Λόγω της κερδοσκοπίας και της πολιτικής των μεσαζόντων στα αγροτικά προϊόντα
Οι τιμές παραγωγού σε μία σειρά προϊόντων παραμένουν στα περσινά επίπεδα, όμως οι λιανικές τιμές στο καλάθι της νοικοκυράς είναι σαφώς υπερδιπλάσιες. Αυτό κυρίως οφείλεται στην κερδοσκοπία των μεσαζόντων ανάμεσα στον παραγωγό και τον τελικό καταναλωτή.
Ρεπορτάζ:
ΣΟΦΙΑ ΜΑΥΡΑΝΤΖΑ
Η «ψαλίδα» μεταξύ τιμών παραγωγού και τιμών καταναλωτή ολοένα και μεγαλώνει, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, καθώς τα χαμηλά κέρδη των παραγωγών δεν τους επιτρέπουν να επενδύσουν, ενώ οι καταναλωτές χάνουν σε αγοραστική δύναμη, που εντείνει την οικονομική κρίση.
Ο Νικήτας Πρίντζος, πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου, τονίζει: «Το «καπέλο» εξαρτάται από το πόσοι μεσολαβούν από το χωράφι στο ράφι. Μερικές φορές ο μεσάζων είναι ένας, άλλες φορές είναι δύο, μπορεί και τρεις. Βέβαια το «καπέλο» είναι κάτι σχετικό, καθώς αν ρωτήσετε τους μεσάζοντες, θα σας μεταφέρουν και εκείνοι ένα σωρό κόστη».
Κατά συνέπεια, η τιμή κόστους ενός γεωργικού προϊόντος εξαρτάται «από την απόσταση μεταφοράς αλλά και από την επιβάρυνση που έχουν τα καταστήματα λιανικής πώλησης με το δίκτυο διανομής. Ακόμη, η τιμή εξαρτάται από τη συχνότητα τοποθέτησης του προϊόντος στα ράφια. Για παράδειγμα το γάλα τοποθετείται κάθε μέρα και αυτό αυξάνει το κόστος του, σε σχέση με το γιαούρτι, που τοποθετείται στο ράφι δύο φορές την εβδομάδα», προσθέτει ο κ. Πρίντζος.
Για παράδειγμα, το γάλα φεύγει από τον παραγωγό με τιμή 0,50 λεπτά και φτάνει στο ράφι με τιμή 1 ευρώ ή τα μήλα φεύγουν από τον παραγωγό με 0,35 λεπτά και φτάνουν στο ράφι με 1,5 ευρώ το κιλό. Το ρύζι όμως φεύγει από τους παραγωγούς με τιμή 0,30 λεπτά το κιλό και πωλείται στα σούπερ μάρκετ για 3 ευρώ το κιλό. Αντιλαμβάνεστε ότι το «καπέλο» αγγίζει το 1000%», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου.
Την ίδια άποψη παραθέτει και ο πρόεδρος Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Πηλίου-Βορείων Σποράδων, Δημήτρης Σπανός: «Καπέλο παρατηρείται σε όλα τα προϊόντα, όπου υπάρχει μεσάζοντας. Το θέμα είναι πόσοι είναι οι μεσάζοντες. Για να εκλείψει το συγκεκριμένο φαινόμενο, θα πρέπει οι παραγωγοί
να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη μέσω των Οργανώσεων Παραγωγών, να οργανωθούν σε ομάδες και να παραδίδουν τα προϊόντα τους στους συνεταιρισμούς, ώστε να τα πηγαίνουν εκείνοι στα ράφια. Αλλιώς, νομοθετικά, δεν μπορεί να γίνει κάτι».
Ο ίδιος λέει: «Το λάδι φεύγει από τον παραγωγό με δύο ευρώ το λίτρο και ο καταναλωτής το αγοράζει από πέντε έως εφτά ευρώ το λίτρο. Δηλαδή ο παραγωγός καλλιεργεί όλο το χρόνο, κοπιάζει και ο μεσάζοντας βγάζει «αέρα» τα διπλάσια λεφτά, απλώς με ένα τιμολόγιο που κόβει».
Κερδισμένοι δηλαδή είναι οι χονδρέμποροι των αγροτικών προϊόντων, διακινητές και μεταποιητές, αφού στόχος τους είναι να διατηρούν τα περιθώρια κέρδους τους αμετάβλητα, είτε οι τιμές παραγωγού ανεβαίνουν, είτε πέφτουν. Μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) που ανακοινώθηκε πριν περίπου ένα μήνα, διαπιστώνει αυτό που χρόνια τώρα καταγγέλλουν οι παραγωγοί, δηλαδή ασυμμετρία στη μετακύληση των τιμών και ότι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης συχνά στην Ελλάδα δεν λειτουργεί.
Επιπλέον, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, στα περισσότερα προϊόντα, όπως τα λαχανικά και οι ντομάτες, ο παραγωγός και ο καταναλωτής βρίσκονται σε αδύναμη θέση, δεν διαμορφώνουν δηλαδή εκείνοι τις τιμές, ακόμη και όταν η ζήτηση είναι χαμηλή. Τις τιμές τις επιβάλλουν οι ενδιάμεσοι της εφοδιαστικής αλυσίδας, η λειτουργία της οποίας είναι, σύμφωνα με την έρευνα, αναποτελεσματική. Συνεπώς, για τη βελτίωση της θέσης των παραγωγών και των καταναλωτών θα πρέπει να αυξηθεί η διαπραγματευτική τους δύναμη μέσω των Οργανώσεων Παραγωγών.
Οι αυξήσεις
Παρά την σημαντική μείωση της κατανάλωσης, την σκληρή λιτότητα και τις μειώσεις μισθών και ημερομισθίων, καθώς και τις περικοπές δώρων και επιδομάτων, οι τιμές των περισσοτέρων βασικών καταναλωτικών προϊόντων αυξήθηκαν εντός του 2010. Αιτία των ανατιμήσεων φαίνεται πως είναι οι αλλεπάλληλες αναπροσαρμογές του ΦΠΑ και οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, που επιβαρύνουν τις τιμές τόσο στο στάδιο της παραγωγής όσο και τις διακίνησης.
Η κατάσταση αναμένεται να γίνει χειρότερη, καθώς αναπροσαρμόστηκε από προχθές ο ΦΠΑ από το 11% στο 13%. Αυξήσεις σημειώθηκαν σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2009 σε ορισμένα απορρυπαντικά, στα φρέσκα γάλατα, στα αυγά, σε ορισμένα είδη τυριών, στα άλευρα, αναψυκτικά, ζυμαρικά, βούτυρα, τοματοπολτό και σοκολάτα. Μειώσεις όσον αφορά τα είδη σούπερ μάρκετ, σημειώθηκαν στις τιμές αλατιού, απορρυπαντικών πλυντηρίου, γάλακτος εβαπορέ, στο ελαιόλαδο, σε όλα τα είδη σπορέλαιων, στα όσπρια, στις φρυγανιές και τα ψωμάκια για τοστ, στο μέλι και στις καραμέλες. Επίσης αυξήσεις καταγράφηκαν σε όλα σχεδόν τα είδη κρεάτων.