Της Mαρίας Αλμπανίδου*
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένοι μου! Σήμερα θα σας μιλήσω για μία εξαιρετική γραφή που με συγκίνησε πολύ και δεν είναι άλλη από τις δύο ποιητικές συλλογές του αγαπητού συναδέλφου μου Λάζαρου Γαϊτάνη «Αρχαίων φωτοσκιάσεις» και «Θωριές σε φόντο γκρίζο» που εκδόθηκαν με δύο εξώφυλλα τον Νοέμβριο του 2019 από τις εκδόσεις Ιδιόμελον σε μία συνεργασία του Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου με τον φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός» με πρόεδρο τον μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο.
Ο Λάζαρος Γαϊτάνης γεννήθηκε στον Βόλο, πέρασε όμως την παιδική κι εφηβική του ηλικία διαδοχικά στην Καρδίτσα, το Κιλκίς, τις Σέρρες και την Κομοτηνή, όπου στη συνέχεια τελείωσε τη Νομική Θράκης. Εργάστηκε ως δικηγόρος στον Βόλο, έχοντας διατελέσει από τον Σεπτέμβριο του 2000 μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου, από τον Μάρτιο του 2005 μέχρι τον Μάιο του 2013 για τρεις θητείες αντιπρόεδρος και από τις 17 Μαρτίου 2014 μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2017 πρόεδρος. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρος το 2016 τέθηκε επικεφαλής 26 φορέων ελευθέρων επαγγελματιών της Μαγνησίας στις κινητοποιήσεις για το ασφαλιστικό. Κατά καιρούς διετέλεσε, μεταξύ των άλλων, αντιπρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των φορέων της Μαγνησίας (Ο.Κ.Ε.) την περίοδο 2008-2010 και αντιπρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Βόλου (Ο.Λ.Β.) την περίοδο 2010-2012. Από τον Δεκέμβριο του 2018 είναι αντιπρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών Μαγνησίας, έχοντας το 2017 περάσει από τη δοκιμασία του καρκίνου, ασθένεια, ωστόσο, που τον έκανε ψυχικά πιο δυνατό. Είναι παντρεμένος με τη Βίκυ Καποτά, προϊσταμένη της ΕΡΤ Βόλου. Από το 2001 άρχισε ν’ ασχολείται με την ποίηση, γράφοντας ποιήματα αρχικά σε έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο στίχο και στη συνέχεια σε ελεύθερο, επιλέγοντας όμως να κρατά κλεισμένα σε συρτάρια τα ποιήματά του και παραπέμποντας τη δημοσιοποίησή τους στο μέλλον. Ήταν η εσωστρέφεια του ποιητή που κέρδιζε στη μάχη με την εξωστρέφεια του δικηγόρου-συνδικαλιστή. Πρόσκαιρα όμως.
Η ποιητική συλλογή «Αρχαίων φωτοσκιάσεις» γράφτηκε από το 2001 έως το 2016, συνήθως τα καλοκαίρια των διακοπών. Αποτελείται από 45 ποιήματα, με 1.022 στίχους που αναφέρονται σε πρόσωπα της μυθολογίας, της Ελληνικής και της Ρωμαϊκής Ιστορίας. Σε «πρόσωπα φωτολουσμένα στης δόξας το λαμπάδιασμα». Σε «πρόσωπα ισκιοντυμένα στα Τάρταρα της κρίσης». Φωτολουσμένος ο Αριστείδης ο Δίκαιος, που όμως θα εξοριστεί. Φωτοσκιασμένος ο Θεμιστοκλής, που από ήρωας της Σαλαμίνας θα βρεθεί στην αυλή του Αρταξέρξη. Ισκιοντυμένος ο Εφιάλτης που θα οδηγήσει τους Πέρσες κρυφά στην πλάτη των Σπαρτιατών. Τη μυθολογία όμως και την ιστορία τη φτιάχνουν όλοι μαζί. Και οι φωτολουσμένοι και οι φωτοσκιασμένοι και οι ισκιοντυμένοι.
Η ποιητική συλλογή «Θωριές σε φόντο γκρίζο» γράφτηκε από το καλοκαίρι του 2016 μέχρι το καλοκαίρι του 2019 σε μια περίοδο, στο μεγαλύτερο μέρος της οποίας ο Λάζαρος Γαϊτάνης έδινε μάχη με τον θάνατο, καταγράφοντας και τον ίδιο σαν μια θωριά μες στις θωριές των ποιημάτων του και τιτλοφορώντας το τελευταίο ποίημα της συλλογής «Θωριά κι εγώ σε φόντο γκρίζο». Περιλαμβάνει 34 ποιήματα, με 996 στίχους που αναφέρονται στις θωριές ανώνυμων, που έντυσαν με φόντο γκρίζο δύσκολοι καιροί του 20ού και του 21ου αιώνα. Στις θωριές που σκότωσαν οι πόλεμοι: «Κρατώ το γέλιο των νεκρών μες σε φωτογραφίες πίσω απ’ την πόρτα την κλειστή τα δακρυσμένα μάτια, πνίγοντας μες τα στήθη μου κραυγή για την ειρήνη». Στις θωριές που σκότωσε η τυφλή βία της τρομοκρατίας: «Γυρτή μπροστά σ’ ένα παιδί νεκρό θα δεις, την κούκλα κατάχαμα να κλαίει, να κλαίει, θα δεις, γιατί… οι άνθρωποι δεν έχουνε μιας κούκλας την ψυχή». Στις θωριές που έπνιξε η θάλασσα στο μαρτυρικό ταξίδι της προσφυγιάς: «Στ’ αλλοπαρμένο κύμα σα γίνηκες παιχνίδι και η βάρκα σα μπατάρισε στο πελαγίσιο το νερό απ’ του ονείρου της προσφυγιάς το βάρος». Στις θωριές που πάνω τους άφησε μια αρρώστια τα χνάρια της: «Πρωτόφαντο σε τρύγησε εκεί μια κάμερα στο ξέφτισμα του πλήθους, μες απ’ το χαροπάλεμα κρατώντας σου σημάδια». Στις θωριές που επέζησαν μετρώντας τις πληγές τους: «Μες τις χαράδρες να ξεφτάς τις μέρες της ζωής σου, του όχι το κατώφλι ολόθρος δρασκελώντας».
Οι δύο ποιητικές συλλογές αποτελούν έναν εξαιρετικό καμβά προσώπων, ηρώων φωτεινών και σκοτεινών, όπως αναφέραμε και πιο πάνω που έχουν περάσει στην ιστορία και έχουν αφήσει το σημάδι τους, όπως επίσης και καταστάσεων και στιγμών που μας έχουν συγκλονίσει… Με αριστοτεχνική μαεστρία ο Λάζαρος Γαϊτάνης υφαίνει τις ιστορίες τους και μας θυμίζει με ποιο τρόπο όλοι αυτοί μάς μίλησαν στη διάρκεια των αιώνων. Η ποίησή του έχει κάτι από τη μαγεία ενός όμορφου χορού, ενός αρχαίου αποφθέγματος, ενός λαϊκού αποστάγματος σοφίας. Σου κεντρίζει το ενδιαφέρον να διαβάσεις και να ξαναδιαβάσεις τα ποιήματά του για ν’ αποκτήσεις λίγη από τη σοφία τους, λίγη από την τέχνη τους και λίγη από τη θωριά τους. Σε κάνει κοινωνό αιώνων σοφίας μέσα από τα πρόσωπα και τις ιστορίες. Και δεν αφήνει κανένα παραπονεμένο. Προμηθέας, Βελλερεφόντης, Κασσάνδρα, Αχιλλέας, Ορέστης, Φειδίας, Επαμεινώνδας, Δημοσθένης και τόσοι άλλοι, όπως επίσης η Σπιναλόγκα, η καταστροφή της Σμύρνης, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, το σκοπευτήριο της Καισαριανής, ο πόλεμος στη Βοσνία και τόσα άλλα μας θυμίζουν και μας μιλάνε για ένα χθες που είναι πανανθρώπινο, που είναι οικουμενικό και για πρόσωπα, που δεν κατάφερε να τα αλλοιώσει το πέρασμα των χρόνων, αλλά αντίθετα στέκουν αγέρωχα και μας διδάσκουν με το παράδειγμά τους δυνατά μαθήματα. Δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο ο Λάζαρος Γαϊτάνης. Στα πρόσωπα και στις ιστορίες θα βρείτε κομμάτια του εαυτού σας. Είμαι σίγουρη γι’ αυτό. Θα βρείτε κομμάτια της δικής σας ψυχής, μιας δικιάς σας ίσως ιστορίας ή πιθανά των γονιών σας ή των παππούδων σας. Και μην αναρωτηθείτε αν άξιζε τον κόπο. Η ιστορία μας διδάσκει ότι όλα αυτά ήταν και είναι απαραίτητα βήματα της ανθρωπότητας στο αιώνιο ταξίδι της προς την εξέλιξη, την ανάπτυξη, την ωρίμανση και την αυτογνωσία. Χωρίς όλους αυτούς τους άντρες και τις γυναίκες και χωρίς όλες αυτές τις ιστορίες δεν θα βρισκόμασταν εδώ που είμαστε σήμερα. Γι’ αυτό πείτε πώς πραγματικά άξιζε τον κόπο κι αυτό μας θυμίζει ο αγαπητός μας Λάζαρος Γαϊτάνης με τις δύο ποιητικές του συλλογές. Και όπως λέει και ο ίδιος: «Θωριές λοιπόν σε φόντο γκρίζο γυρεύοντας ν’ αλλάξουν ουρανό». Σ’ ευχαριστούμε Λάζαρε. Ανυπομονούμε για τις επόμενες συλλογές.
*νομικού MSc, ποιήτριας