Ένα φαινόμενο που πλέον έχει λάβει διαστάσεις στη χώρα μας, λόγω της πεντάχρονης οικονομικής κρίσης, της επιστροφής δηλαδή στο πατρικό σπίτι και τη νέα έννοια που προκύπτει για την κατοίκηση, μελετά η υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιωάννα Μπαρκούτα, η οποία στο πλαίσιο της έρευνάς της λαμβάνει συνεντεύξεις από ανθρώπους που επέστρεψαν στο πατρικό τους σπίτι.
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα δημιούργησε νέα ήθη και συμπεριφορές. Και η τάση των νέων και όχι μόνο για επιστροφή στο πατρικό σπίτι είναι πραγματικότητα. Τα παραδείγματα είναι ποικίλα είτε πρόκειται για νέο εργαζόμενο που έχασε τη δουλειά του και αναγκάζεται να μείνει ξανά με τους γονείς του είτε αφορά στην τριμελή ή και τετραμελή οικογένεια που οι γονείς έμειναν άνεργοι και επιστρέφουν στο πατρικό σπίτι είτε ακόμη και τη μονογονεϊκή οικογένεια. Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα με κοινή συνισταμένη την προσπάθεια για την μη πληρωμή του ενοικίου, αφού λείπει η οικονομική δυνατότητα. Σε άλλες περιπτώσεις το οικογενειακό εισόδημα είναι τόσο χαμηλό, ώστε το ζευγάρι υποχρεώνεται να επιστρέψει στο πατρικό σπίτι για να γλιτώσει το κόστος του ενοικίου και να καλύψει άλλες ανάγκες.
Η υποψήφια διδάκτορας κ. Ιωάννα Μπαρκούτα τόνισε πως «μετά από πέντε χρόνια οικονομικής κρίσης τα σημάδια της αποστέρησης και της λιτότητας αποκαλύπτονται και στο σώμα της πόλης. Στο πλαίσιο της έρευνάς μου, μελετώ μέσω συνεντεύξεων τη μετατόπιση από τον έναν τρόπο ζωής σε έναν άλλο και αντίστοιχα από τον έναν τύπο κατοίκησης σε έναν άλλο».
Το θέμα θα το αναδείξει η ίδια στη σημερινή ημερίδα με θέμα «Πρακτικές Μητροπολιτικής Αλληλεγγύης» που διοργανώνεται στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Νέο… καταστατικό στο σπίτι
Μάλιστα, όπως πρόσθεσε, «θα αναφερθούμε στο παράδειγμα μιας 42χρονης γυναίκας, η οποία αναγκάζεται να επιστρέψει στο πατρικό σπίτι με την κόρη της. Θα αναζητήσουμε πόσο αλλάζει η κατοίκησή τους εφόσον αλλάζουν τα πεδία δυνάμεων και κυρίως πόσο ο χώρος της κατοικίας μπορεί να προδώσει. Ουσιαστικά σε αυτές τις περιπτώσεις διαμορφώνεται ένα νέο καταστατικό στο σπίτι όπου το άτομο διαμένει είτε στο παιδικό δωμάτιο είτε στο σαλόνι και διαμορφώνονται νέα πεδία κυριαρχίας και αλληλεγγύης. Οι σχέσεις των γονιών με το χώρο, του ατόμου με το χώρο επανακαθορίζονται. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, όπου υπάρχει οικονομική δυνατότητα, αλλάζει και ο χώρος, δηλαδή γκρεμίζονται τείχη στο σπίτι για να δημιουργηθούν νέα δωμάτια και να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης. Αλλά συνήθως χρησιμοποιείται ως χώρος διαμονής το σαλόνι ή το παιδικό δωμάτιο».
Ηττημένος, αλλά και ασφαλής
Το φαινόμενο της αναγκαστικής συγκατοίκησης είναι πολύ έντονο στους ανθρώπους ηλικίας 30-40 ετών. Πρόκειται για νέους εργαζόμενους που προσπαθούν να αυτονομηθούν. Αλλά η κρίση έρχεται και τους πλήττει.
Η επιστροφή στο πατρικό σπίτι είναι γι’ αυτούς μια σιωπηρή τακτική επιβίωσης. «Γυρίζουν ηττημένοι, εκτοπισμένοι και δεν έχουν άλλη επιλογή από τη συγκατοίκηση. Παράλληλα, όμως νιώθουν και μια ασφάλεια που βρίσκονται ξανά κοντά στους γονείς τους» τονίζει η υποψήφια διδάκτορας και καταλήγει λέγοντας πως η όλη σχέση ενέχει και την κυριαρχία και την αλληλεγγύη. Κυριαρχία, γιατί ο γονέας παραμένει ο κυρίαρχος του σπιτιού, ενώ και το παιδί επιβάλλεται για να εγκατασταθεί ξανά στο πατρικό σπίτι. Παράλληλα είναι και αλληλεγγύη, γιατί οι γονείς βοηθούν τα παιδιά τους σε αυτή τη δύσκολη στιγμή που βιώνουν.
Το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγκεκριμένα το Εργαστήριο Ιστορίας, Θεωρίας και Εννοιολογικού Σχεδιασμού διοργανώνει σήμερα στο αμφιθέατρο της Σχολής Αρχιτεκτόνων στο Βόλο την ημερίδα Πρακτικές Μητροπολιτικής Αλληλεγγύης.
Στην ημερίδα θα αναζητηθούν πρακτικές αλληλεγγύης – δομές, ευάλωτοι χώροι, χειρονομίες και τακτικές στο σώμα της πόλης. Η συνάρθρωση του χώρου με τη νέα οικονομική συνθήκη αναδεικνύει το πεδίο της καθημερινής ζωής σε προνομιακό πεδίο της αλληλεγγύης στην πόλη.