Ο Στέργιος Ντέρτσας έπιασε στα χέρια του ένα λογοτεχνικό διαμάντι από την Καστίλλη, που του επέτρεψε να κοιτάξει κατάματα την «ψυχή» της μεσαιωνικής Ισπανίας. Πρόσφατα ολοκλήρωσε μία λαμπρή μετάφραση του «Έπους του Ελ Σιντ», που κυκλοφόρησε πριν από μία εβδομάδα από τις Εκδόσεις «Ρώμη».
Απαιτήθηκαν πέντε χρόνια σκληρής και επίπονης δουλειάς για να ολοκληρωθεί η δίγλωσση έκδοση σε ελληνικά και ισπανικά, καρπός της σύμπραξης του Στέργιου Ντέρτσα με τον Γιάννη Κιορίδη, τον οποίον είχε καθηγητή στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και τον διάσημο στην πατρίδα του ακαδημαϊκό Αλμπέρτο Μοντανέρ, που διδάσκει Ισπανική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα. Οι τρεις τους συνεργάστηκαν για να αποδοθεί στη γλώσσα μας το μνημειώδες έργο των 3.735 στίχων, το οποίο γράφτηκε γύρω στα 1200 και περιγράφει τις περιπέτειες του Ροδρίγο Ντίαθ ντε Βιβάρ, ενός φημισμένου Καστιγιάνου μαχητή, που έμεινε στην Ιστορία με το προσωνύμιο «Ελ Σιντ».
Με φόντο την «Ανακατάληψη» των μουσουλμανικών εδαφών της νότιας Ισπανίας από τους χριστιανούς, το «Έπος του Ελ Σιντ» (Cantar de mio Cid, στο πρωτότυπο) μεταφέρει τους αναγνώστες σε μία εποχή, στην οποία οι Ισπανοί μονάρχες προσπάθησαν να βάλουν τέρμα στην αραβική κυριαρχία της Ιβηρικής χερσονήσου.
Γιάννη Κιοράκη, κρατούν στα χέρια τους το πρώτο αντίτυπο του βιβλίου που
συνέγραψαν με τον Ισπανό Αλμπέρτο Μοντανέρ
«Μέχρι τώρα δεν είχε τολμήσει να αναμετρηθεί κανένας με το συγκεκριμένο έργο. Αποδείχθηκε πως ήθελε έναν άνθρωπο, όπως τον Μοντανέρ, ο οποίος είναι μελετητής του Ελ Σιντ. Εκείνος άνοιγε τον δρόμο κι εμείς «στρώναμε» το κείμενο μαζί με τον Γιάννη Κιορίδη, ο οποίος επίσης έχει μελετήσει επισταμένως τον μεσαιωνικό κόσμο της Ισπανίας», εξομολογήθηκε ο Στέργιος Ντέρτσας, καθώς αναφέρθηκε στην αξία του συγκεκριμένου λογοτεχνικού κειμένου: «Από εδώ ξεκίνησαν όλα. Πρόκειται για την αφετηρία της ισπανόφωνης λογοτεχνίας. Μιλάμε για ένα κείμενο του 12ου αιώνα, το οποίο για τους Ισπανούς έχει τόσο μεγάλη αξία, αντίστοιχη με εκείνη που έχουν η Ιλιάδα και η Οδύσσεια για εμάς. Για την ισπανόφωνη λογοτεχνία, είναι εμβληματικό έργο. Υπάρχουν μελετητές που ασχολούνται μόνο μ’ αυτό το πράγμα. Και στην Ισπανία, μέχρι στιγμής μάθαμε ότι υποδέχθηκαν με μεγάλη χαρά το βιβλίο μας».
Στη συνέχεια περιέγραψε το πώς παθιάστηκε με την ισπανική γλώσσα, που τον οδήγησε στην ολοκλήρωση ενός έργου ζωής: «Όσοι μαθαίνουν ισπανικά, το κάνουν κυρίως γιατί τα αγαπούν. Η ισπανική γλώσσα, είναι πάθος, έρωτας. Σαν να ακούς ένα τραγούδι που δεν τελειώνει ποτέ. Η εκμάθηση των ισπανικών σε φέρνει σε επαφή με τον πολιτισμό πολλών χωρών», είπε αρχικά και συμπλήρωσε: «Ο Μπόρχες είχε πέσει στα χέρια μου από τα εφηβικά μου χρόνια. Στα ελληνικά βέβαια τότε. Και αναρωτιόμουν πως θα ήταν τα πρωτότυπα κείμενα. Βέβαια στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί, γιατί έχουμε εξαιρετικούς μεταφραστές. Αν είναι τόσο υπέροχο να διαβάζεις Μπόρχες ή Μάρκες στα ελληνικά, σκέψου πόσο πιο όμορφο είναι να διαβάζεις στη μητρική του γλώσσα.
Αυτό ήταν το κίνητρό μου και άρχισα να μαθαίνω ισπανικά. Πήρα το πτυχίο μου το 2008 και δύο χρόνια αργότερα βρέθηκα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, απ’ όπου αποφοίτησα το 2015 από το Τμήμα Ισπανικής Γλώσσας και Πολιτισμού. Παθιάστηκα μεμιάς. Άρχισα να μαθαίνω τη γλώσσα σε βάθος, ενώ μυήθηκα στην ισπανική κουλτούρα».
Λίγο πριν την αποφοίτησή του, δέχθηκε την πρόταση του Γιάννη Κιορίδη, να δοκιμάσουν τη μετάφραση του «Έπους του Ελ Σιντ». «Είχαμε να παλέψουμε με ένα «θηρίο» μεταφραστικά, μου φάνηκε δύσκολο. Βήμα-βήμα προχωρούσαμε, αλλά με τον καιρό το πιστεύαμε περισσότερο. Μας πήρε πέντε χρόνια, αλλά τα καταφέραμε. Δουλέψαμε πάνω στο μεσαιωνικό κείμενο, απευθείας δηλαδή από το πρωτότυπο έργο», υπογράμμισε στη συνέχεια ο Σεσκλιώτης μεταφραστής και συγγραφέας, ο οποίος εργάζεται στον Δήμο Βόλου, ενώ αυτή την περίοδο κάνει το μεταπτυχιακό του στη Δημιουργική Γραφή.
Και κατέληξε λέγοντας: «Το τελικό στοίχημα που βάλαμε, ήταν να δημιουργήσουμε ένα θελκτικό ανάγνωσμα, που να μην κουράζει τον αναγνώστη, καθώς θα διαβάζει για τη διαδρομή του Ελ Σιντ. Παράλληλα προσέξαμε να κρατήσουμε ψηλά την ποιότητα της μετάφρασης. Και αυτό αποδείχθηκε το σημείο κλειδί, ώστε να βρούμε πολλούς υποστηρικτές: Το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα χρηματοδότησε το μεγαλύτερο μέρος της έκδοσης, ενώ τύχαμε αναγνώρισης και από το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, που μας στήριξε ηθικά. Στο εξώφυλλο διακρίνονται τα λογότυπά τους. Αυτό ανεβάζει το κύρος του βιβλίου, ενώ πολύ σύντομα πιστεύω ότι θα μας επιβραβεύσει και το υπουργείο Πολιτισμού της Ισπανίας».