Την οικονομική εικόνα του Δήμου Βόλου αποτυπώνει ο απολογισμός του έργου της Δημοτικής Αρχής που θα παρουσιαστεί αύριο στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Ο απολογισμός λαμβάνει υπόψη του τις διαστάσεις που αφορούν στη διοικητική λειτουργία του Δήμου και στην ανάλυση και εξήγηση προς τους πολίτες του τρόπου με τον οποίο δαπανήθηκε το δημόσιο χρήμα και χρησιμοποιήθηκε η δημοτική περιουσία.
Ο Καλλικράτης χαρακτηρίζεται από τον κ. Σκοτινιώτη, μεγάλη θεσμική μεταρρύθμιση, που έφερε τεράστιες αλλαγές στο χώρο της Τ.Α., καθώς επιχειρήθηκε, για πρώτη φορά, συνολική προσέγγιση των δύο βαθμίδων της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η βασική του αδυναμία είναι ότι δεν περιέλαβε την κορυφαία των μεταρρυθμίσεων, δηλαδή τη ριζική αλλαγή της δομής και λειτουργίας της κεντρικής Διοίκησης, που παραμένει κεντρικό πολιτικό ζήτημα της χώρας και μεγάλος εθνικός στόχος.
Σύμφωνα με το δήμαρχο, η οικονομική κρίση και η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη έβγαλαν στην επιφάνεια όλα όσα η ίδια η Αυτοδιοίκηση, αλλά και η Πολιτεία έκρυβαν «κάτω από το χαλί». Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις στους κόλπους της Αυτοδιοίκησης, όπου, είτε είχαν παραβιαστεί στοιχειώδεις κανόνες διαχείρισης, είτε τα αρμόδια όργανα έκαναν πως δεν έβλεπαν. Στον απολογισμό ο δήμαρχος τονίζει πως οι περικοπές στην Αυτοδιοίκηση δεν μπορούν να συνεχιστούν, όπως δεν μπορούν να συνεχιστούν και οι περικοπές στους εργαζόμενους «τους οποίους υπερασπιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις μαζί με το δημόσιο χαρακτήρα και την κοινωνική λειτουργία των υπηρεσιών των Δήμων. Λέμε, επίσης, «όχι» στις διαθεσιμότητες και τις απολύσεις, με όποιο όνομα κι αν παρουσιαστούν. Ζητούμε, αντίθετα, να γίνουν προσλήψεις του απαιτούμενου προσωπικού στις ανταποδοτικές υπηρεσίες, που πληρώνουν αποκλειστικά οι δημότες χωρίς να επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός».
Ο κ. Σκοτινιώτης τονίζει ότι τα δύο αυτά χρόνια, η Δημοτική Αρχή εργάστηκε με πλήρη συνείδηση και ότι οι πολίτες του Βόλου τής ανέθεσαν τη διαχείριση των δημοτικών πραγμάτων σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής, δημοσιονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής κρίσης, με τα κοινωνικά προβλήματα να παίρνουν εκρηκτικό χαρακτήρα, ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας να φτωχοποιούνται και την ανεργία να καλπάζει.
Τα δύο αυτά χρόνια η Δημοτική Αρχή, σύμφωνα με τον κ. Σκοτινιώτη, κινήθηκε ταυτόχρονα προς τέσσερις κατευθύνσεις:
Κατεύθυνση πρώτη, η οργανωτική συγκρότηση του Δήμου, η ομαλή ένταξη των δημοτικών ενοτήτων στο νέο Δήμο και η σταδιακή εξυγίανση των οικονομικών του σε συνθήκες δραματικής περικοπής των επιχορηγήσεων και με δυσβάστακτο το οικονομικό άνοιγμα που κληρονομήθηκε.
Τα δύο αυτά χρόνια εξοφλήθηκαν παλαιές οφειλές των συνενωθέντων ΟΤΑ ύψους πάνω από 15 εκατ. ευρώ.
Η δεύτερη κατεύθυνση ήταν η αξιοποίηση κάθε δυνατότητα, προκειμένου ο Δήμος να λειτουργήσει ως «ομπρέλα» κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες ωθούνται στο περιθώριο της κοινωνίας. Ο δήμος δημιούργησε Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με νοητική υστέρηση, Ξενώνα Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών, Κέντρο Διαβίωσης Αστέγων, δραστική ενίσχυση του Δημοτικού Κοινωνικού Παντοπωλείου, και σε συνεργασία με τον Ιατρικό Σύλλογο Ιατρείο Αλληλεγγύης ενώ παράλληλα επιτεύχθηκε μείωση των τελών καθαριότητας και φωτισμού το 2012, η διατήρηση τους στα ίδια επίπεδα το 2013, δραστική μείωση των τελών ύδρευσης και αποχέτευσης και θέσπιση προωθημένου κοινωνικού τιμολόγιου για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.
Τρίτη κατεύθυνση ήταν η συστηματική αξιοποίηση των εργαλείων σχεδιασμού (Ρυθμιστικό, τροποποίηση ΓΠΣ κ.λπ.) και κάθε χρηματοδοτικού μέσου (κυρίως του ΕΣΠΑ), για την αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας, αλλά και η ανάδειξη της πολιτιστικής και αθλητικής ταυτότητας του Βόλου. Κεντρικός στόχος ήταν να τεθούν οι βάσεις για το νέο ιστορικό κύκλο βιώσιμης ανάπτυξης του Δήμου. Από το Δήμο Βόλου υποβλήθηκαν συνολικά σε διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα, συγχρηματοδοτούμενα και άλλα (ΕΣΠΑ, τομεακά ή περιφερειακά, Πράσινο Ταμείο κ.ά.) 39 προτάσεις, προϋπολογισμού 29.021.420,11 €, και εγκρίθηκαν και παρακολουθούνται 22, προϋπολογισμού 19.317.664,73 €. Οι υπόλοιπες είναι υπό εξέταση, ενώ η ΔΕΥΑΜΒ έχει εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση προγράμματος έργων μείζονος σημασίας, προϋπολογισμού περίπου 50 εκατ. ευρώ.
Κατεύθυνση τέταρτη, για την οποία η Δημοτική Αρχή δέχεται και κριτική είναι η μάχη της καθημερινότητας και οι πρωτοβουλίες στον τομέα της ποιότητας ζωής και της αναβάθμισης του περιβάλλοντος (κυκλοφοριακό και βιώσιμη κινητικότητα, καθαριότητα, πράσινο, προστασία και αναβάθμιση του δημόσιου χώρου, αερορρύπανση, λαϊκές κ.λπ.).
Ο δήμαρχος υποστηρίζει ότι η διετία κλείνει με θετικό πρόσημο.
«Δεν επιθυμούμε σε καμία περίπτωση να εξιδανικεύσουμε την κατάσταση. Γνωρίζουμε, άλλωστε, πολύ καλά τους τομείς στους οποίους θα πρέπει να δοθεί βάρος την επόμενη περίοδο, προκειμένου να βελτιωθεί η καθημερινότητα των συμπολιτών μας. Αποτελεί πεποίθησή μας, ωστόσο, ότι η διετία αυτή κλείνει με θετικό πρόσημο, μπορούμε δε, αβίαστα, να υποστηρίξουμε ότι στο Δήμο Βόλου και τα νομικά του πρόσωπα έχουν μπει γερά θεμέλια για ένα Δήμο υγιή και επιχειρησιακά ικανό να στηρίξει την ανορθωτική πορεία που πρέπει να ακολουθήσει η μείζονα πόλη μας τα επόμενα δύσκολα χρόνια».
Υπηρεσίες χωρίς υποδομή
Με τον Καλλικράτη αναδείχθηκε μια σειρά κοινών, ως επί το πλείστον, προβλημάτων και αδυναμιών που παρουσίαζαν στη λειτουργία τους οι πρώην ΟΤΑ, στον οργανωτικό – διοικητικό τομέα, με διαφορές, βεβαίως, μεταξύ τους, ως προς το μέγεθος, τη σοβαρότητα και την ποιότητα, ωστόσο, ιδιαίτερα σημαντικών, καθώς επέδρασαν σωρευτικά στο νέο Δήμο, δυσχεραίνοντας την ήδη δύσκολη κατάσταση, στην έναρξη της λειτουργίας του:
Η έλλειψη σωστής οργάνωσης και η προβληματική, για χρόνια, λειτουργία των Υπηρεσιών έκανε δύσκολη την άμεση προσαρμογή και την ανταπόκρισή τους στους απαιτούμενους – και από τη νομοθεσία, αλλά και από τις νέες συνθήκες – κανόνες λειτουργίας.
Η άγνοια των νέων αντικειμένων που προέκυψαν από τις μεταφερθείσες στο Δήμο αρμοδιότητες.
Η έλλειψη του κατάλληλου προσωπικού επέφερε, αρκετές φορές, δυσχέρειες και καθυστερήσεις ως προς την πρόβλεψη και τήρηση των απαραίτητων διοικητικών διαδικασιών, στην περαίωση των υποθέσεων.
Όσον αφορά στην οικονομική κατάσταση του νέου Δήμου, ξεκίνησε τη λειτουργία του με μεγάλες κληρονομημένες οικονομικές υποχρεώσεις, οι οποίες δεν έχουν ακόμη αποκρυσταλλωθεί πλήρως για συγκεκριμένους λόγους, με σοβαρές αδυναμίες – δυσλειτουργίες στο σύστημα εσωτερικού ελέγχου των διαθέσιμων και με την ανάγκη ενοποίησης των πληροφοριακών συστημάτων των συνενωθέντων πρώην ΟΤΑ και επέκτασης των διαδικασιών μηχανοργάνωσης σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες:
Τεράστιο οικονομικό άνοιγμα, κακοδιαχείριση και «σκιές»
Το οικονομικό άνοιγμα του νέου Δήμου, την 1η-1-2011, χωρίς να υπολογίζονται οι οφειλές σε δημοτικές επιχειρήσεις, βάσει της απογραφής των πάσης φύσεως περιουσιακών του στοιχείων, ξεπέρασε τα 41 εκατ. € (41.871.465,86 €). Οι οφειλές αφορούν ανεξόφλητες εκκαθαρισμένες υποχρεώσεις, μη αποδοθείσες κρατήσεις, υποχρεώσεις μισθοδοσίας, δάνεια, υπόλοιπα έργων από τακτικά έσοδα, υπόλοιπα έργων από ΣΑΤΑ – ΠΔΕ, υπόλοιπα έργων με δάνειο, εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις με οικονομικό περιεχόμενο κ.ά.
Δημοτικές επιχειρήσεις των συνενωθέντων πρώην Δήμων που βρίσκονταν ή εντάχθηκαν στη συνέχεια σε καθεστώς εκκαθάρισης, των οποίων το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό και η ζημία προβλέπεται να μεταφερθεί στο νέο Δήμο.
Υποχρεώσεις από απαλλοτριώσεις, για τις οποίες δεν υπήρχε πλήρης καταγραφή.
Προσαυξήσεις και πρόστιμα που προκύπτουν από ελέγχους των ασφαλιστικών ταμείων και του δημοσίου σε πρώην δημοτικές επιχειρήσεις.
Απαιτήσεις που, στην ουσία, καταλήγουν σε υποχρεώσεις από δάνεια για πρώην δημοτικές επιχειρήσεις, για τα οποία, όμως, είναι υπόχρεος ο Δήμος ως εγγυητής.
Συμμετοχές σε επιχειρήσεις και ανώνυμες εταιρίες, των οποίων η αξία κτήσης υπολείπεται κατά πολύ της τρέχουσας αξίας τους.
Σοβαρές αδυναμίες – δυσλειτουργίες στο σύστημα εσωτερικού ελέγχου των διαθέσιμων:
Προβληματικός λογιστικός χειρισμός των μετρητών, των καταθέσεων, του τρόπου παρακολούθησης των επιταγών.
Έλλειμμα συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των Υπηρεσιών για τη συντόμευση του χρόνου καταχώρισης των λογιστικών εγγραφών.
Σοβαρότατες καθυστερήσεις, ακόμα και απουσία διαδικασιών, όσον αφορά στη διεκδίκηση των απαιτήσεων.
Απουσία ηλεκτρονικής και ολοκληρωμένης φυσικής αποθήκης, με αποτέλεσμα την αδυναμία ελέγχου των αναλώσεων, απόκτησης στατιστικών δεδομένων, εντοπισμού του κέντρου κόστους για κάθε δαπάνη και, βεβαίως, την εγγραφή τού συνολικού κόστους στην τρέχουσα χρήση.
Μεγάλη ακίνητη περιουσία, για την οποία, όμως, δεν υπήρχε πλήρες αρχείο των ακινήτων, ώστε να διαπιστωθούν ελλείψεις, λάθη ή διαφορές με την αρχική απογραφή, να μπορεί να γίνει η αποτίμησή της, να είναι δυνατή η ολοκληρωμένη παρακολούθησή της και άμεση η δυνατότητα αξιοποίησής της.
«Τη θετική εξέλιξη του Δήμου αποδεικνύει και η Έκθεση Αποτελεσμάτων Ελέγχου από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους που δίνει την εικόνα ενός Δήμου νοικοκυρεμένου, με χρηστή διοίκηση, σωστή και διαφανή λειτουργία, σημαντική σταδιακή μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του και συνεχή βελτίωση στον τρόπο λειτουργίας του», σημειώνει.
ΕΣΠΑ
Τα ήδη ενταγμένα έργα στο ΕΣΠΑ είναι προϋπολογισμού 19.317.664,73 €, ενώ σε φάση αξιολόγησης προς ένταξη έχουν κατατεθεί προτάσεις συνολικού ύψους 9.703.755,38 €.
Επιπλέον, η Τεχνική Υπηρεσία, το διάστημα αυτό, έχει εκπονήσει ή εκπονεί πλειάδα μελετών οι οποίες αφορούν βασικές αστικές και κοινωνικές υποδομές, ώστε να είναι σε πλήρη ετοιμότητα για υποβολή προτάσεων στο «άνοιγμα» σχετικών προσκλήσεων.
Ταυτόχρονα, μέσω προγραμματικών συμβάσεων, υποστηρίζονται αντίστοιχες προτάσεις άλλων Δήμων του Νομού.
Οι αποπληρωμές από το πρόγραμμα «Θησέας», οι οποίες έγιναν, βοήθησαν στην απόδοση ορισμένων βασικών και πρότυπων υποδομών που έχει ανάγκη ο Δήμος όπως:
Το Πολυδύναμο Κέντρο Κοινωνικών Δράσεων στα Αϊβαλιώτικα,
το Κέντρο Διαβίωσης Αστέγων στη Νεάπολη, που εγκαινιάστηκε πρόσφατα,
η αποπεράτωση του Πολιτιστικού Κέντρου στη Νέα Ιωνία με την ολοκλήρωση της αίθουσας του θεάτρου και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου,
η επισκευή και η επανάχρηση του κτιρίου Στρατώνα στον Άγιο Λαυρέντιο.
Οι πληρωμές αφορούν σε 35 έργα και είναι ύψους 3.165.000,09 €, ενώ εξασφαλίστηκε η συνέχιση της χρηματοδότησης έργων του ΘΗΣΕΑ με την ένταξή τους στο ΕΣΠΑ (ήδη έχουν ενταχθεί δύο έργα).
Από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ολοκληρώθηκε η Β’ φάση του έργου για την επέκταση μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά στο σχολικό συγκρότημα του 1ου ΣΕΚ Βόλου, ενώ ξεκίνησε η παρέμβαση αναβάθμισης και βελτίωσης των αυλών σε έξι σχολικά συγκροτήματα του Βόλου. Από το πράσινο ταμείο ολοκληρώθηκε η προμήθεια εξοπλισμού για την αποκομιδή των απορριμμάτων και των ανακυκλώσιμων υλικών με τη μέθοδο της υπογειοποίησης των κάδων και η εγκατάστασή τους.
Ο Δήμος αντιμετώπισε το πρόβλημα συντήρησης και αποκατάστασης πληθώρας υποδομών, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο περιουσιολόγιό του σε συνθήκες δραστικής μείωσης των πόρων του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ύψος της ΣΑΤΑ του ενιαίου Δήμου Βόλου για το 2011 ήταν μόλις 3.803.292,00 €, ενώ για το 2012 μειώθηκε ακόμη περισσότερο και περιορίστηκε στα 2.608.858,00 €, τα οποία μάλιστα αποδόθηκαν η μεν δόση του 2011 στις αρχές του 2012, η δε του 2012 τις τελευταίες ημέρες του έτους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή ροή του δημοτικού έργου και τη δυνατότητα χρηματοδότησής του. Φυσικά, όλη η υπολειπόμενη ΣΑΤΑ μεταφέρεται στην υλοποίηση του Τεχνικού Προγράμματος του 2013 και πρόκειται να απορροφηθεί το πρώτο οκτάμηνο, καθώς πρόκειται κυρίως για δημοπρατημένα έργα.
Με τις συγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις, η Τεχνική Υπηρεσία κλήθηκε να αναλάβει την ευθύνη συντήρησης και επισκευής του συνόλου της ακίνητης δημοτικής περιουσίας που περιλαμβάνει συνοπτικά περίπου 250 δημοτικά κτίρια, πάνω από 80 κοινόχρηστους χώρους και χώρους στάθμευσης, πάνω από 120 πλατείες και 40 παιδικές χαρές, 50 περίπου αθλητικές εγκαταστάσεις και 80 σχολικά συγκροτήματα, υποδομές πολλές από τις οποίες είναι ιδιαίτερα μεγάλων διαστάσεων και καλύπτουν ανάγκες της ευρύτερης περιοχής, μαζί και τα αντίστοιχα δίκτυα υποδομών, το οδικό και της αγροτικής οδοποιίας, ο ηλεκτροφωτισμός και η άρδευση.
Η Υπηρεσία βρέθηκε αντιμέτωπη με μία έκρηξη αιτημάτων και μάλιστα μακροχρόνιων στην πλειονότητά τους, που έπρεπε να ικανοποιηθούν άμεσα στους τομείς: Αστική και αγροτική οδοποιία, κοινόχρηστοι υπαίθριοι χώροι, σχολεία όλων των βαθμίδων, κτίρια που στεγάζονται δημοτικές υπηρεσίες, ηλεκτροφωτισμός και φωτεινή σηματοδότηση και Μελέτες.
Ενδεικτικά έχει εξομαλυνθεί πλέον η κατάσταση ιδιαίτερα στην αγροτική οδοποιία, υλοποιείται ο προγραμματισμός στην αστική οδοποιία με προτεραιότητα τις εκκρεμότητες του σχεδίου πόλης, ενώ εκτελείται ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ανακαίνισης του δημοτικού φωτισμού και μερικής επέκτασής του σε συγκεκριμένες περιοχές, ιδιαίτερα στις περιφερειακές Ενότητες. Πρέπει, δε, να τονίσουμε ότι πληγή στο συγκεκριμένο τομέα αποτελούν εκτεταμένες φθορές και κλοπές στο δίκτυο.
Επίσης, την τελευταία διετία, η ΤΥΛΕ συντάσσει μελέτες, επιβλέπει έργα και υποστηρίζει τεχνικά όλους τους καλλικρατικούς Δήμους του Νομού.