Αμερικανίδα ποιήτρια).
Αυτό είναι το μήνυμα που μας έρχεται φέτος από την Αμερική με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου-γενέθλια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν) από μια Αμερικανίδα ποιήτρια και πολυβραβευμένη συγγραφέα παιδικών και νεανικών βιβλίων, ενώ η αφίσα φιλοτεχνήθηκε από τον Roger Mello, που γεννήθηκε στην Μπραζίλια κι έχει εικονογραφήσει περισσότερα από εκατό βιβλία, από τα οποία τα είκοσι πέντε είναι και ο συγγραφέας. Παραθέτω το κείμενο παρακάτω, σε μετάφραση, όπως κάθε χρόνο, της σημαντικότατης Ελληνίδας συγγραφέα παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου:
«Όταν διαβάζουμε, το μυαλό μας βγάζει φτερά.
Όταν γράφουμε, τα δάχτυλά μας τραγουδούν.
Οι λέξεις είναι ήχοι από τύμπανα και φλάουτα στη σελίδα,
καλλίφωνα πουλιά που πετούν ψηλά, ελέφαντες που σαλπίζουν,
ποτάμια που κυλούν, καταρράκτες που ξεχύνονται,
πεταλούδες που στροβιλίζονται
ψηλά στον αέρα!
Οι λέξεις μας καλούν να χορέψουμε – ρυθμούς, στίχους, χτυποκάρδια, παλιές ιστορίες και νέες,
φανταστικές και αληθινές.
Είτε είσαι στο σπίτι ασφαλής
ή τρέχεις να περάσεις τα σύνορα για μια άλλη χώρα
και μια ξένη γλώσσα, οι ιστορίες και τα ποιήματα
σου ανήκουν.
Όταν μοιραζόμαστε λέξεις, οι φωνές μας
γίνονται η μουσική του μέλλοντος,
ειρήνη, χαρά και φιλία,
μια μελωδία
ελπίδας.
Αυτό είναι το «εργαλείο» μας, αυτά είναι τα «φτερά» μας, οι λέξεις, το συνταίριασμα των λέξεων, η αξιοποίησή τους στο λευκό χαρτί ή τη λευκή σελίδα ενός υπολογιστή πια, η έκφραση των επιθυμιών, των θέλω μας, των ονείρων μας, των φόβων μας, των δισταγμών μας, των ελπίδων μας, των προσδοκιών μας. Λέξεις που ηχούν αρμονικά, λέξεις που ζωγραφίζουν εικόνες, λέξεις που δημιουργούν καταστάσεις νοερές ελπίζοντας πως θα μετουσιωθούν κάποτε σε αλήθεια σβήνοντας τα δεινά της πραγματικότητας. Κι έχουν αυτές οι καλά τοποθετημένες και συνταιριασμένες λέξεις τούτη τη μαγική δύναμη να μιλούν σε κάθε καρδιά, σε κάθε άνθρωπο, να τρυπώνουν στον ανθρώπινο νου, να αναζητούν κάθε ευαίσθητη καρδιά, να γονιμοποιούν κάθε σπουδαία ιδέα ωριμάζοντας, ευαισθητοποιώντας μικρούς και μεγάλους, ανθρώπους κάθε ηλικίας, κάθε φυλής, κάθε θρησκείας, κάθε ιδεολογίας, κάθε φιλοσοφίας, κάθε κουλτούρας. Είναι λέξεις που γίνονται «κτήμα ες αεί» όλων μας, που ενώνουν και δεν διχάζουν, που προβληματίζουν και δεν αποτρέπουν, που περπατούν και δεν οπισθοβατούν, λέξεις που κάλλιστα επιδέχονται και παραπέρα δημιουργικής αξιοποίησης, παρέχοντας τη δυνατότητα να γεννούν και να ξαναγεννούν, να παράγουν, να φυτεύουν τον σπόρο της δημιουργικής έκφρασης ενεργοποιώντας ίσως από καιρό ή κι από χρόνια ολόκληρα αδρανείς αισθητήρες μέσα μας.
Η παγκοσμιότητα της τέχνης υφίσταται και στη λογοτεχνία και μάλιστα στην παιδική λογοτεχνία, που κατ’ εμέ υπερέχει κατά πολύ της ενήλικης λογοτεχνίας, καθώς διαβάζεται από όλους και όχι μόνο από παιδιά ή εφήβους. Είναι η παιδική λογοτεχνία, η καλή παιδική λογοτεχνία, ο σπόρος για να ριζώσει στις καρδιές των μικρών αναγνωστών κάθε καλό και όμορφο, αξίες απολησμονημένες συχνά από τους μεγάλους, όπως η αξία της φιλίας, της ειρήνης, της αποδοχής, της αλληλεγγύης. Κι αν ριζώσει καλά, τότε μόνο θα έχουμε δικαίωμα να ελπίζουμε για καλύτερες μέρες, για ένα πιο δίκαιο κόσμο, γιατί τα παιδιά μας θα έχουν μεταμορφωθεί με το πιο αγαθό ραβδί μιας καλής δύναμης σε ολοκληρωμένους, ευαίσθητους και συνειδητούς πολίτες που θα επιχειρήσουν να φτιάξουν τον δικό τους κόσμο και κατ’ επέκταση τη δική τους εποχή ξεριζώνοντας τα ζιζάνια που από άγνοια αφήσαμε να θεριέψουν εμείς, να σκοτώσουν τα τέρατα που από αμέλεια επιτρέψαμε να μας κατασπαράζουν, τα θεριά, που από ανετοιμότητα δεν μπορέσαμε να παλέψουμε… Τότε θα είναι η εποχή που θα γιορτάζουμε πασίχαροι το ότι οι λέξεις απέδρασαν από το χαρτί, έγιναν «κόσμος», άλλαξαν τον κόσμο και τάχα ψεύτικος παραμυθιακός περίγυρος έγινε παραμυθένιος…».