Σε καλό κλίμα, που επισφραγίστηκε με την υπογραφή 25 συμφωνιών, πραγματοποιήθηκαν τη Δευτέρα (χθες) οι ελληνοτουρκικές επαφές στην Κωνσταντινούπολη. Στο πλαίσιο της συνάντησης του Αντώνη Σαμαρά με τον Ταγίπ Ερντογάν, πάντως, καταγράφηκε η διαφορετική προσέγγιση που έχουν η Ελλάδα και η Τουρκία στο θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε ότι οι ΑΟΖ είναι κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας παραπέμποντας στο διεθνές δίκαιο, ενώ από την πλευρά του ο Τούρκος πρωθυπουργός έκανε λόγο για κοινά βήματα στην αξιοποίηση των ΑΟΖ, στη βάση μιας αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας.Μάλιστα, το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αναφορά του Τούρκου πρωθυπουργού στην κοινή συνέντευξη Τύπου δεν συμπεριελήφθη στην επίσημη μετάφραση προκάλεσε συζητήσεις και σενάρια. Τελικά, πηγές του μεγάρου Μαξίμου διευκρίνισαν ότι η συζήτηση για την ΑΟΖ έγινε στο πλαίσιο της καταγραφής των θέσεων των δύο πλευρών.
Ο κ. Σαμαράς φέρεται να είπε χαρακτηριστικά στον συνομιλητή του ότι “ο καθορισμός της ΑΟΖ είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα και θα το ασκήσουμε όταν κρίνουμε απαραίτητο με βάση το Διεθνές Δίκαιο”.
“Σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ συζητήσαμε ότι μπορούμε να εργαστούμε από κοινού και μοιραστήκαμε την άποψη ότι τα βήματα αυτά στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να γίνουν στη βάση της αρχής της Αμοιβαίας Επωφελούς Συνεργασίας” ήταν η σχετική αναφορά του Ταγίπ Ερντογάν.
“Βάζουμε την ανάπτυξη στην υπηρεσία της ειρήνης”, δήλωσε ο πρωθυπουργός, ο οποίος αποκάλεσε τον κ. Ερντογάν “φίλο” κι έκανε λόγο για μια “καλή μέρα” στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αν και δεν παραγνώρισε ότι η Τουρκία και η Ελλάδα μοιράζονται μια φορτισμένη ιστορικά περίοδο, ωστόσο επεσήμανε το ρόλο της σταθερότητας στην περιοχή. Ειδικά σε ό,τι αφορά το θέμα της μειονότητας μίλησε για την υποχρέωση κάθε πολιτείας να αντιμετωπίζει όλους τους πολίτες της στη βάση της ισονομίας, ενώ σε ερώτηση Τουρκάλας δημοσιογράφου για το θέμα της τρομοκρατίας, είπε ότι οι δύο πλευρές εργάζονται για να το αντιμετωπίσουν από κοινού.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός μίλησε για τις μειονότητες λέγοντας πως αποτελούν τη γέφυρα συμβίωσης μεταξύ των δύο χωρών και είπε πως οι διαφορές μπορούν να ξεπεραστούν στο πλαίσιο του διαλόγου. Επίσης, αναφέρθηκε στην ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας, σημειώνοντας την υποστήριξη της Ελλάδας, αλλά και στο Κυπριακό τονίζοντας “θέλουμε να αποτελέσει ένα ιστορικό παρελθόν”.
Η συνάντηση των δύο πρωθυπουργών διεξήχθη σε καλό κλίμα και διήρκεσε μία ώρα και σαράντα πέντε λεπτά, δηλαδή σαράντα πέντε λεπτά περισσότερο από το προγραμματισμένο. Κατά τη διάρκειά της, ο Αντώνης Σαμαράς έθεσε στον συνομιλητή του και το θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, σύμφωνα όμως με ελληνικές πηγές δεν πήρε απάντηση, ενώ ο Τούρκος πρωθυπουργός έθεσε το θέμα των ιεροδιδασκάλων που θα προσλαμβάνει το ελληνικό Δημόσιο για να διδάσκουν το Κοράνι σε μειονοτικά σχολεία στη Θράκη, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να διατυπώνει την ελληνική θέση. Συμφωνία επ’ αυτών των θεμάτων δεν υπήρξε.
Τη συνεδρίαση του Ανωτατου Συμβουλίου Συνεργασίας επισφράγησαν, πάντως, συνολικά 25 συμφωνίες -επιπροσθέτως των 22 που είχαν υπογραφεί το 2010- σε τομείς της καθημερινότητας, μεταξύ των οποίων είναι:
-Η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, με ανώτατη ελληνική κυβερνητική πηγή να σημειώνει ότι αυτή τη φορά υπάρχει ένδειξη καλής θέλησης από την Τουρκία για εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής
-Η τουριστική συνεργασία, με τον Αντώνη Σαμαρά μάλιστα να εξαγγέλλει ότι θα ζητήσει από την ΕΕ τη θεσμοθέτηση και επέκταση της επί τόπου χορήγησης θεωρήσεων διαβατηρίων (visa) από επιλεγμένα τουρκικά λιμάνια σε ελληνικά νησιά
-Η ανταλλαγή υπηρεσιών στην υγεία, με τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Λυκουρέντζο να υπογράφει τέσσερα πρωτόκολλα με τον Τούρκο ομόλογό του
-Η υποστήριξη που θα παράσχει η Ελλάδα στη διεκδίκηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020 από την Κωνσταντινούπολη.
Ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ταγίπ Ερντογάν ενθάρρυναν δημόσια Έλληνες και Τούρκους επιχειρηματίες να προχωρήσουν σε επενδύσεις και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ήδη στην Τουρκία υπάρχουν 6,6 δισ. δολάρια από απευθείας ελληνικές επενδύσεις.
Ο πρωθυπουργός συναντήθηκε και με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Αμπντουλά Γκιουλ, με τον οποίο συζήτησαν την κατάσταση στην περιοχή, ενώ η επίσκεψή του στην Τουρκία έκλεισε με τη συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Τουρκικά μέσα ενημέρωσης υπογραμμίζουν το θετικό κλίμα στις ελληνοτουρκικές επαφές και είναι ενδεικτικός ο τίτλος του τηλεοπτικού δικτύου ΝΤV, που κάνει λόγο για το μεγαλύτερο βήμα των τελευταίων ετών σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.
Οι δηλώσεις του Αντ. Σαμαρά
Ξεκινώντας τις δηλώσεις του, ο κ. Σαμαράς τόνισε ότι “η σημερινή μέρα είναι καλή για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις” και ότι το δεύτερο Ανώτατο Συμβούλιο των δυο χωρών είχε “θετικό πρόσημο” εξηγώντας εν συνεχεία τους τομείς που ενισχύονται.
“Για την ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών μας σχέσεων, για την ώθηση εμπορικών πρωτοβουλιών, με συνέργειες σε όλες τις δραστηριότητες, με την αύξηση του τουρισμού, με σεβασμό και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και ιδιοκτησίας, με την συνεργασία σε θέματα υγείας, ενημέρωσης, επικοινωνίας, με την επιστημονική συνεργασία σε θέματα τεχνολογίας, αλλά και την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Μιλάμε δηλαδή για μια συνεργασία σε αυτά που λέγαμε παλιά ζητήματα χαμηλής πολιτικής, εγώ τα λέω πολιτικής της καθημερινότητας, που όμως έχουν τεράστια όχι μόνο συμβολική, πρακτική, καθημερινή αξία και σημασία. Σημασία ουσιαστική γιατί η συνεργασία αυτή αγγίζει την καθημερινότητα των δυο λαών μας, των κατοίκων μας, του πληθυσμού μας και την κάνει καλύτερη, καλύτερη ζωή για τους πολίτες, για παράδειγμα δημιουργεί θέσεις εργασίας, παράγει προϊόντα, πλούτο και γεννά ευκαιρίες για ανάπτυξη”, είπε.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός παραδέχθηκε ότι οι δυο χώρες έχουν μια ιστορία φορτισμένη αλλά και ρόλο “πρωταγωνιστικό με συναίσθηση του αποτυπώματος που έχουμε αφήσει στο πέρασμά μας και του ρόλου που εκ των πραγμάτων παίζουμε για την σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής”.
Αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, την χαρακτήρισε “όχημα για μεγάλες, τολμηρές και πετυχημένες μεταρρυθμίσεις” επί πρωθυπουργίας Ταγίπ Ερντογάν. “Το ευρωπαϊκό εγχείρημα μπορεί να έχει χάσει την λάμψη του λόγω της κρίσης όμως παραμένει ένα σταθερό σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα έχει στηρίξει και στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Γιατί η ευρωπαϊκή Τουρκία, η Τουρκία που θα έχει εκπληρώσει όσα ισχύουν για όλους και ακολουθεί τα ίδια πρότυπα θα είναι καλύτερος γείτονας για την Ελλάδα”, σημείωσε επιπρόσθετα.
Σχετικά με το Κυπριακό, ο κ. Σαμαράς επισήμανε την σημασία της επίλυσής του στην παροχή νέας δυναμικής τόσο στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας όσο και στην οικοδόμηση αισθήματος ασφάλειας στην περιοχή. “Είναι αλήθεια για το Κυπριακό που αναφερθήκατε ότι παραμένει ανεπίλυτο εδώ και 40 χρόνια. Είναι μια αλήθεια που πρέπει να αλλάξει. Η επίλυση του Κυπριακού στα πλαίσια των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, με σεβασμό στο κοινοτικό κεκτημένο και επανένωση της Κυπριακής Δημοκρατίας θα συμβάλλει στην περιφερειακή σταθερότητα, θα δώσει νέα δυναμική στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, θα διαμορφώσει ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας, ειρήνης, συνεργασίας και φιλίας για τους λαούς μας”, υπογράμμισε.
Ως προς το ζήτημα της τρομοκρατίας για το οποίο επίσης ρωτήθηκε ο πρωθυπουργός επισήμανε πώς “είναι καθαρό ότι η Ελλάδα έχει μια θέση και βούληση τέτοια ώστε να ελαχιστοποιηθεί αυτό το φαινόμενο το οποίο προκαλεί δυσάρεστες αντιλήψεις όχι μόνο για την περιοχή την ελληνική ή την τουρκική αλλά και ευρύτερα σε όλο τον κόσμο ως ένα φαινόμενο το οποίο πρέπει με κάθε τρόπο ο καθένας μας να προσπαθήσει να το καταπολεμήσει”.
“Από εκεί και πέρα -πρόσθεσε- υπάρχουν πολλά ζητήματα τα οποία ακουμπήσαμε στην διάρκεια αυτής της επαφής της μιάμισης ώρας που είχαμε συνομιλίες με τον πρωθυπουργό Ερντογάν και νομίζω ότι τόσο οι διερευνητικές επαφέν όσο και οι επαφές των δυο υπουργών των Εξωτερικών, όσο και διμερώς των διαφόρων υπουργών θα συνεχίσουν να προωθούν αυτή την καλή γειτονία την οποία όλοι σήμερα αποφασίσαμε να καλλιεργήσουμε περαιτέρω”.