Του Αδάμου Α. Μουζούρη*
Αγαπημένε μου αναγνώστη, ανεξίτηλη στη μνήμη μου είναι μια σκηνή Χορού Σύγχρονης Τραγωδίας που, ίσως, μόνο ο Αισχύλος μπορούσε να απαθανατίσει! Στο μεγάλο ταξίδι της Αγιοχώματης Μάνας μου (9 Φεβρουαρίου 1995), ήταν όλες εκεί οι μανάδες των παιδικών φίλων μου, με τους οποίους μαζί κινήσαμε το λιογέννημα του Ιούλη το 1974 και αυτοί δεν ματαφάνηκαν με το λιόγερμα! Και, φυσικά, δικές της φίλες, που μαζί μοιράστηκαν καημούς, έγνοιες, ελπίδες και όνειρα για τα παιδιά τους! Μαυροφορεμένες, εν χορώ, να πενθούν τη Μάνα μου και φίλη τους Ξενού (Πολυξένη) και να μυ(οι)ρολογούν τα παλικάρια τους!!
«Εν ονόματι αυτών των μανάδων, νιώθω την ανάγκη με σεβασμό, βαθιά εκτίμηση κι αγάπη να σταθώ στη Μητέρα Μαρίνα. Στη Μάνα, την Αγία Μάνα,.. «Την Κύπρια Μάνα με λυγερή κορμοστασιά και λεπτή ελληνική κατατομή. Γύρω από το κεφάλι και το πηγούνι φορούσε με γούστο τυλιγμένη μια πολύχρωμη (μαύρη) μαντίλα. Η καμιζόλα (φαρδύ και ελαφρύ γυναικείο πουκάμισο που φτάνει ως τα γόνατα) της, με τη μακριά μέση συνέχιζε εφαρμοστά. Στο σύνολό της κυριαρχεί η αξιοπρέπεια», όπως τη χαρακτηρίζει ο Εσθονός Λόγιος Otto Von Richter, (περιηγήθηκε την Κύπρο στα 1816).
Στη Μητέρα Μαρίνα, και στο πρόσωπό της, να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μας σε όλες τις μανάδες! Στην Αγία Μάνα που άντεξεν αιώνες στην σκλαβιά. Αυτήν με τις ροζιασμένες χούφτες της προκοπής και του τίμιου ιδρώτα στα όμορφα χρόνια της ειρήνης. Αυτήν που γεύτηκε τον εξευτελισμό, τον βιασμό και την προσφυγιά.
Αυτήν που για χρόνια καρτερούσε να γυρίσει ο αιχμάλωτος λεβεντονιός της! Την Αγία Μάνα, που στα χρόνια της προσμονής έστρωνε το γιορτινό τραπέζι μ’ ένα πιάτο αδειανό, μα παντοτινά γεμάτο από αγάπη, τρυφερότητα, και ελπίδα!! Ραπίζοντας την αναλγησία, τη μικροψυχία και τον καιροσκοπισμό των Μεγάλων που κόπτονται, δήθεν, για τα «Ανθρώπινα Δικαιώματα» και ανέχονται, όπως και η ανθρωπότητα, να αγνοείται η τύχη τους! Αυτήν που γύρευε έναν «Τάφο» του γιόκα της για να ανάψει το καντήλι! Και να κάψει θυμίαμα ανάπαυσης για το παιδί της και «λύτρωσης» για την ίδια!
Αυτήν που έφυγε νωρίς για το μεγάλο ταξίδι και δέχτηκε, μετά 40 χρόνια, από την τουρκική εισβολή, στην τρυφερή αγκαλιά της, τα «λείψανα – οστά» του ήρωα – λεβεντονιού της, τα οποία ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA!
Την Αγία Μάνα που θρήνησε τον γιο της που έπεσε ή στην μια πλευρά «υλοποιώντας» την τρέλα της ματαιοδοξίας και της πλεονεξίας ή στην άλλη αποκρούοντας την τρέλα… Για την Αγία Μάνα που ίδια είναι όποιο χρώμα κι’ αν έχει, όποιας φυλής κι’ αν είναι, όποιον θεό κι’ αν πιστεύει. Για τη Μάνα που κανακεύει το γιο της και τον μεγαλώνει με όνειρα και εύχεται να αξιωθεί να ζήσει εν ειρήνη και σαν έρθει η ώρα για το μεγάλο ταξίδι να την σκεπάσει, ο γιος της, όπως ορίζει ο άγραφος νόμος με το μίζαρον (κυπριακό σάβανο):
Μητέρα Μαρίνα, (η μόνη από μια πλειάδα μανάδων που «ευτύχησε» να ξεπροβοδίσει τα άγια λείψανα του ομορφονιού της), εκ μέρους των εδώ συμπολεμιστών, αλλά και όλων εκείνων που είναι σε όλη την Κύπρο, την Ελλάδα και την Οικουμένη σε φιλώ με αγάπη, ευγνωμοσύνη, τρυφερότητα και σε ευχαριστώ που μας χάρισες έναν τέτοιο λεβεντονιό, αδελφό, συνοδοιπόρο και συμπολεμιστή»!
Επιμύθιο: (Μετά τον Τρωικό Πόλεμο, οι νικητές Αχαιοί αποφάσισαν να τιμήσουν τον Αχιλλέα θυσιάζοντας στον τάφο του την Πολύξένη! Στον πόνο της Εκάβης, της μάνας, της Αγίας Μάνας, που θα χάσει την κόρη της, η Πολυξένη της λέει με θάρρος και αξιοπρέπεια ότι εθελούσια οδηγείται στη θυσία)!!!
«Ω θύγατερ, ουκ οιδ᾽ εις ό,τι βλέψω κακών,
το δ’ αυ λίαν παρείλες αγγελθείσά μοι γενναίος.
(«Κόρη μου, αμέτρητες είναι οι συμφορές μου
μα πάλι, πρέπει να το πω, ξαλάφρωσα
με την είδηση πόσο γενναία (αξιοπρεπής) φάνηκες»).
(Εκάβη, Ευριπίδη, στ. 585 και 591).
Ο αγγελιαφόρος Ταλθύβιος φέρνει την είδηση για την εθελούσια θυσία της Πολυξένης! Η «ηττημένη» με το μεγαλείο της ντρόπιασε τους νικητές!!! Είδηση βάλσαμο για τη μητέρα της, την Εκάβη!! Διαχρονικό βάλσαμο στον πόνο της Αγίας Μάνας, το τιμημένο πένθος!
* Ο κ. Αδάμος Α. Μουζούρης είναι φιλόλογος – ιστορικός, πρόεδρος της Ένωσης Κυπρίων Ν. Μαγνησίας