Σειρά νέων μέτρων για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της αιθαλομίχλης, οι οποίες εντοπίζονται στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου, προτείνει το ΤΕΕ Μαγνησίας, με μελέτη που εκπόνησε Ομάδα Εργασίας του τμήματος. Η μελέτη θα αποσταλεί τις επόμενες ημέρες προς την Περιφέρεια Θεσσαλίας, την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και το Δήμο Βόλου, με στόχο τη λήψη των νέων μέτρων αντιμετώπισης του φαινομένου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Ειδικότερα, στη μελέτη που εκπόνησαν οι κ.κ. Μαργαρίτη Μαργαρίτα και Αγορίτσα Σίδα, παρουσιάζονται το γενικό πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συνοπτικά η υφιστάμενη κατάσταση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οι επιδράσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ανθρώπινη υγεία και τα προτεινόμενα νέα μέτρα για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Όπως αναφέρεται μεταξύ άλλων στη μελέτη, τα προτεινόμενα νέα μέτρα αποσκοπούν στη σημαντική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η κατάρτισή τους στηρίχτηκε στα εξής:
* Δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις» για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η απόδοση των όποιων μέτρων προβλέπεται να είναι μακροχρόνια και απαιτεί τη συμβολή των πολιτών στην προσπάθεια αυτή.
* Η ευθύνη του εθνικού σχεδιασμού είναι του ΥΠΕΧΩΔΕ, όμως ο τοπικός σχεδιασμός για το πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου-Ν. Ιωνίας πρέπει να γίνει από την Περιφέρεια Θεσσαλίας και το Δήμο Βόλου.
* Τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην ατμοσφαιρική ρύπανση των αστικών κέντρων είχαν πριν μερικά χρόνια οι εκπεμπόμενοι ρύποι από τα πάσης φύσεως οχήματα των οδικών μεταφορών. Τα τελευταία χρόνια, όμως, στην αύξηση της αέριας ρύπανσης συνεισφέρουν σε μεγάλο ποσοστό και οι εκπομπές από τις εστίες καύσης για θέρμανση των κτιρίων και ειδικότερα τα τζάκια και οι ξυλόσομπες, τα οποία επιλέγονται από τα νοικοκυριά ως οικονομικός τρόπος θέρμανσης των κατοικιών.
Τα νέα μέτρα που προτείνονται είναι δυνατό να λαμβάνονται μεμονωμένα ή σωρευτικά ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια του επεισοδίου ρύπανσης, και είναι τα εξής:
* Αυστηρή απαγόρευση της παράνομης στάθμευσης ειδικά στο κέντρο του Δήμου Βόλου.
* Καθαρισμός και διαβροχή των κεντρικών οδών από τις υπηρεσίες του Δήμου Βόλου.
* Απαγόρευση της κυκλοφορίας, όλων των οχημάτων που δεν είναι εφοδιασμένα με κάρτα ελέγχου καυσαερίων (έλεγχος και άμεση ακινητοποίησή τους).
* Να επανασχεδιαστεί να επεκταθεί και να τεθεί σε κυκλοφορία ένα σωστό από κατασκευαστική και λειτουργική άποψη δίκτυο ποδηλατόδρομων.
Μέτρα για τις κεντρικές θερμάνσεις
Τα νέα προτεινόμενα μέτρα είναι τα εξής:
* Άμεση μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και στο φυσικό αέριο. Ο ειδικός αυτός φόρος έστρεψε κατά κύριο λόγο τους πολίτες σε ανεξέλεγκτες καύσεις.
* Η διεύρυνση των προϋποθέσεων για χορήγηση του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης.
* Η εφαρμογή του Νόμου 3661/2008 όπου παρουσιάζεται η μεθοδολογία υπολογισμού της ολοκληρωμένης ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, το σύστημα πιστοποίησης των νέων και υφιστάμενων κτιρίων, επιθεώρηση λεβήτων και πρότυπα ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης.
Σύμφωνα με το άρθρο 7 του παραπάνω νόμου σχετικά με την ενεργειακή επιθεώρηση λεβήτων όσον αφορά στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και στον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, διενεργείται από τους ενεργειακούς επιθεωρητές επιθεώρηση στους λέβητες κτιρίων που θερμαίνονται με συμβατικά ορυκτά καύσιμα, ως εξής: α) Τουλάχιστον κάθε πέντε (5) έτη, στους λέβητες με ωφέλιμη ονομαστική ισχύ από είκοσι (20) έως και εκατό (100) kW, β) τουλάχιστον κάθε δύο (2) έτη, στους λέβητες με ωφέλιμη ονομαστική ισχύ ανώτερη των εκατό (100) kW και, αν αυτοί θερμαίνονται με αέριο καύσιμο, τουλάχιστον κάθε τέσσερα (4) έτη.
* Τακτική συντήρηση των καυστήρων πετρελαίου και των καυστήρων φυσικού αερίου.
* Να χρησιμοποιείται μόνο το καύσιμο για το οποίο είναι σχεδιασμένος και ρυθμισμένος ο λέβητας. Εάν υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά καύσιμα στο λέβητα, αυτός θα πρέπει να ρυθμίζεται αναλόγως σε κάθε αλλαγή καυσίμου.
* Να χρησιμοποιείται μόνο εγκεκριμένη και καλής ποιότητας καύσιμη ύλη. Για παράδειγμα τα ξύλα θα πρέπει να είναι ξερά και να έχουν κοπεί τουλάχιστον ένα χρόνο πριν. Για να καεί σωστά το ξύλο πρέπει η υγρασία του να κατέβει τουλάχιστον στο 20%, ενώ ιδανική θεωρείται η υγρασία όταν είναι 12% έως 15%. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να παταχθεί η λαθροϋλοτομία και το παράνομο εμπόριο ξύλων.
* Να προτιμάτε το πέλετ (συμπιεσμένη βιομάζα) ως καύσιμη ύλη αντί του ξύλου, το οποίο έχει σταθερότερη τιμή και είναι φιλικό προς το περιβάλλον. Ενδεικτικά για κάθε κιλό pellet που χρησιμοποιείται εκλύονται 0,6 μg αιωρούμενα σωματίδια, ενώ κατά την καύση της ίδιας ποσότητας ξύλου εκλύονται 19,3 μg αιωρούμενα σωματίδια.
* Τα παραγόμενα ελληνικά πέλετ να πιστοποιούνται βάσει ευρωπαϊκών προτύπων όπως ισχύουν σε ορισμένα κράτη, όπως η Αυστρία, η Σουηδία, η Ιταλία και η Γερμανία, ιδίως το ONORM M7135 και το DIN plus που είναι επίσημα πρότυπα αποκλειστικά για τη συμπιεσμένη βιομάζα και είναι αποδεκτά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
* Nα πραγματοποιούνται εντατικοί έλεγχοι από αρμόδιους φορείς και ποιοτικός έλεγχος στα υλικά καύσης τζακιών και ξυλοσομπών (ξυλέμποροι), όσον αφορά στις τεχνικές προδιαγραφές και τη διαπίστευσή τους βάσει των παραπάνω προτύπων (ONORM M7135, DIN plus) και το ανώτερο επιτρεπόμενο ποσοστό υγρασίας να μην ξεπερνά το 20%.
* Να αποφεύγεται οπωσδήποτε η καύση βαμμένων ή βερνικωμένων ξύλων, περασμένων με λαδομπογιές, προϊόντων και παραπροϊόντων επιπλοποιίας (π.χ. μελαμίνες) και κάθε είδους χαρτιών και διαφημιστικών.
* Να μη χρησιμοποιούνται προσανάμματα, τα οποία περιέχουν ανθυγιεινές ουσίες.
* Να υπάρξει συνεχής αστυνόμευση κατά της υπαίθριας καύσης καρκινογόνων υλικών (πλαστικών, υφασμάτων, καλωδίων, σκουπιδιών, νεοπρενίου, ελαστικών κ.ά.).
* Να προσδιοριστούν τα «όρια συναγερμού» για τα αιωρούμενα σωματίδια, κάτι που δεν ισχύει γενικώς με την Κοινοτική Οδηγία 2008/50/ΕΚ. Τα όρια συναγερμού για την ενημέρωση των πολιτών να ανέρχονται στα 90μg/m3 για 4 συνεχόμενες ημέρες και τα όρια για τη λήψη έκτακτων μέτρων στα 110μg/m3 για 3 συνεχόμενες μέρες.
* Τοποθέτηση φίλτρων καυσαερίων στις σόμπες πέλετ και ξυλόσομπες, τα οποία θα προσαρμόζονται στο «μπουρί» της σόμπας και θα φιλτράρουν τα μικροσωματίδια της καύσης σε μεγάλο βαθμό, ώστε να μη διαχέονται στην ατμόσφαιρα. Οι καπνοσυλλέκτες κάνουν κατακράτηση της στάχτης έως και 70% και του ορατού καπνού με τη χρήση νερού, μειώνοντας σημαντικά τα αιωρούμενα σωματίδια.
* Αξιοποίηση νέων πηγών θέρμανσης περισσότερο οικολογικών και λιγότερο ρυπογόνων. Υπάρχουν σήμερα συστήματα που αξιοποιούν τη γεωθερμία, την ηλιακή ενέργεια (π.χ. γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, πάνελ υπέρυθρης ακτινοβολίας) και οικολογικά καύσιμα με πολύ υψηλότερη θερμαντική απόδοση και μηδενική ρύπανση του περιβάλλοντος.
Μέτρα περιορισμού από δραστηριότητες
* Όσον αφορά στις βιομηχανίες της περιοχής η μεγάλη πτώση της παραγωγής που έφερε δυστυχώς η κρίση, μείωσε σημαντικότατα τη συμμετοχή τους.
* Για το λιμάνι όμως εκτός από τη μεταφορική δραστηριότητα των χύδην φορτοεκφορτώσεων, προτείνουμε την εντατικοποίηση της διαβροχής των χύδην υλικών και τον καθορισμό των χώρων του λιμένα.
Σύστημα αξιολόγησης
και απόδοσης των μέτρων
* Νομοθετική ρύθμιση για την υποχρεωτική υποβολή από διάφορους δημόσιους φορείς, στο Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, στοιχείων και δεδομένων, απαραίτητων για τη συστηματική αξιολόγηση της απόδοσης των ανωτέρω μέτρων και όσων μέτρων θα θεσμοθετηθούν στο μέλλον.
* Σύνταξη από το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης έκθεσης αξιολόγησης της απόδοσης των μέτρων ανά διετία.
* Αναβάθμιση του σταθμού μέτρησης της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας και τη σύνδεσή του με πλήρες δίκτυο πλήρους παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το ο-ποίο να καλύπτει όλα τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα αστικά κέντρα.
* Την ευθύνη λειτουργίας και συντήρησης του σταθμού μέτρησης στο Βόλο θα έχει η Περιφέρεια Θεσσαλίας και τα δεδομένα των μετρήσεων θα συλλέγονται από το ΥΠΕΚΑ και την ευθύνη πληροφόρησης του κοινού θα την έχει η Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας.