“Οι στατιστικές, από τους πρώτους μήνες του 2009, έδειχναν πως οι αριθμοί ήταν μεγαλύτεροι από τους αντίστοιχους μήνες του προηγούμενου χρόνου και οι δείκτες του πρώτου εξαμήνου, αποτελούσαν καμπανάκι ότι θα δυσκολέψει ο δανεισμός.
Τα μέτρα που πάρθηκαν δεν ήταν τα κατάλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος επανειλημμένα επισήμανε τον κίνδυνο εκτροχιασμού του ελλείμματος, αλλά οι ηγεσίες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, δεν είναι βέβαιο ότι πείστηκαν.
Και η αποστολή δύο διαφορετικών πινάκων δεδομένων EDP στην Eurostat εντός ολίγων ημερών, από δύο διαφορετικές κυβερνήσεις, οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατόπιν εντολής του ECOFIN, να ζητήσει από την Eurostat αναλυτική εξέταση των αδυναμιών των ελληνικών στατιστικών καταγραφών και εστίαση στις συναλλαγές του κράτους με τα ασφαλιστικά ταμεία, τις ΔΕΚΟ και τα νοσοκομεία”.
Τα παραπάνω ανέφερε ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής που εξετάζει τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2009, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιώργος Προβόπουλος.
Ερωτηθείς σχετικά, ο κ. Προβόπουλος επέμεινε πως ο πολιτικός κόσμος ήταν επαρκέστατα ενημερωμένος προεκλογικά για τους κινδύνους που απειλούν την ελληνική οικονομία και για το ενδεχόμενο εκτροχιασμού του ελλείμματος σε διψήφιο αριθμό, ενώ είχε ενημερώσει προσωπικά και τους αρχηγούς των δύο μεγαλυτέρων κομμάτων.
Περιθώριο λήψης σκληρών μέτρων που θα μετρίαζαν την εκτροπή, το τελευταίο τρίμηνο του 2009 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, υπήρχε και ήταν επιβεβλημένο.
Μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα -τόνισε ο κ. Προβόπουλος- θα μπορούσαν να ανακόψουν τη δυναμική του ελλείμματος, έχοντας τεράστια επίπτωση στις αγορές, που θα εφησύχαζαν βλέποντας την κυβέρνηση να λαμβάνει μέτρα, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Αναλυτικότερα, την άποψη ότι αν λαμβάνονταν αυστηρά μέτρα εγκαίρως θα ανέκοπταν τη δυναμική του χρέους, διότι, έστω και αν δεν είχαν μεγάλη στατιστική επίπτωση στο έλλειμμα, θα έστελναν ένα δυναμικό μήνυμα στις αγορές ότι «είμαστε διατεθειμένοι να δουλέψουμε, να πάρουμε τα αναγκαία σκληρά μέτρα», διατύπωσε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλος στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το έλλειμμα του 2009.
Αφήνοντας με τον τρόπο αυτό να εννοηθεί ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να αποφευχθεί η ένταξη της χώρας στον μηχανισμό στήριξης στο πλαίσιο του Μνημονίου, ο κ. Προβόπουλος απαντώντας σε σχετική ερώτηση τόνισε ότι «η έγκαιρη λήψη πολύ γενναίων μέτρων, ασφαλώς μπορούσε να ανακόψει και να ελέγξει την κατάσταση και να μη φτάσουμε αργότερα».
«Με ρωτήσατε αν στο τελευταίο τρίμηνο (σ.σ. του 2009) λαμβάνονταν μέτρα, αν αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να ελέγξουν την κατάσταση. Όταν δημιουργηθεί μία δυναμική, η δυναμική αυτή πολύ δύσκολα ελέγχεται. Ασφαλώς θα μπορούσαν και θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να ληφθούν πολύ γενναία, πολύ φιλόδοξα μέτρα που να ανακόψουν αυτή τη δυσμενή δυναμική, κάτι το οποίο δεν έγινε, όπως ξέρουμε όλοι», υπογράμμισε ο μάρτυρας.
Επιπλέον, επιβεβαίωσε ότι τόσο ο πρώην πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής, όσο και ο διάδοχός του στο τιμόνι της χώρας κ. Γ. Παπανδρέου, είχαν ενημερωθεί εγκαίρως για την πορεία του δημοσιονομικού ελλείμματος και τους κινδύνους που απέρρεαν από αυτό. Όπως είπε χαρακτηριστικά, η τότε κυβέρνηση είχε ενημερωθεί «από τους πρώτους κιόλας μήνες τους 2009 ότι οι αριθμοί ήταν πολύ μεγαλύτεροι από τους αντίστοιχους μήνες του προηγούμενου χρόνου», ενώ το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου προέκυπτε από τα στοιχεία του εξαμήνου, ότι το ταμειακό έλλειμμα του κράτους είχε ήδη σκαρφαλώσει στο 7% του ΑΕΠ. Ενώ στο 9μηνο το έλλειμμα είχε ανέλθει στο 9,9% του ΑΕΠ (βάσει της έκθεσης του Οκτωβρίου 2009). «Άρα, το πώς φόρτωνε το έλλειμμα μήνα-μήνα ήταν ήδη δημοσιευμένο και γνωστό σε όλους που είχαν πρόσβαση (στα δημοσιευμένα στοιχεία) αλλά και στις εφημερίδες», τόνισε ο κ. Προβόπουλος.
Τα ραντεβού με Καραμανλή – Παπανδρέου
Ο διοικητής της ΤτΕ είχε ενημερώσει κατ’ ιδίαν τον κ. Καραμανλή για τις ανησυχητικές τάσεις που διαφαίνονταν μια φορά στις 9 Ιανουαρίου 2009 και άλλη μια στις 2 Σεπτεμβρίου 2009, ημερομηνία την οποία χαρακτήρισε «ίσως την πιο κρίσιμη». Στις 8 Σεπτεμβρίου του 2009 ενημέρωσε λεπτομερώς τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, παρουσία της κυρίας Λούκας Κατσέλη και του κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, ότι «το έλλειμμα θα κινηθεί το 2009 προς διψήφιο ποσοστό, πιθανότερα υψηλότερο και του 10%», ενώ την ίδια ενημέρωση έκανε στον κ. Παπανδρέου, πάλι με την ίδια σύνθεση, την Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2009. Δυο ημέρες αργότερα είχε μακρά συνάντηση με τον υπουργό Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου παρουσία του υφυπουργού Οικονομικών κ. Φ. Σαχινίδη.
Τότε, μάλιστα, βγαίνοντας από την σύσκεψη, ο κ. Προβόπουλος είχε κάνει την εξής δήλωση, την οποία επανέλαβε κατά την κατάθεσή του: «Αν συνυπολογίσει κανείς τη δυναμική όπως έχει διαμορφωθεί για το τι μέλλει γενέσθαι τους επόμενους μήνες, θα μπορούσε κανείς να πιθανολογήσει με σχετική βεβαιότητα ότι το έλλειμμα δυστυχώς θα αγγίξει, αν δεν ξεπεράσει, τα επίπεδα του 12%».
Όσον αφορά την διόγκωση του ελλείμματος, το οποίο κατέληξε στο 15,4%, ερωτηθείς αν ήταν τεχνητή, απάντησε ότι κάτι τέτοιο «είναι αστείο».
Ο κ. Προβόπουλος ρωτήθηκε επιμόνως αν μπορούσε να ελεγχθεί η κατάσταση έστω και την ύστατη ώρα, από τα τέλη του 2009. «Όταν δημιουργηθεί μία δυναμική, η δυναμική αυτή πολύ δύσκολα ελέγχεται. Ασφαλώς θα μπορούσαν και θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να ληφθούν πολύ γενναία, πολύ φιλόδοξα μέτρα που να ανακόψουν αυτή τη δυσμενή δυναμική, κάτι το οποίο δεν έγινε, όπως ξέρουμε όλοι. Μπορεί να μην είχαν τεράστια επίπτωση στο έλλειμμα, μπορεί το 13% για παράδειγμα να ήταν στο 10% ή στο 11% ή στο 11,5%, δηλαδή πάλι διψήφιο, όμως θα είχαν μια τεράστια θετική επίπτωση από πλευράς ψυχολογίας στις αγορές, γιατί θα έβλεπαν ότι λαμβάνονται τέτοια μέτρα τα οποία ανακόπτουν τη δυναμική, επομένως προλαμβάνουμε τα χειρότερα», κατέθεσε.
Όπως εξήγησε χαρακτηριστικά «το σημαντικότερο όλων θα ήταν ότι θα περνούσαν το μήνυμα στις αγορές -οι οποίες μας τιμώρησαν μεταγενέστερα- ότι γνωρίζουμε τι κάνουμε και πώς το κάνουμε για να ανακόψουμε τη δυναμική». «Αυτό θα εφησύχαζε τις αγορές», είπε.
Περί «Τιτανικού»
Ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας ρωτήθηκε και για την επίμαχη δήλωση Παπακωνσταντίνου ο οποίος είχε παρομοιάσει στις αρχές του 2010 την ελληνική οικονομία με τον «Τιτανικό». «Επειδή γνωρίζω ότι οι αγορές και οι θεσμικοί επενδυτές είναι πολύ προσεκτικοί και βλέπουν δίκην ακτινογραφίας, αν θέλετε, την οικονομική κατάσταση μιας χώρας, δεν νομίζω ότι περιμένουν μια δήλωση έστω και ατυχή ενός υπουργού περί ΄΄Τιτανικού΄΄ να κρίνουν εάν η χώρα είναι σε κατάσταση αρνητική», απάντησε. Και πρόσθεσε: «Ανεξάρτητα εάν αυτή η δήλωση είναι ατυχής ή όχι -και θα ήθελα να αποφύγω να κάνω εγώ την κρίση, σας λέω ότι αυτό δεν νομίζω ότι καθοδηγεί θετικά ή αρνητικά τους επενδυτές, οι οποίοι γνωρίζουν πάρα πολύ καλά ποια είναι η κατάσταση».
Όσον αφορά τις παλαιότερες δηλώσεις του πρώην υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Αλογοσκούφη περί «θωρακισμένης» ελληνικής οικονομίας έναντι τις διεθνούς κρίσης, απέφυγε να τις σχολιάσει λέγοντας ότι ως ΤτΕ «έχουμε απαντήσει αν είναι οι δηλώσεις περί θωρακισμένης οικονομίας ήταν σωστές ή όχι, με χιλιάδες σελίδων και τόνους μελάνι».