Εντονο προβληματισμό προκαλούν οι αιτήσεις ασύλου που υποβάλλουν μαζικά οι πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στα ελληνικά νησιά, αναστέλλοντας έτσι την επιστροφή τους στην Τουρκία.
Ρόλο-κλειδί για την έκβαση της συμφωνίας ΕΕ-Αγκυρας για το Προσφυγικό αποκτά πλέον η Υπηρεσία Ασύλου, που καλείται με fast track διαδικασίες να κρίνει τις αιτήσεις που δέχεται.
Παράλληλα, η Υπηρεσία θα θέσει σε εφαρμογή ένα έκτακτο σχέδιο καταγραφής των αιτημάτων ασύλου από τους πρόσφυγες που έχουν εγκλωβιστεί στην ενδοχώρα, μετά το κλείσιμο της βαλκανικής οδού. Πρόκειται για δύο διαδικασίες που τρέχουν παράλληλα. Για όσους βρίσκονται στην ενδοχώρα, η Υπηρεσία θα κρίνει εάν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, ενώ όσοι βρίσκονται στα νησιά θα κληθούν να απαντήσουν στο ερώτημα «κινδυνεύει η ζωή και η ασφάλειά σας στην Τουρκία;».
Με βάση τα στοιχεία του Συντονιστικού Οργάνου Διαχείρισης Προσφυγικής Κρίσης, στα hotspots στα ελληνικά νησιά βρίσκονται περίπου 6.500 άνθρωποι, που ήρθαν στη χώρα μας μετά τις 20 Μαρτίου και βρίσκονται σε καθεστώς επιστροφής.
Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα, μόλις 326 άτομα επέστρεψαν στην Τουρκία. Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου από τις 20 Μαρτίου μέχρι και τις 7 Απριλίου 4.861 άτομα εκδήλωσαν τέτοια πρόθεση για αίτημα ασύλου. Στη Λέσβο είχαν καταγραφεί 3.137 προθέσεις, στη Χίο 1.230, στη Σάμο 317, στη Ρόδο 82 και στη Λέρο 95.
Το επόμενο διάστημα, η Υπηρεσία Ασύλου καλείται να εξετάσει τις αιτήσεις με διαδικασίες fast track. Σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, οι διαδικασίες σε πρώτο και δεύτερο βαθμό θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα 14 ημερών, ενώ ο χρόνος κράτησης των ανθρώπων στα hotspots δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 25 ημέρες.
Αγνωστο παραμένει τι θα συμβεί εάν το πρώτο διάστημα δεν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα. «Στόχος μας είναι να εξετάζονται οι αιτήσεις σε 14 ημέρες. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι χρόνοι θα τηρηθούν. Ωστόσο η κατάσταση είναι δύσκολη», παραδέχεται στο «Εθνος της Κυριακής» αξιωματούχος που εμπλέκεται στο Προσφυγικό.
Σε πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις προβαίνουν πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Θεωρούμε αναμενόμενες τις όποιες καθυστερήσεις παρατηρήθηκαν τις πρώτες ημέρες. Για εμάς, οι πρώτες επιστροφές, που έγιναν την περασμένη εβδομάδα, είχαν συμβολική σημασία. Στόχος μας ήταν να περιορίσουμε τις ροές από την Τουρκία προς την Ευρώπη και να στείλουμε ένα ηχηρό μήνυμα προς τους διακινητές. Είναι λάθος να λέμε ότι η συμφωνία δεν λειτουργεί», αναφέρουν.
Η διαδικασία
«Η διαδικασία απονομής ασύλου είναι μία από τις πλέον δύσκολες και πολύπλοκες νομικές διαδικασίες. Απαιτεί εμπειρία και αφοσίωση και δεν επιδέχεται λάθη. Η Υπηρεσία μας θα εξετάσει πολύ προσεκτικά τους αιτούντες άσυλο και θα σεβαστεί πλήρως τη Συνθήκη της Γενεύης» τόνισε στο «Εθνος της Κυριακής» η διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου, Μαρία Σταυροπούλου, που διαβεβαίωσε ότι τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο θα γίνουν σεβαστά. Οι εμπειρογνώμονες δεν θα εξετάσουν εάν οι αιτούντες άσυλο έχουν προσφυγικό προφίλ, αλλά εάν η επιστροφή τους στην Τουρκία ενέχει κινδύνους για την ασφάλειά τους.
Οπως εξηγούν πηγές από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι επιστροφές προς την Τουρκία συνδέονται με την έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας». «Πρώτον, οι αιτήσεις θα πρέπει να εξετάζονται επί της ουσίας. Δεύτερον, δεν θα πρέπει να γίνονται επαναπροωθήσεις στη χώρα καταγωγής ή στη χώρα όπου κινδυνεύει η ζωή και η ελευθερία αυτού που ζητά άσυλο. Και τρίτον, ο δικαιούχος διεθνούς προστασίας θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε μια σειρά κοινωνικών δικαιωμάτων», αναφέρει αξιωματούχος του Οργανισμού.
Πάντως, σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Τουρκία παρέχει πλέον εγγυήσεις ότι όσοι Σύροι επιστρέφουν από τα ελληνικά νησιά δεν θα χάνουν το καθεστώς προσωρινής προστασίας, στο οποίο είχαν ενταχθεί.
Την ίδια ώρα, η Υπηρεσία Ασύλου καλείται να ανταποκριθεί στις ανάγκες που προέκυψαν μετά τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στο εσωτερικό της χώρας.
Οι απαιτήσεις που έχουν δημιουργηθεί είναι τεράστιες. Ενώ το 2015 υποβάλλονταν κατά μέσο όρο 1.100 αιτήματα ανά μήνα, τον Μάρτιο του 2016 η Υπηρεσία δέχθηκε 2.693 αιτήματα, ενώ τον Απρίλιο 170 αιτήματα την ημέρα.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Συντονιστικού Οργάνου Διαχείρισης Προσφυγικής Κρίσης, στους χώρους φιλοξενίας σε όλη τη χώρα διαμένουν πάνω από 46.000 πρόσφυγες και μετανάστες, που εκφράζουν πρόθεση να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ασύλου, το διάστημα 20 Μαρτίου – 7 Απριλίου είχαν υποβληθεί 2.113 αιτήσεις παροχής διεθνούς προστασίας. Για την κάλυψη των αναγκών που έχουν προκύψει, η Υπηρεσία Ασύλου ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα θέσει σε εφαρμογή ένα έκτακτο σχέδιο καταγραφής των αιτημάτων, για όσους διαμένουν στα κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα. Οι διαδικασίες θα ξεκινήσουν τις επόμενες εβδομάδες, ενώ εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν περίπου έναν μήνα.
Το πρόγραμμα δεν γίνεται να ξεκινήσει νωρίτερα, καθώς αυτήν τη στιγμή η προτεραιότητα έχει δοθεί στην καταγραφή των αιτημάτων στα hotspots στα νησιά.
Σύμφωνα με πηγές από την Υπηρεσία Ασύλου, για την εφαρμογή του σχεδίου θα χρειαστούν 50-60 άτομα, που θα βρίσκονται στις δομές φιλοξενίας και θα καταγράφουν τα σχετικά αιτήματα.
«Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το πρόγραμμα θα πρέπει να λυθούν ορισμένα τεχνικά ζητήματα καθώς και να υπάρξει στρατηγική και επικοινωνιακή οργάνωση. Οι πρόσφυγες που έχουν εγκλωβιστεί στη χώρα μας δεν έχουν άπειρες επιλογές» αναφέρουν οι ίδιες πηγές
ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ
Αύριο αναμένεται ότι θα μεταβεί στη Λέσβο κλιμάκιο 30 ατόμων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Ασυλο (EASO), αποτελούμενο από ειδικούς ασύλου και διερμηνείς, που θα συνδράμουν τις προσπάθειες των ελληνικών αρχών για την αξιολόγηση των αιτημάτων. Το επόμενο διάστημα, ανάλογα κλιμάκια θα αναπτυχθούν στη Χίο και τη Σάμο. Στόχος είναι να εξετάζονται καθημερινά 50 αιτήματα.
ΚΟΜΙΣΙΟΝ
Στόχος οι 6.000 μετεγκαταστάσεις κάθε μήνα
Oσοι πρόσφυγες βρίσκονται στην Ελλάδα προ της 20ής Μαρτίου, μπορούν να ζητήσουν διεθνή προστασία στην Ελλάδα, είτε να επιλέξουν το πρόγραμμα μετεγκατάστασης ή οικογενειακής επανένωσης σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Μεγάλο στοίχημα παραμένει το πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, που μέχρι στιγμής προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς.
Σύμφωνα με πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στόχος είναι να επιτυγχάνονται 6.000 μετεγκαταστάσεις κάθε μήνα, ενώ σε επίσημη ανακοίνωσή της η Κομισιόν ζήτησε να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα Μαΐου τουλάχιστον 20.000 μετεγκαταστάσεις.
Πάντως, αξιωματούχοι που εμπλέκονται στη διαχείριση του Προσφυγικού θεωρούν ότι οι συγκεκριμένοι αριθμοί είναι υπεραισιόδοξοι. Μέχρι στιγμής, μόλις 581 έχουν φύγει από τη χώρα μας μέσω του προγράμματος μετεγκατάστασης.
Με βάση τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, μέχρι τις 3 Απριλίου είχαν υποβληθεί 2.673 αιτήματα μετεγκατάστασης.
Εξ αυτών, η Υπηρεσία απέστειλε 2.062 αιτήματα και έχουν εγκριθεί 1.129.
Πηγή www.ethnos.gr