Κατ’ αρχήν συμφωνία κατά τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών
Σε τροχιά σύγκλισης των οικονομικών πολιτικών με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μπήκαν από χθες οι χώρες της ευρωζώνης. Οι εξελίξεις τις επόμενες μέρες θα είναι ραγδαίες, ώστε να καταστεί δυνατή η λήψη των τελικών αποφάσεων στην εαρινή Σύνοδο Κορυφής (24-25 Μαρτίου).
Το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας», που παρουσίασαν χθες από κοινού η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, έχει στόχο να συμπληρώσει ένα κενό που υπήρχε από τη σύσταση της ΟΝΕ, δηλαδή την έλλειψη στενού οικονομικού συντονισμού στην ευρωζώνη.
Οι δύο ηγέτες δεσμεύθηκαν να παρουσιάσουν λεπτομερώς το σχέδιό τους σε μια έκτακτη συνάντηση των ηγετών της ευρωζώνης, μάλλον στις 4 Μαρτίου, ώστε οι «17» να συμφωνήσουν πρώτα μεταξύ τους και στη συνέχεια να το παρουσιάσουν και στις χώρες εκτός ευρωζώνης και όποιες από αυτές επιθυμούν θα ακολουθήσουν.
Το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας» θα οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές με σημαντικότερη τη μεταφορά της λήψης των αποφάσεων στις Βρυξέλλες, ακόμη και σε τομείς που δεν προβλέπονται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, όπως το συνταξιοδοτικό, η αγορά εργασίας, η φορολογία ή ακόμη ο θεσμοθετημένος έλεγχος του δημόσιου ελλείμματος. Για το λόγο αυτό άλλωστε ο συντονισμός θα έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σχετικά με το ρόλο που θα κληθεί να παίξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία κινδυνεύει να βρεθεί εκτός «παιγνιδιού», κάτι που επισήμανε τις τελευταίες μέρες ο πρόεδρος Μπαρόζο.
Ο γαλλογερμανικός άξονας στην ουσία επέβαλε το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας», δεδομένου ότι συνέδεσε την υιοθέτησή του με τις αλλαγές που προωθούνται στο πλαίσιο της συνολικής απάντησης της ευρωζώνης στην κρίση δημόσιου χρέους.
Η κ. Μέρκελ το έκανε διότι θέλει να πείσει τους Γερμανούς ψηφοφόρους πως με τη δημοσιονομική πειθαρχία και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η κατάσταση θα βελτιωθεί αισθητά σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης και συνεπώς η Γερμανία δεν θα χρειαστεί στο μέλλον να συνεισφέρει σε διασώσεις, όπως έκανε στην περίπτωση της Ελλάδας τον περασμένο Μάιο.
Ο κ. Σαρκοζί είναι αλήθεια ότι τους τελευταίους μήνες ήταν ο πρώτος που ζήτησε μια κοινή οικονομική διακυβέρνηση στην ευρωζώνη. Φυσικά στη συνέχεια έβαλε «νερό στο κρασί του» και η κοινή οικονομική διακυβέρνηση ονομάστηκε στενός συντονισμός με στόχο τη σύγκλιση.
Στην κοινή δήλωση που εξέδωσαν οι 17 ηγέτες της ευρωζώνης κάλεσαν κατ’ αρχήν τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης να διασφαλίσουν την απαραίτητη ευελιξία και την ικανότητα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ώστε να παράσχει ικανοποιητική στήριξη.
Με τη διατύπωση αυτή στην ουσία καλούν τους υπουργούς Οικονομικών να συμφωνήσουν στην εξεύρεση φόρμουλας που θα επιτρέψει στο ταμείο να έχει διαθέσιμες εγγυήσεις που θα επιτρέπουν την άντληση 440 δισ. ευρώ, όση δηλαδή είναι η συνεισφορά των χωρών της ευρωζώνης. Σήμερα το ταμείο μπορεί να διαθέσει μόνο 250 δισ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα πρέπει να παραμένουν ως αποθεματικό προκειμένου να δανείζεται με το χαμηλότερο επιτόκιο της αγοράς (κάτω του 3%).
Αναφερόμενοι στην ευελιξία, οι ηγέτες της ευρωζώνης καλούν τους υπουργούς Οικονομικών να διευρύνουν τη δυνατότητα του ταμείου, ώστε να μπορεί να δραστηριοποιηθεί στην αγορά ομολόγων. Το αν αυτό θα γίνει μέσω απευθείας αγορών ή δανεισμού στις χώρες προκειμένου να αγοράζουν οι ίδιες τα ομόλογά του, αυτό θα το ρυθμίσουν οι υπουργοί Οικονομικών. Όλες οι αποφάσεις θα ληφθούν στην εαρινή Σύνοδο Κορυφής.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζητούν τη συνέχιση της εφαρμογής των υπαρχόντων προγραμμάτων σε Ελλάδα και Ιρλανδία, ενώ καλούνται επίσης όλες οι χώρες να εφαρμόσουν τα μέτρα που έχουν λάβει για την ενίσχυση των δημοσιονομικών τους θέσεων.
Σε τρεις τομείς
οι μεταρρυθμίσεις
Σε πρώτη φάση το Παρίσι και το Βερολίνο έχουν εντοπίσει τρεις τομείς που χρειάζονται άμεση μεταρρύθμιση. Πρόκειται για τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ώστε να προσαρμοστούν στο προσδόκιμο ζωής, την κατάργηση της ΑΤΑ (στο θέμα διαφωνούν οι Βέλγοι) και τη σύνδεση των μισθολογικών αυξήσεων με την παραγωγικότητα και την αύξηση του ΑΕΠ. Θα ζητήσουν επίσης την εισαγωγή ενός ελάχιστου συντελεστή στη φορολογία των κερδών των επιχειρήσεων, όπου η ψαλίδα σήμερα φτάνει τις 30 ποσοστιαίες μονάδες, μεταξύ των χωρών με τη χαμηλότερη και την υψηλότερη φορολογία. Το τέταρτο στοιχείο που θέτουν έχει να κάνει με τη δημοσιονομική πειθαρχία και είναι εκτός Συνθήκης, η οποία καθορίζει το ανώτατο αποδεκτό όριο δημόσιου ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ.
Στη μεταφορά της λήψης των αποφάσεων στις Βρυξέλλες, ακόμη και σε τομείς που δεν προβλέπονται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, αναφέρθηκε ο κ. Μπαρόζο.
Ο γαλλογερμανικός άξονας ζητεί μέσω τροποποίησης του συντάγματος ή νομοθετικής πράξης να καθοριστεί πολύ χαμηλότερα το ανώτατο αποδεκτό όριο. Στην παρούσα φάση οι Γερμανοί και οι Γάλλοι δεν έχουν βάλει στο «τραπέζι» αριθμητικά όρια σχετικά με την ηλικία συνταξιοδότησης, τη φορολογία των επιχειρήσεων και το ανώτατο αποδεκτό έλλειμμα. Εκείνο που τονίζει συνεχώς η κ. Μέρκελ και έχει τη σημασία του είναι ότι στη Γερμανία το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έχει καθοριστεί στα 67 έτη, ενώ από το 2006 το δημόσιο έλλειμμα δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 0,35%.