«Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατον να πας» προτρέπει ο Κώστας Γαβράς στην αυτοβιογραφία του που μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Ωρίωνα Αρκομάνη σε επιμέλεια μετάφρασης Βασίλη Βασιλικού και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.
Βλέποντας τον τόμο των 400 και πλέον σελίδων αναλογίζεσαι αν θα καταφέρεις να διατρέξεις έστω διαγώνια το βιβλίο που είναι εμπλουτισμένο με αρκετό φωτογραφικό υλικό.
Από τις πρώτες ωστόσο σελίδες σε κερδίζει η αφηγηματική δεινότητα του Κώστα Γαβρά (αλλά και η μεταφραστική του κυρίου Αρκομάνη) ώστε τελικά το μόνο που δεν σε ενδιαφέρει είναι ο όγκος του βιβλίου.
Σαν να βλέπεις μια καλοστημένη σεναριακά και σκηνοθετικά ταινία, κάθε σελίδα αποτυπώνει στιγμές της ζωής του καταξιωμένου σκηνοθέτη ενώ παράλληλα γνωρίζεις την ποιοτική του προσωπικότητα και την πληρότητα της ζωής του.
Παράλληλα ανοίγουν σελίδες από την ιστορία της Ελλάδας, της Γαλλίας αλλά και όσων χωρών επισκέφτηκε μέσω της δουλειάς του, γνωρίζεις μυστικά του κινηματογράφου, μυστικά που μοιράζεται απλόχερα με χαρά, συγκίνηση χωρίς να χάνει την ουσία που μπορεί να προκαλέσει η χρονική απόσταση.
Η αφήγηση ξεκινά από την εποχή που έφτασε στο Παρίσι, το 1955,όταν στην Ελλάδα οι πόρτες για σπουδές είχαν κλείσει για εκείνον, λόγω των πολιτικών φρονημάτων του πατέρα του.
Στα 65 χρόνια που ακολούθησαν ο Γαβράς γύρισε περισσότερες από 20 ταινίες, συνεργάστηκε με σημαντικούς συγγραφείς, σεναριογράφους, ηθοποιούς, μουσικούς, φωτογράφους και τεχνικούς του κινηματογράφου, γνώρισε και συνομίλησε με τους σπουδαιότερους πολιτικούς της εποχής του. Σκηνοθέτης και σεναριογράφος, με τολμηρό πολιτικό λόγο και παγκόσμια αναγνώριση, τιμήθηκε με τα μεγαλύτερα βραβεία κινηματογράφου: Όσκαρ, Χρυσό Φοίνικα Φεστιβάλ Καννών, Χρυσή Άρκτο Φεστιβάλ Βερολίνου, Μεγάλο Βραβείο Ακαδημίας Γαλλικού Κινηματογράφου, Βραβεία στα Φεστιβάλ Μόσχας και Τορόντο, Βραβεία Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Σεζάρ, Λυμιέρ κ.ά.
Όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, την Αυτοβιογραφία του Γαβρά ο αναγνώστης δεν παρακολουθεί απλώς το άκρως ενδιαφέρον και συχνά περιπετειώδες παρασκήνιο των ταινιών του, αλλά και την οδυσσειακή πορεία ενός ανθρώπου που ξεκίνησε από κάποια ελληνική φτωχογειτονιά για να διανύσει έναν ανηφορικό αλλά λαμπρό δημιουργικό δρόμο.
Η αυτοβιογραφία του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη ολοκληρώνεται μ’ ένα σχέδιό του που προκάλεσε τη χλεύη αρκετών Ελλήνων μόλις γνωστοποιήθηκε: Να μεταφέρει στην οθόνη το «Ανίκητοι Ηττημένοι» του Βαρουφάκη, με την εμπειρία του τελευταίου ως υπουργού Οικονομικών από τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές.
Ο Κώστας Γαβράς είχε παρουσιάσει τον περασμένο Απρίλιο στο Στρασβούργο, στο βιβλιοπωλείο Librairie Kléber, την αυτοβιογραφία του, με τον πρωτότυπο τίτλο «Va où il est impossible d’aller» («Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατον να πάει κανείς»).
Τότε είχε δηλώσει πως δεν του αρέσει να μιλάει για κινηματογραφική «καριέρα» αλλά για πορεία. Θεωρεί πως η λέξη «καριέρα» προϋποθέτει μία στρατηγική και έναν στόχο, ενώ η δημιουργία μιας ταινίας και η εξέλιξη ενός σκηνοθέτη εξαρτώνται από πολλούς μη μετρήσιμους παράγοντες.
Είχε επίσης δηλώσει πως θεωρεί τον εαυτό του εξαιρετικά τυχερό, καθώς ο κινηματογράφος είναι πάθος γι’ αυτόν. Όσο για τις ταινίες του, αναγνώρισε τον παράγοντα τύχη, καθώς γνωρίζει πολύ καλά ότι μία ταινία μπορεί να φτάσει στο στάδιο της υλοποίησης και μια άλλη όχι, ότι μια ταινία μπορεί να έχει επιτυχία στο κοινό και μια άλλη όχι.
Για την ταινία που βασίζεται στο βιβλίο του Γ. Βαρουφάκη ανέφερε πως υπάρχει μια πιθανότητα να γίνουν και γυρίσματα μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο, στο Στρασβούργο. Ο ίδιος επωφελήθηκε της παρουσίας του στην πόλη για την παρουσίαση του βιβλίου ώστε να έχει μια ειδική ξενάγηση στους χώρους του Ευρωκοινοβουλίου γι’ αυτόν τον σκοπό.
Έχει αφιερώσει την αυτοβιογραφία του στη γυναίκα του και παραγωγό Μισέλ Ρέι – Γαβρά, με την οποία γνωρίστηκε μέσω ενός κοινού γνωστού. Όπως έχει αναφέρει ο ίδιος, η γνωριμία τους ξεκίνησε ως ένα φλερτ «που θα διαρκούσε το πολύ 15 μέρες» και τελικά αποδείχτηκε πως ήταν μία συνάντηση ζωής. Ξεπέρασε σε διάρκεια τα 50 χρόνια, ενώ «επισημοποιήθηκε» με γάμο κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Z». Χάρη στην παρουσία της και την προσωπικότητά της, είχε τη δυνατότητα να αφοσιωθεί στην τέχνη του.
Η ίδια, με την εταιρεία παραγωγής της KG Productions, επιμελήθηκε την επανέκδοση όλων των ταινιών του σε συνεργασία με το γαλλογερμανικό τηλεοπτικό πολιτιστικό κανάλι ARTE.
Ο Κώστας Γαβράς θα βρίσκεται αύριο Δευτέρα 26 Νοεμβρίου στην Αθήνα, όπου και θα παρουσιάσει την αυτοβιογραφία του στο κοινό της Ελλάδας, με ομιλητές τον Βασίλη Βασιλικό και τον δημοσιογράφο Γιάνννη Ζουμπουλάκη (Ταινιοθήκη Ελλάδας, Ι. Οδός 68, Κεραμεικός, 7 μ.μ.).
Την Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 2018 θα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη με ομιλητές τους Γιάννη Ζουμπουλάκη και Γιάννη Μαμάη από Εκδόσεις Gutenberg (Βιβλιοπωλείο Ιανός Αριστοτέλους 7).
Tης Χαριτίνης Μαλισσόβα