Οι πελάτες του ανήκουν στην ολιγομελή οικονομική ελίτ του πλανήτη. Το όνομά του αναφέρεται 176 φορές στα Panama Papers! Ο λόγος για τον περίφημο Ελβετό δικηγόρο Μαρκ Μπονάν, ο οποίος μιλώντας στο «Εθνος» δηλώνει… υπέρμαχος της αδιαφάνειας, ωστόσο προβλέπει τον «θάνατο» του ελβετικού τραπεζικού απορρήτου
Είναι ο ίδιος που έβγαλε το «διαζύγιο του αιώνα» μεταξύ του Ρώσου μεγιστάνα και ιδιοκτήτη του Σκορπιού Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ και της πρώην συζύγου του Ελενα, στην οποία εξασφάλισε 3,66 δισ. ευρώ από την περιουσία του προέδρου της Mονακό. Νωρίτερα τον είχε εμπιστευτεί ο Τιερί Ρουσέλ για τον διακανονισμό της κληρονομιάς της Αθηνάς Ωνάση, που έφτανε τα 3,7 δισ. ευρώ!
Στις δαιδαλώδεις λίστες των Panama Papers εμφανίζεται ως πρώην ή νυν διευθυντής σε τουλάχιστον 176 offshore εταιρείες, σύμφωνα με το δικηγορικό γραφείο Mossack Fonseca. Οπως μας λέει ο ίδιος, δεν θεωρεί παράνομη τη δραστηριότητά του αυτή: «Το να διοικείς μια εταιρεία μιας άλλης φορολογικής δικαιοδοσίας δεν είναι παράνομο. Είναι μια δραστηριότητα δηλωμένη και ελεγχόμενη».
Στο γραφείο του στη Γενεύη κυριαρχούν οι αρχαίες προτομές και κυρίως σπάνια παλιά χειρόγραφα. Κάθε πρωί διαβάζει μια έκδοση του 16ου αιώνα του Αγιου Αυγουστίνου για να έχει «κάποιες στιγμές σοφίας» πριν ξεκινήσει τη δουλειά του, όπως μας λέει. Εχει επίσης την έκδοση Μπομαρσέ (Beaumarchais) του Βολταίρου από τον 18ο αιώνα, καθώς και αναθεωρημένες εκδόσεις του Ντιντερό και του Ντ’ Αλαμπέρ, πάλι του 18ου αιώνα.
Ενα τεράστιο λεύκωμα του Χέλμουτ Νιούτον, με πολλές γυμνές φωτογραφίες γυναικών δημιουργούν το απόλυτο κοντράστ. Στις πρώτες σελίδες του υπάρχει και προσωπική αφιέρωση του διάσημου Γερμανού φωτογράφου, που υπήρξε πελάτης του 71χρονου δικηγόρου
Ο Μαρκ Μπονάν φημίζεται για τη ρητορική του δεινότητα αλλά και τις απύθμενες λογοτεχνικές και ιστορικές αναφορές. «Το να πηγαίνω από τον Αγιο Αυγουστίνο στον Χέλμουτ Νιούτον μου δίνει έναν ορίζοντα. Περνάω από τον αμβώνα στο ”μπουντουάρ” (το ιδιαίτερο δωμάτιο μιας κυρίας)» μας είπε ο ίδιος.
Ο χειρισμός του λόγου είναι τέτοιος -αν και λίγο εξεζητημένος- που έφτασαν στο σημείο να τον αποκαλούν «Μότσαρτ της δικηγορικής». Μάλιστα, κέρδισε δύο φορές το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής, υπό την προεδρία των Σιράκ και Σαρκοζί, για τις υπηρεσίες που προσέφερε στη Γαλλία μέσα από την υπεράσπιση της γαλλικής γλώσσας, παρότι ο ίδιος δεν είναι Γάλλος.
Δεινός ρήτορας
Στον γαλλόφωνο κόσμο, ως καλεσμένος σε τηλεοπτικά ντιμπέιτ, βρέθηκε αντιμέτωπος με τον διάσημο φιλόσοφο και συγγραφέα Μπερνάρ Ανρί Λεβί και τον καθηγητή ισλαμικών σπουδών στην Οξφόρδη Ταρέκ Ραμαντάν. «Είναι η ντελικάτη αίσθηση ευχαρίστησης που σου δίνει η δυνατότητα του να δοκιμάζεις το πνεύμα σου. Αν έπρεπε να διαλέξω μια ζωή θα ήταν αυτή του σοφιστή. Μ’ ενθουσιάζει η σκέψη του Πρωταγόρα και του Γοργία περισσότερο από τη μοντέρνα σκέψη», μας λέει.
Η άλλη πλευρά του διάσημου και… φιλέλληνα Ελβετού δικηγόρου είναι αυτή που αποκαλύφθηκε στα Panama Papers. Βέβαια, σύμφωνα με γαλλικές εφημερίδες, δεν είναι ο μόνος δικηγόρος στη Γενεύη που ασχολείται με τους «φορολογικούς παραδείσους».
Παρότι αρχικά δεν ήθελε να μιλήσει γι’ αυτό το θέμα, επιμείναμε: «Το να υποστηρίζεται ότι οι φορολογικοί παράδεισοι είναι μια ειδικότητα της Γενεύης είναι επιφανειακή άποψη. Η Γενεύη είναι επιχειρηματικό κέντρο και απόρροια αυτού είναι οι δικηγόροι να αναλαμβάνουν εταιρικές υποθέσεις ή καλούνται να συμμετάσχουν μέσα στις ίδιες τις εταιρείες».
Μάλιστα, υπερασπίστηκε τον εαυτό του λέγοντας πως καμία από τις δραστηριότητες του δεν είναι «σκοτεινή».
«Οι εταιρείες δεν είναι μόνο ελβετικές, προέρχονται και από άλλες χώρες. Το να διοικείς μια εταιρεία μιας άλλης φορολογικής δικαιοδοσίας δεν είναι παράνομο. Αλλά και το να διοικείς μια εταιρεία από φορολογικό παράδεισο είναι παράνομη πράξη; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Διαφορετικά δεν θα συμμετείχα στην καθοδήγηση αυτών των εταιρειών. Είναι μια δραστηριότητα δηλωμένη και ελεγχόμενη και την προτιμά ένας δικηγόρος για να προσφέρει νομικές συμβουλές στην καθοδήγηση της εταιρείας, στη σύνθεση της περιουσίας της ή για την εξέλιξη και την οργάνωση της διαδοχής της ηγεσίας της. Δεν είναι μια σκοτεινή δραστηριότητα», υποστηρίζει.
Ο Μαρκ Μπονάν τονίζει ότι επειδή τόσο η Γενεύη όσο και η Ζυρίχη είναι επιχειρηματικά κέντρα, οι δικηγόροι οφείλουν να διαθέτουν νομικές γνώσεις πάνω στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις πόλεις τους. «Το να επιλέξεις έναν δικηγόρο για την εταιρεία σου είναι μια έκφραση φρόνησης και ενδοιασμού από πλευράς του επιχειρηματία στο κατά πόσο μπορεί να αντεπεξέλθει μόνος του στις νομικές υποχρεώσεις της επιχείρησης».
Η νομική υποστήριξη στη λειτουργία της εταιρείας αποφέρει καθαρότητα στην εφαρμογή των νόμων. Ταυτόχρονα τονώνει το κλίμα εμπιστοσύνης αφού όταν ένας δικηγόρος συμμετέχει στη διοίκηση μιας επιχείρησης κανένα επαγγελματικό μυστικό δεν μένει κρυφό απ’ αυτόν. Αυτό ισχυρίζεται ο 71χρονος δικηγόρος, σχολιάζοντας τη συμμετοχή του σε εταιρείες παράκτιων νήσων: «Προσφέρουμε νομική προστασία, αλλά όχι πολιτική ή προστασία εταιρικής ταυτότητας».
Στην εφημερίδα «Le Monde», που σε συνεργασία με άλλα 108 διεθνή media ξεκίνησε στις 3 Απριλίου η δημοσίευση των στοιχείων από τα Panama Papers, έγινε η εξής «περίεργη» αναφορά: Παράγοντες με οικονομικά δικαιώματα σε εταιρείες που εμφανίζεται και το όνομα του Ελβετού δικηγόρου συνδέονται με τον μεσολαβητή στο εμπόριο όπλων Ζιάντ Τακιεντίν και τον καταζητούμενο από την Ιντερπόλ έμπορο διαμαντιών Βίκτορ Κόνιγκ.
«Ακούστε. Υποθέστε πως τους γνωρίζω. Σας υπενθυμίζω ότι ίσως κι αυτοί έχουν τη σκοτεινή τους πλευρά και σίγουρα ένα τμήμα της ζωής τους πρέπει να διωχθεί. Εγώ ετοιμάζομαι για την ”καταδίωξη” τους», μας λέει ο Μπονάν. Δεν γνωρίζουμε αν ο Ελβετός δικηγόρος θα βοηθήσει στην καταδίωξή τους ή αν θα υπερασπίσει τον εαυτό του σε περίπτωση νομικής δίωξης των προαναφερθέντων, αλλά ένα είναι σίγουρο: ο ίδιος προτιμά τα μυστικά της δουλειάς του να μένουν… μυστικά.
Τραπεζικό απόρρητο
Η διαφάνεια δεν αρέσει στον «μετρ Μπονάν», όπως αποκαλούν τον δικηγόρο οι θαυμαστές του. Ο ίδιος έχει δηλώσει: «Δεν έχω καμία προτίμηση στην κοινωνία της επίδειξης και της διαφάνειας» και όπως μας λέει: «το ελβετικό τραπεζικό απόρρητο θα πεθάνει. Αλλά αυτό δεν με χαροποιεί».
Ο κ. Μπονάν θεωρεί πως η έφεση προς τη διαφάνεια, η ανάγκη του να ξέρουμε τα πάντα, είναι μια απολυταρχική τάση. Ισως γι’ αυτό, μια λέξη που επανέλαβε τουλάχιστον τρεις φορές στη συνέντευξή του είναι η «σκιά»: «Θέλω τα ανθρώπινα όντα να έχουν το δικό τους κομμάτι σκιάς», επισήμανε, τονίζοντας πως «το τραπεζικό απόρρητο στην Ελβετία δεν είναι εργαλείο φορολογικής απάτης αλλά μια παλιά παράδοση της χώρας γύρω από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Δεν υπάρχει περισσότερη απάτη στην Ελβετία από αλλού, όχι γιατί είμαστε πιο ενάρετοι αλλά γιατί το φορολογικό μας σύστημα είναι λιγότερο ενοχλητικό».
Ο ίδιος ισχυρίζεται, μάλιστα, πως με αυτή την άποψη ταυτίζεται και η πλειονότητα των Ελβετών: «Αν ρωτούσατε τον ελβετικό λαό αν επιθυμεί την κατάργηση του φορολογικού, συγνώμη, τραπεζικού απόρρητου, μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία του και σήμερα θα έλεγε ”όχι”. Αυτό το ”όχι” θα επέτρεπε την προστασία της ιδιωτικής ζωής και επιχείρησης. Που δεν αφήνει να φαίνονται όλα σε δημόσια ή κρατική θέα».
Ο δικηγόρος της Ελενα Ριμπολόβλεβα, της μικρής κόρης του Τζιάνι Ανιέλι και του Τιερί Ρουσέλ -μεταξύ άλλων- δεν θέλει να μαγνητοφωνούνται οι συνομιλίες και να «βιντεοσκοπούνται οι κρεβατοκάμαρες», θεωρώντας πως η ιδιωτικότητα έχει όρια που πρέπει να γίνουν σεβαστά αφού «δεν ανήκει ούτε στην κοινότητα ούτε στο κράτος».
Για να υπερασπίζεται τη μυστικότητα με αυτόν τον κατά τα άλλα λογικοφανή τρόπο, θα πρέπει αυτά που ξέρει να είναι πολύτιμα. Και ας μένουν θαμμένα κάτω από τον μανδύα του επαγγελματικού μυστικού.
Πηγή www.ethnos.gr