Ο γνωστός Νορβηγός δημοσιογράφος Ola Storeng σχολιάζει τις πρόσφατες αποφάσεις για το ελληνικό χρέος
Για σαράντα περίπου χρόνια, ο διακεκριμένος οικονομολόγος και δημοσιογράφος Ola Storeng βρίσκεται μεταξύ Νορβηγίας και Ελλάδας και ειδικότερα της Μαγνησίας απ΄ όπου κατάγεται η σύζυγός του.
Στο σπίτι του στην Άφησσο, παρακολούθησε τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής για το ελληνικό χρέος και μάλλον δεν ανέμενε κάποια καλύτερη εξέλιξη.
Έχοντας εργαστεί σε νευραλγικές θέσεις στη νορβηγική κυβέρνηση, στις ΗΠΑ, στο ΟΟΣΑ κ.ά., σήμερα εκδίδει και διευθύνει την εφημερίδα «Aftenposten» στο Όσλο, με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη Νορβηγία και με τη δημοσιογραφική του εμπειρία, την επιστημονική του κατάρτιση και το βλέμμα του Βορειοευρωπαίου, προσεγγίζει την ελληνική πραγματικότητα, σχολιάζοντας και τις πρόσφατες εξελίξεις.
Συνέντευξη στον ΑΝΤΩΝΗ Ε. ΦΩΚΙΔΗ
-Αιφνιδιάστηκε τελικά η ΕΕ από το μέγεθος του προβλήματος χρέους της Ελλάδας ή πρόκειται για υποκριτικές δικαιολογίες;
Όπως και στην ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, έτσι και στην ένταξή της στην Ευρωζώνη, κυριάρχησαν πολιτικοί λόγοι και όχι οικονομικοί. Από τη δεκαετία του ’90 αρκετοί όπως κι εγώ, έβλεπα το δημόσιο χρέος της Ελλάδας να αυξάνεται, δίχως όμως η ανάπτυξη να αντισταθμίζει τη διαφορά που προέκυπτε. Δεν ήταν όμως μείζον θέμα, καθώς υπήρχαν περιθώρια αντιμετώπισης του προβλήματος και κάποιοι για τους λόγους τους συνέχιζαν να δανείζουν την Ελλάδα και σκέφτονταν πως αν η Ελλάδα θα χρειαζόταν κάποια βοήθεια στο μέλλον, θα την είχε.
Όμως η εμφάνιση της παγκόσμιας κρίσης σε ανύποπτο χρόνο, επιδείνωσε αφάνταστα το πρόβλημα χρέους της Ελλάδας και τη δημοσιονομική της κατάσταση. Το μίγμα έγινε εκρηκτικό αν συνεκτιμηθούν οι εξωγενείς παράγοντες με ένα μεγάλο, σπάταλο και αναποτελεσματικό κράτος με υψηλά ποσοστά διαφθοράς. Υπήρχε και η ιδέα του κράτους -λάφυρου για τα κόμματα που μετά από κάθε εκλογική επιτυχία, θεωρούσαν πως έπρεπε να διαχειριστούν τις κρατικές υποθέσεις με κομματικά κριτήρια. Υπήρχαν και οι κοινωνικές ανισότητες που αναπτύσσονταν σταθερά, ταξικοί διαχωρισμοί, ακόμη και πολιτικές διώξεις. Και τώρα, αυτοί που προκάλεσαν το πρόβλημα, επιβάλουν άδικα μέτρα, ζητώντας από όλους να πληρώσουν, είτε πρέπει είτε όχι.
-Έχετε πάρει συνεντεύξεις από τον Έλληνα πρωθυπουργό, γνωρίζετε πολύ καλά τα μέτρα που έχουν ληφθεί εδώ και δύο χρόνια. Πώς τα κρίνετε;
Πρόκειται για κλασική ελληνική τραγωδία. Από τη μία έχουμε το ελληνικό κράτος, την ελληνική διακυβέρνηση με τα γνωστά προβλήματα που αναφέραμε και νωρίτερα. Από την άλλη πλευρά έχουμε την τρόικα, που επίσης αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα, ειδικά σε ό,τι φορά την Ευρωζώνη και την Ε.Ε. Διαφορετικές χώρες, με άλλες πολιτικές ιδεολογίες και με διαφορετικές προσεγγίσεις στην αλληλεγγύη και τη συνδρομή στον εταίρο που δοκιμάζεται, με διαφορετικό οικονομικό προφίλ και ρυθμούς, έπρεπε ξαφνικά να αποφασίσουν για τη δημιουργία θεσμών και μηχανισμών ενίσχυσης της σταθερότητας, που σε άλλες συνθήκες θα απαιτούσαν περισσότερες διαβουλεύσεις και θα προχωρούσαν με μεγαλύτερες και λιγότερο πιεστικές συναινέσεις.
Στις ΗΠΑ, η σύνθεση τέτοιων πολιτικών σε ένα ομοσπονδιακό πλέγμα λειτουργίας, με ξεκάθαρους κανόνες και τακτικούς ελέγχους, απέτρεψε την εμβάθυνση ή εξάπλωση της παγκόσμιας κρίσης. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση εκεί, παρακολουθεί και δεν επιτρέπει εκτροπές που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Η πρόσφατη απόφαση της Συνόδου Κορυφής για το ελληνικό χρέος, δείχνει ότι η πολιτική που είχε ακολουθηθεί, είχε αποτύχει. Δεν ήταν δυνατόν να συνεχίζεται να αυξάνεται το δημόσιο χρέος σας και να βαθαίνει και η ύφεση.
-Ήταν δηλαδή μονόδρομος η απόφαση για το περίφημο «κούρεμα»;
Εάν η ίδια απόφαση είχε ληφθεί δύο χρόνια πριν, σίγουρα σήμερα η κατάσταση θα ήταν καλύτερη. Η ελληνική κυβέρνηση έπρεπε να πάρει δραματικές αποφάσεις και θα μπορούσε να εμφανιστεί στη Σύνοδο με το δίλημμα ή μας βοηθάτε περισσότερο ή προκαλούμε τεράστιο πρόβλημα με την κατάρρευσή μας στην Ε.Ε. Υπήρξαν όμως υπεύθυνοι χειρισμοί και από τη Γερμανία που πριν από έξι μήνες είχε τραβήξει κόκκινη γραμμή λέγοντας ότι ώς εδώ ήταν η βοήθεια προς την Ελλάδα. Υπό διάφορες συνθήκες λοιπόν, η πρόσφατη απόφαση ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να γίνει. Δεν ξέρω αν είναι όμως αρκετό. Και μην ξεχνάτε το κεφάλαιο Ιταλία που θα το βρούμε μπροστά μας, ένα μέγεθος που δεν έχει να κάνει με την Ελλάδα. Οι αγορές μπορεί να ηρέμησαν με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, αλλά παρακολουθούν τα όσα συμβαίνουν και θα επιστρέψουν. Μπορεί σε ένα χρόνο να μιλάμε για τη μάχη της Ιταλίας αν δεν βελτιωθούν δημοσιονομικά της μεγέθη.
Όπως προκύπτει για να έχει προοπτική η Ε.Ε. ή θα πρέπει τα κράτη – μέλη να έχουν παραπλήσιες οικονομίες ή να αναπτυχθεί μια κοινή πολιτική ταυτότητα που θα αμβλύνει τις διαφορές που προκύπτουν σήμερα από εθνικές πολιτικές. Η πίεση για να αναδιοργανωθούν οικονομικά χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία κ.ά., σύμφωνα με το δυτικοευρωπαϊκό μοντέλο, θα αυξάνεται σημαντικά προσεχώς. Θα είναι μια δύσκολη περίοδος.
Κλείνοντας το σχολιασμό της πρόσφατης απόφασης της Συνόδου Κορυφής θα έλεγα «the jury is still out», δηλαδή οι ένορκοι είναι ακόμη έξω από το Δικαστήριο, η οριστική απόφαση δεν είναι ακόμη γνωστή.
Προσωπικά δεν είμαι αισιόδοξος για τα αποτελέσματα που θα προκύψουν από την απόφαση αυτή.
-Ποια είναι η εικόνα που έχει σχηματιστεί στην Ε.Ε. για τους Έλληνες;
Οι Έλληνες δουλεύετε σκληρά, αλλά αυτό δεν το ξέρουν πολλοί στην Ε.Ε., όπως κι εσείς για παράδειγμα δεν γνωρίζετε εάν οι Νορβηγοί είμαστε εργατικοί, πόσο δουλεύουμε, τι αποτελέσματα έχουμε, μετά από πόσα χρόνια δουλειάς βγαίνουμε στη σύνταξη.
Στην Ελλάδα όμως υπάρχει ένα πρόβλημα κι αυτό δεν αφορά μόνο τα εργασιακά σας, αλλά και την παραγωγική διαδικασία και το αναπτυξιακό προφίλ. Υπάρχουν στρεβλώσεις στο σύστημα και την κοινωνία. Νομοθετούσατε για χαμηλότερα όρια συνταξιοδότησης, για περίεργα επιδόματα, για υψηλά εφάπαξ, για λιγότερες ώρες εργασίας κ.ά., όταν στην Ε.Ε. δίναμε μεγαλύτερη έμφαση στην παραγωγή, την ανάπτυξη, τις νέες τεχνολογίες κ.λπ. Δημιουργήσαμε ισχυρά και βιώσιμα ασφαλιστικά και συνταξιοτοδικά συστήματα, όταν εσείς δεν επιθυμούσατε να βάλετε απλούς κανόνες ασφαλούς και διαφανούς διαχείρισης στην περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων σας με συνέπεια να αναζητάτε εκ των υστέρων ευθύνες όπως με τα δομημένα ομόλογα.
Αντιμετωπίζετε επίσης δημογραφικό πρόβλημα με την υπογεννητικότητα και το ασφαλιστικό σας σύστημα πάσχει από μειούμενες εισφορές όταν έχετε εντυπωσιακές εκροές και δεν ξέρετε πόσοι αποβιώσαντες «παίρνουν» συντάξεις.
Είναι δύσκολο να αλλάξει νοοτροπία και το σύστημα σε μια νύχτα και μάλιστα με οριζόντια μέτρα και άδικα, όπως μείωση συντάξεων, δηλαδή εισφορών που έχουν δώσει και οι ίδιοι οι συνταξιούχοι στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.
Τώρα πληρώνετε τις συνέπειες της καθυστέρησης των αλλαγών που έπρεπε να γίνουν στα εργασιακά και το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό σύστημα.