Της Άννας Πετσιάβα-Παπανικολάου*
«Μια θάλασσα, δύο πατρίδες» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του δημοσιογράφου-συγγραφέα Χριστόφορου Σεμέργελη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα 375 σελίδων κατανεμημένο σε 21 κεφάλαια και ταξιδεύει τον αναγνώστη στις πιο σκοτεινές ημέρες της Θεσσαλικής Επανάστασης του 1878 και στον τραγικό έρωτα δύο νέων, που γεννιέται μέσα στη φωτιά του πολέμου.
Ο συγγραφέας ανέτρεξε σε πολλές πηγές, ερεύνησε ενδελεχώς τη συγκεκριμένη περίοδο και τα γεγονότα που τη σημάδεψαν, για να μεταφέρει τους αναγνώστες του στην ένοπλη εξέγερση του 1878. Η αφήγηση είναι σε πρώτο πρόσωπο και κινείται σε τρία επίπεδα δράσης: Δύο πατρίδες, τη Σμύρνη και τον Βόλο, και μια θάλασσα που τις συνδέει το Αιγαίο.
Το κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος είναι ένας Λεβαντίνος τυχοδιώκτης με καταγωγή από το Πήλιο, ο οποίος εγκαταλείπει τη Σμύρνη όπου ζούσε κι αφού δέχτηκε μια δελεαστική πρόταση από έναν Άγγλο έμπορο συνεχίζει τον ριψοκίνδυνο βίο του στον Βόλο, ο οποίος τον 19ο αιώνα ήταν μια μεθοριακή πόλη στα σύνορα Ελλάδας-Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αναλαμβάνει να διασώσει έναν ανεκτίμητο αρχαίο θησαυρό, που αποκαλύφθηκε στον Βόλο και να τον μεταφέρει στη Σμύρνη και ακολούθως να σταλεί στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου με κάθε κόστος.
Ο ήρωάς μας εντελώς απροσδόκητα βρέθηκε μπλεγμένος στην Επανάσταση της Θεσσαλίας όταν το Πήλιο παραδόθηκε στις φλόγες του πολέμου, με αποκορύφωμα τη μάχη της Μακρινίτσας το 1878 και ενώ ο σκοπός της εγκατάστασής του ήταν διαφορετικός. Συνδέεται με έναν Άγγλο δημοσιογράφο κι ερωτεύεται μια γενναία γυναίκα από τη Μακρινίτσα, που ανατρέπει τα πάντα στη ζωή του.
Είναι ένα βιβλίο που συνδυάζει την πραγματικότητα με τη φαντασία και πέρα από τους μυθιστορηματικούς χαρακτήρες, τα ιστορικά γεγονότα αποτυπώθηκαν στο χαρτί με ακρίβεια και πιστότητα. Άλλωστε, η προσήλωση του συγγραφέα στα πραγματικά γεγονότα, που διαδραματίστηκαν τότε, ήταν αναγκαία, τόσο για το ρεαλιστικό υπόβαθρο στην εξέλιξη της υπόθεσης, όσο και για την αφηγηματική συνοχή του έργου.
Στο μυθιστόρημα εντοπίζονται σημαίνουσες προσωπικότητες, που ενεπλάκησαν ενεργά στον αγώνα των ντόπιων αγωνιστών ενάντια στον κατακτητή και η συμμετοχή φανταστικών προσώπων βοηθούν στην πλοκή και εξέλιξη του μύθου. Γιατί εκείνο που ενδιαφέρει τον συγγραφέα μας, είναι να αποτυπώσει όσο το δυνατόν πιο πιστά το κλίμα της εποχής. Και το καταφέρνει.
Το βιβλίο είναι καλοδομημένο, εύληπτο, ο φροντισμένος αφηγηματικός λόγος, η ρέουσα γλώσσα, οι έντονες εικόνες και περιγραφές της πολύβουης και πολυπολιτισμικής Σμύρνης, αλλά και της πηλιορείτικης φύσης και της θάλασσας από ψηλά, καθώς και του Βόλου εκείνης της εποχής, οι σύντομοι διάλογοι, χωρίς εντυπωσιασμούς και περιττολογίες γεννούν στον αναγνώστη ανάμικτα συναισθήματα οργής, αγανάκτησης, βίας, φρίκης ενάντια στον κατακτητή και αγωνίας και φόβου για την έκβαση του αγώνα.
Πρόκειται για έναν συνδυασμό βιβλίου γνώσεων και λογοτεχνίας. Η περιδιάβαση της τοπικής ιστορίας μάς προσφέρει την ευκαιρία να ερχόμαστε σε επαφή με το παρελθόν του τόπου μας. Οφείλουμε να γνωρίζουμε την τοπική μας ιστορία και την ίδια στιγμή, η ιστορική γνώση είναι απαραίτητη για να προσεγγίσεις ένα λογοτεχνικό κείμενο, που περιλαμβάνει ιστορική μυθοπλασία.
Ένα βιβλίο αρκετά ενδιαφέρον, ένα περιπετειώδες ταξίδι στο παρελθόν, που ο Χριστόφορος Σεμέργελης αναβίωσε την ιστορία της εποχής μέσα από αγωνιώδεις περιγραφές της σκληρής τότε πραγματικότητας, αλλά και πληθώρα συναισθημάτων, με έναν τρόπο περίτεχνο και συναρπαστικό.
Εμείς οι Ίωνες, του ευχόμαστε από καρδιάς να είναι καλοτάξιδο και να συνεχίσει την πνευματική του δημιουργία στο μέλλον πάντα με επιτυχίες.
*προέδρου της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Ίωνες»