Του Γ. Καπουρνιώτη
Η καθημερινότητά μας και γενικότερα η ζωή μας έχει διαμορφωθεί έτσι που απαιτεί να είμαστε ειλικρινής με τον εαυτό μας. Γνωρίζουμε πως για να θεραπευτούμε, θα πρέπει να είμαστε απλόχερα ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Προκειμένου να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα θα αναφερθώ σε μία ιστορία που αναγράφεται στη Βίβλο. Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη ερώτηση του Θεού προς τον άνθρωπο είναι εκείνη που απευθύνεται στον Αδάμ: «Ayeckah?» δηλαδή «Πού είσαι;». Ο Αδάμ αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, το πόσο ευάλωτος είναι, τις ενέργειές του και είναι πρόθυμος να δεχτεί το πόρισμα της αλήθειας.
«Ayeckah?». Το ερώτημα αυτό μας καλεί να είμαστε συνειδητοί και προϋποθέτει την επίγνωση της συναισθηματικής και ψυχολογικής κατάστασης που βρισκόμαστε. Σε όλη τη διάρκεια της ημέρας και σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αυτό το ερώτημα πρέπει να απευθύνουμε στον εαυτό μας εάν θέλουμε να γνωρίζουμε τα συναισθήματά μας, να κατανοούμε το νόημά τους και να έχουμε συνειδητά τον έλεγχο της ζωής μας. Το ερώτημα αμφισβητεί την ειλικρίνειά μας. Θα πρέπει, όμως, να διασαφηνιστεί ότι στον σύνθετο κόσμο που ζούμε σήμερα, το να γνωρίζουμε τι σημαίνει ειλικρίνεια δεν είναι εύκολο πράγμα. Λόγω της πίεσης και των αυξανόμενων απαιτήσεων της καθημερινότητας, πολλές φορές δεν μπορούμε να βρούμε ούτε τον χρόνο, αλλά ούτε και την ηρεμία να ρωτήσουμε «Ayeckah?».
Οι διακοπές – ο χρόνος που είμαστε ελεύθεροι από τις εργασιακές μας υποχρεώσεις – είναι ίσως ο πιο κατάλληλος χρόνος. Η χρονική αυτή περίοδος μάς επιτρέπει να δραπετεύσουμε από τη ρουτίνα και το στρες των καθημερινών μας αναγκών και υποχρεώσεων. Περιοδικά, έχουμε την ανάγκη να απομακρυνόμαστε από όλα αυτά και να βγαίνουμε έξω από τα καθορισμένα όρια της ζωής μας και να την εξετάσουμε αντικειμενικά.
Για να κατανοήσουμε τα συναισθήματά μας, θα πρέπει πρώτα να κοιτάξουμε μέσα μας και στη συνέχεια πρέπει να επιλέξουμε συνειδητά τον καλύτερο τρόπο αντίδρασης σε κάθε κατάσταση, είτε αυτή η αντίδραση συμφωνεί είτε εναντιώνεται στα συναισθήματά μας. Ειδάλλως, θα μείνουμε συνεχώς έρμαια δυνάμεων τις οποίες ούτε θα κατανοούμε ούτε θα προκαλούμε. Η ζωή θα μας σπρώχνει πότε από δω και πότε από κει. Ο χρόνος θα κυλάει θολά και ακαθόριστα. Όταν δε ρωτάμε «Ayeckah?», εύκολα μπορούμε να γίνουμε θύματα των περιστάσεων, αδύναμοι να επιβάλουμε τη δική μας θέληση, επειδή δεν τη γνωρίζουμε καν. Ακόμη, υπάρχει η πιθανότητα να επηρεαστούμε από λαθεμένες γνώμες και απόψεις συνανθρώπων μας γιατί δεν έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας. Χωρίς να θέτουμε το ερώτημα «Πού είμαι;» σπαταλάμε τις πολύτιμες στιγμές και τα χρόνια της ζωής μας σε υπεκφυγές. Όταν ρωτάμε με ειλικρίνεια: «Πού είμαι;» αψηφούμε την ανάγκη για αποδεκτές συμβατικές απαντήσεις, ζητάμε μόνο να μάθουμε το αληθινό και η κάθε απάντηση που δίνουμε, πολλές φορές, χρειάζεται πολύ κουράγιο.
Το ερώτημα «Ayeckah?», όμως δεν είναι πάντα εύκολο, γιατί η απάντησή του μπορεί να είναι συγκλονιστική και μπορεί να αλλάξει το περίγραμμα της ζωής μας. Πολλές φορές φοβόμαστε να απαντήσουμε στην ερώτηση, αλλά και να έρθουμε αντιμέτωποι με την αλήθεια. Μετά από την έντονη, συνεχή αυτοδιερεύνηση των χρόνων της εφηβείας, μπορεί να περάσουν χρόνια πριν προκαλέσουμε και πάλι τον εαυτό μας με το ερώτημα «Ayeckah?». Στη μέση ηλικία, όμως, έχοντας παγιώσει τη ζωή μας και ολοκληρώσει την ανατροφή των παιδιών μας, κάποια μέρα ξυπνάμε με την επίγνωση ότι ο χρόνος μας στη γη είναι προβλέψιμα περιορισμένος και ρωτάμε τον εαυτό μας, για πρώτη φορά ίσως μετά από χρόνια: «Έτσι θα ήθελα να περάσω τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής μου;». Σαν τους εφήβους που προσπαθούν να σπάσουν τα δεσμά των δικών τους συμβάσεων. Οι ειλικρινείς απαντήσεις, όμως, τρομάζουν όταν απειλούν τα θεμέλια της ζωής μας και την ασφάλεια της αυτοαντίληψής μας.
Το ερώτημα «Ayeckah?» μας καλεί να γίνουμε συνειδητοί και ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Εμείς, όμως, είμαστε αυτοί που θα επιλέξουμε εάν θα το κάνουμε, πότε και ποιες ενέργειες θα πρέπει να γίνουν. Αυτό που μας βλάπτει είναι η αποφυγή της αλήθειας.
Είναι ενάντια στη θέλησή μας να θέτουμε ερωτήματα που αμφισβητούν την ορθότητα των δικών μας πράξεων. Κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής μας ηλικίας, όταν οι γονείς μας έρχονταν αντιμέτωποι με τη συμπεριφορά μας και μας βοηθούσαν να χτίσουμε τη συνείδησή μας, νιώθαμε ότι κάτι γινόταν σε εμάς και όχι για εμάς. Για να έχουμε, ωστόσο, τον έλεγχο της ζωής μας, θα πρέπει από καιρού εις καιρόν να θέτουμε σκληρά ερωτήματα στον εαυτό μας και στη συνέχεια, να δίνουμε απαντήσεις με όσο μεγαλύτερο βάθος και ειλικρίνεια μπορούμε να αντέξουμε: «Γιατί εργάζομαι τόσο σκληρά και νιώθω τόσο κενός;» ή «Γιατί συνέχεια τσακώνομαι τόσο πολύ με τα παιδιά μου;» ή «Γιατί οι γονείς μου νιώθουν άσχημα με αυτά που τους κάνω;» ή «Γιατί έχω διαρκώς νεύρα και έρχομαι συχνά σε αντιπαράθεση με τους φίλους μου;». Αυτά τα ερωτήματα αποτελούν λίγα παραδείγματα των όσων καθημερινά μάς απασχολούν. Με προσωπική δουλειά με τον εαυτό μας, αφιερώνοντας χρόνο για σκέψη και όντας ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες της ζωής μας.