Ριζική αναμόρφωση επιδιώκεται στο ποινικό δικονομικό σύστημα της χώρας με τον νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Δικηγορικός Σύλλογος Βόλου, υπάρχουν και αρκετές διατάξεις, για τις οποίες απαιτείται περαιτέρω επεξεργασία.
Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο ΔΣΒ, «με το νέο σχέδιο Κ.Ποιν.Δ, παρέχονται διευρυμένες αρμοδιότητες στον εισαγγελέα για συνδιαλλαγή και διαπραγμάτευση και φέρεται να αποκτά την ιδιότητα του «διαδίκου», αφού δεν προβλέπεται η κλήτευση και η παρουσία του παρισταμένου προς υποστήριξη της κατηγορίας (σύμφωνα με τον νέο ορισμό) κατά το διαδικαστικό στάδιο της ποινικής διαπραγμάτευσης του Α. 303 (προβλέπεται μόνο κατά τη διαδικασία της ποινικής συνδιαλλαγής των Α. 301 – 302). Η συγκεκριμένη διάταξη χρήζει διορθωτικής συμπλήρωσης με τη ρητή πρόβλεψη της παρουσίας – παράστασης δια κλητεύσεως του παθόντος (έχοντος έννομο συμφέρον προς υποστήριξη της κατηγορίας) κατά το πρώιμο στάδιο της ποινικής διαπραγμάτευσης, αλλά και κατά την επικύρωση της συμφωνίας στο Δικαστήριο».
Ο ΔΣΒ επισημαίνει ακόμη πως ο νέος Κ.Ποιν.Δ. αναμορφώνει συνολικά το ποινικό δικονομικό σύστημα στη χώρα μας, εισάγοντας νέους θεσμούς (ποινικής διαταγής – ποινικής διαπραγμάτευσης – ποινικής συνδιαλλαγής) καταργώντας ή τροποποιώντας σημαντικότατο αριθμό άρθρων και διατάξεων και επιφέροντας δομικές και ριζικές αλλαγές.
Θετικά αποτιμά ο ΔΣΒ τα εξής:
-Κατάργηση παραβόλου για υποβολή έγκλησης και μήνυσης (Α. 42, Α. 51 Σχεδίου).
-Παράσταση για υποστήριξη κατηγορίας.
-Κατάργηση διατύπωσης όρου «πολιτικής αγωγής» και αποσύνδεση εν γένει πολιτικής αγωγής από την αστική αξίωση αποζημιωθέντος (Α. 82 και επόμενα Σχεδίου).
-Προθεσμία για απολογία ενώπιον του ανακριτή, τουλάχιστον 48 ωρών και όχι έως 48 ώρες (Α. 102 Σχεδίου).
-Δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης υπόπτου ή κατηγορουμένου (Α. 104 Σχεδίου).
-Τροποποίηση της διάταξης του Α. 349 περί αναβολής της δίκης (Δεν περιορίζεται πλέον σε μία φορά η δυνατότητα για αναβολή και απαιτείται απλή ιατρική πιστοποίηση και όχι έγγραφο νοσηλευτικού ιδρύματος).
-Τροποποίηση καθ’ ύλη αρμοδιότητας Τριμ. Εφετείου Κακουργημάτων, Μον. Εφετείου Κακουργημάτων – Συρρίκνωση αρμοδιότητας Μον. Εφετείου Κακουργημάτων (Α. 110 – 111 Σχεδίου) -Διεύρυνση αρμοδιοτήτων Τριμ. Εφετείου Κακουργημάτων.
-Διεύρυνση αρμοδιότητας καθ’ ύλη Τριμ. Πλημ/κείου με περιορισμό αρμοδιοτήτων Μον. Πλημ/κείου, το οποίο μεταξύ άλλων θα εκδικάζει πλημμελήματα για τα οποία απαιτείται φυλάκιση έως (2) έτη αντί του ισχύοντος για φυλάκιση με ελάχιστο όριο κατώτερο του (1) έτους.
(Α. 112, 115 Σχεδίου) – Κατάργηση Πταισματοδικείου.
-Τήρηση πρακτικών με φωνοληψία υποχρεωτική σε δίκες κακουργημάτων (Α. 143 Σχεδίου).
-Ποινική συνδιαλλαγή – Ποινική διαπραγμάτευση (Α. 301 – 304 Σχεδίου).
-Ποινική διαταγή (Α. 409 – 416 Σχεδίου).
Επί της ποινικής συνδιαλλαγής-διαπραγμάτευσης
Ο ΔΣΒ σημειώνει αναλυτικότερα τα εξής για κάθε μία διάταξη ξεχωριστά:
-Από τη διάταξη του Α. 303, εξαιρούνται από την ποινική διαπραγμάτευση τα κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα, σύμφωνα με τη διατύπωση της ως άνω διάταξης «στις περιπτώσεις των αυτεπαγγέλτως διωκομένων πλημμελημάτων και των κακουργημάτων που τιμωρούνται με ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης». Ορθότερο κρίνεται η σχετική διαδικασία να καταλαμβάνει και τα αμιγώς κατ’ έγκληση διωκόμενα εγκλήματα, ώστε να μην οδηγούμαστε σε αντιφατικές νομικά και ανεπιεικείς κρίσεις (π.χ. ο κατηγορούμενος για επικίνδυνη σωματική βλάβη θα μπορεί να υπαχθεί στη συγκεκριμένη διαδικασία και να αποκομίσει οφέλη από την ομολογία του περί ενοχής ενώ κάτι τέτοιο δεν μπορεί να πράξει ο ομολογών – κατηγορούμενος απλής σωματικής βλάβης).
Επί της ποινικής διαταγής
-Η έκδοση από τον αρμόδιο Δικαστή σε δημόσια συνεδρίαση ποινικής διαταγής εις βάρος του κατηγορουμένου (Α. 410 Σχεδίου) χωρίς την προηγούμενη ακρόαση αυτού, αντίκειται στις διατάξεις της ΕΣΔΑ (Α. 6) και χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης, με ρητή πρόβλεψη της κλήσης του κατηγορουμένου για ακρόαση και παροχή εξηγήσεων στον αρμόδιο Δικαστή, πριν αυτός εκδώσει ποινική διαταγή.
-Άστοχη και εσφαλμένη κρίνεται η προωθούμενη διάταξη του Α. 413 του Σχεδίου που προβλέπει τη διαδικασία συζήτησης στο ακροατήριο των αντιρρήσεων του κατηγορουμένου κατά της εκδοθείσας ποινικής διαταγής εις βάρος του. Προβλέπει την άνευ κλητεύσεως του κατηγορουμένου εμφάνιση στο Δικαστήριο ενώ δεν επιτρέπει την αναβολή της συζήτησης για κανένα λόγο (διάταξη αντιφατική με αυτή του νέου άρθρου 349 ως εκτέθηκε ανωτέρω).
Ο νομικός κόσμος είχε υποδεχθεί με σκεπτικισμό την ίδρυση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων. Παρά ταύτα το τελευταίο είχε καταλυτική επίδραση στη συντόμευση της ποινικής διαδικασίας μεγάλου αριθμού υποθέσεων.