Του Μηνά Χαραλαμπίδη,
βιολόγου
Οι χάρτες που άλλαξαν τον κόσμο,
Εδουάρδ Νταλμάου,
Kaktos
Ο συγγραφέας: Ο Εδουάρδ Νταλμάου σπούδασε γεωγραφία και εναέρια φωτογραφία στην Αεροπορική Στρατιωτική Σχολή Κουάτρο Βιέντος στη Μαδρίτη και έκανε την πρακτική του στη μοίρα υδροπλάνων της Υπηρεσίας Αεροδιάσωσης (SAR), στην Πογιένσα της Μαγιόρκα. Είναι συντονιστής και σχεδιαστής χαρτογράφος στο Instituto Cartográfico Latino (το οποίο δημιούργησε ο δάσκαλός του, ο καταξιωμένος καθηγητής Ιστορίας Ζάουμε Βισένς ι Βίβες) και ιδρυτής του πρώτου ιδιωτικού χαρτογραφικού εργαστηρίου στη Βαρκελώνη. Επίσης, είναι συνεργάτης σε σημαντικούς εκδοτικούς οίκους και έντυπα μέσα, όπως οι Planeta Grandes Publicaciones, RBA, National Geografic, Nauta (όπου σχεδίασε μονογραφικούς άτλαντες για χώρες της Λατινικής Αμερικής), Edicions 62, Gran Enciclopèdia Catalana, Descobrir Catalunya, Encoclopedia Larousse και George Philip & Son, μεταξύ άλλων, και δίνει τακτικά διαλέξεις σε εκπαιδευτικά κέντρα. Συμμετείχε, στην πρώτη περίοδο της σταδιοδρομίας του, στο βραβευμένο ραδιοφωνικό πρόγραμμα Els viatgers de la Gran Anacoda, μαζί με τον δημοσιογράφο Τόνι Αρμπονές, στο Catalunya Ràdio.
Ανέκαθεν, το να γνωρίζεις πού υπάρχει νερό ή καρποφόρα δέντρα ή κάποιο ασφαλές κρησφύγετο μπορούσε να αποδειχθεί κρίσιμο για τη ζωή ή τον θάνατο. Καμιά κοινωνία δεν κατάφερε να επιβιώσει ή να αναπτυχθεί χωρίς κάποιον χάρτη, έστω και νοερό, του περιβάλλοντός της. Και η αποτύπωση αυτού του νοερού χάρτη με σημάδια έδωσε την ώθηση για τη γέννηση της χαρτογραφίας.
Ο Εδουάρδ Νταλμάου επιχειρεί να καταγράψει με τεκμήρια τις απαρχές της χαρτογραφίας, ακολουθώντας την πορεία των πρωτοπόρων της, που η σκέψη τους διαμόρφωσε τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Μέσα από αυτή την αφήγηση, την οποία συμπληρώνουν ποικίλα παραδείγματα που εντυπωσιάζουν για την παλαιότητα, τη σπανιότητα και τον πλούτο τους – πολυνησιακοί πλοηγικοί χάρτες, βαβυλωνιακές πινακίδες, διαδρομές χαραγμένες στην πέτρα – το βιβλίο Οι χάρτες που άλλαξαν τον κόσμο μάς προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα να αποκρυπτογραφήσουμε τους μυστικούς και πιο μυστηριώδεις χάρτες της Γης.
Επομένως, το βιβλίο που κρατά στα χέρια του ο αναγνώστης είναι ένα κομμάτι ιστορίας που αποκαλύπτει πώς τέθηκαν, κόκκο τον κόκκο, πέτρα την πέτρα, τα θεμέλια του πολιτισμού μας.
Προσαρμοστική ογκογένεση,
James DeGregori,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ο συγγραφέας: Ο James DeGregori είναι τακτικός καθηγητής Βιοχημείας και Μοριακής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και υποδιευθυντής του Κέντρου για τον Καρκίνο (Cancer Center) του ίδιου πανεπιστημίου. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες εργασίες σε σημαντικά επιστημονικά περιοδικά (Nature, Genes and Development, Journal of Immunology, Cancer Research κ.ά.) και τιμηθεί με πολλά επιστημονικά βραβεία. Η Προσαρμοστική ογκογένεση είναι το πρώτο του βιβλίο.
Γιατί νοσούμε από ασθένειες όπως ο καρκίνος• και γιατί οι ασθένειες αυτές εμφανίζονται κυρίως στην τρίτη ηλικία; Γιατί κάποια παιδιά εκδηλώνουν καρκίνο; Γιατί γερνάμε; Ίσως μοιάζουν υπαρξιακά τα ερωτήματα αυτά, έχουν ωστόσο απαντήσεις – έστω κι αν δεν τις ξέρουμε όλες. Αν επισκεφτούμε τον γιατρό μας, μάλλον θα μας πει ότι ο καρκίνος οφείλεται στη μακροχρόνια συσσώρευση γενετικών αλλοιώσεων. Θα μας πει επίσης ότι η έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες, όπως το κάπνισμα, προκαλεί καρκίνο, καθώς επάγει μεταλλάξεις που μετατρέπουν φυσιολογικά κύτταρα σε καρκινικά. Ωστόσο, οι πιο αποκαλυπτικές απαντήσεις βασίζονται εντέλει στην εξελικτική κατανόηση της ιστορίας της ζωής και της νόσου.
Ο James DeGregori, χρησιμοποιώντας τις βασικές αρχές της θεωρίας της εξέλιξης, προτείνει μια νέα προσέγγιση για το πώς δημιουργείται ένας καρκίνος. Ο καρκίνος είναι συνάμα ασθένεια της εξελικτικής διαδικασίας: καθώς οι ιστοί μας γερνούν ή συσσωρεύουν βλάβες, τα φυσιολογικά βλαστικά κύτταρα σταδιακά παύουν να έχουν τις βέλτιστες ιδιότητες για το οικοσύστημά τους, και τα αστικά περιβάλλοντα αλλοιώνονται.
Η θεωρία του DeGregori, όπως αναπτύσσεται στο βιβλίο μέσα από μια καθηλωτική αφήγηση, επιχειρεί να εξηγήσει σε βάθος ποιοι άνθρωποι εμφανίζουν καρκίνο, πότε και γιατί. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις μεταλλάξεις, ίσως, όμως, μπορούμε να συντηρήσουμε το φυσικό σύστημα άμυνας των ιστών μας, ενόσω γερνάμε ή εκτιθέμεθα σε επιβλαβείς παράγοντες.