Ολοκλήρωση των εργασιών, μέσα από έναν γευστικό συνδυασμό του παλιού με το καινούργιο…
Στις πρώτες μέρες του Νοέμβρη, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη της γκάμας των μήλων που διακινεί σε όλη τη χώρα. Λίγες μέρες πριν, έχει τελειώσει η συγκομιδή των μήλων μετά από ένα σχεδόν δίμηνο «αγώνα» που συνδυάζει και συγκομιδή καστάνων.
Όλες και όλοι γνωρίζουν τα πασίγνωστα κόκκινα μήλα της Ζαγοράς. Είναι τα πρώτα Π.Ο.Π. μήλα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από το 1996, που κατοχύρωσαν αυτή την υψηλού επιπέδου πιστοποίηση μαζί με την κιτρινοπορτοκαλί χρώματος ποικιλία Golden Delicious, που επίσης κοσμεί τους μηλεώνες της Ζαγοράς. Τα κόκκινα μήλα καταλαμβάνουν περισσότερο από το 90% της συνολικής ποσότητας μήλων που διαχειρίζεται εμπορικά ο αιωνόβιος Συνεταιρισμός, που με 106 χρόνια διαρκούς λειτουργίας, αποτελεί σήμερα το παλαιότερο αγροτικό συνεργατικό σχήμα της χώρας μας.
Τα μέλη του Συνεταιρισμού ωστόσο, καλλιεργούν μια σειρά από άλλες ποικιλίες μήλων όπως «GALA», «JONA», «GRANNY SMITH» και την παραδοσιακή ποικιλία «REINETTE DU CANADA» ή κολιμπασέικα σύμφωνα με τη τοπική ντοπιολαλιά.
Πέραν αυτών των ποικιλιών υπάρχουν δύο ποικιλίες ακόμα, όπου με τη λήξη της συγκομιδής τους, σταματά και ο «συναγερμός» για τους παραγωγούς. Οι δύο ποικιλίες αυτές, που είναι και οι πιο όψιμες από τη γκάμα των μήλων του Συνεταιρισμού, κάνουν και έναν συνδυασμό του παλιού, του παραδοσιακού με το καινούργιο. Πρόκειται για τα μήλα ποικιλίας «FUJI» και τα μήλα της Π.Ο.Π. ποικιλίας «Φιρίκι Πηλίου».
Το Π.Ο.Π. Φιρίκι Πηλίου παράγεται από τη νανόκαρπη ποικιλία μηλιάς φιρίκι. Είναι καρπός μετρίου μεγέθους, κουλοροειδής (μακρόστενος). Ο φλοιός είναι μέτρια παχύς, πρασινοκίτρινος με κόκκινο επίχρισμα (όπου το βλέπει ο ήλιος). Χαρακτηρίζεται ποιοτικά από σάρκα λευκοκίτρινη, συνεκτική, πολύ γλυκιά και αρωματική. Η συγκομιδή του γίνεται εντός του Οκτωβρίου και συντηρείται πολύ καλά για αρκετούς μήνες.
Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα (1790) υπάρχουν ιστορικές αναφορές ότι στο Πήλιο καλλιεργούνταν μηλιές, με τις φιρικιές να είναι μία από τις βασικές τότε ποικιλίες. Από το τέλος του 19ου αιώνα, όμως, ιστορικές αναφορές δείχνουν ότι η καλλιέργεια της μηλιάς εξαπλώθηκε σχεδόν σε όλες τις τοποθεσίες, γύρω και κυρίως πάνω από το χωριά. Η συντριπτική πλειοψηφία από τον σημαντικό αριθμό μηλιών (περίπου 8.000) που φυτεύτηκαν εκείνη την εποχή ήταν αυτής της ποικιλίας. Τα δένδρα αυτά άρχισαν να αποδίδουν καρπό γύρω στα 1915, για να φτάσουν στο μάξιμουμ της απόδοσης στη δεκαετία του 1930. Τα παραγόμενα φιρίκια συνέβαλαν στην οικονομική άνθηση της περιοχής κατά τη δεκαετία του 1920, καθώς γίνονταν ανάρπαστα στις αγορές του εσωτερικού, σε τιμές εξαιρετικά ικανοποιητικές για τους παραγωγούς.
Το 2011 το δευτεροβάθμιο συνεταιριστικό όργανο της περιοχής σύμφωνα με την τότε νομοθεσία, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πηλίου – Βορείων Σποράδων, με ενέργειές της, έχοντας στο τιμόνι πρόεδρο που εκπροσωπούσε τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς Πηλίου, τον Δημήτρη Σπανό, κατάφερε να κατοχυρώσει με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης τα φιρίκια, αποτέλεσμα τακτικής συνεργασίας και με τον Συνεταιρισμό της Ζαγοράς.
Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, παράγει και διακινεί με το εμπορικό σήμα ZAGORIN περισσότερο από το 85% της συνολικής ποσότητας φιρικιών του Νομού Μαγνησίας, παραλαμβάνοντας προϊόντα από τη Ζαγορά, το Πουρί και τη Μακρυράχη, όπου προέρχονται τα μέλη του. Η συνολική ποσότητα ξεπερνά τους 200 τόνους κατά έτος.
Μια από τις παραγωγούς φιρικιών είναι και η αντιπρόεδρος του Συνεταιρισμού που επενδύει στη παραδοσιακή αυτή ποικιλία, όπου τα τελευταία χρόνια έχει επιδείξει δυναμική στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Πιστεύει στην αξία του φιρικιού που δεν χαρακτηρίζονταν άδικα «ο βασιλιάς των μήλων», τις προηγούμενες δεκαετίες.
Τα μήλα «FUJI» είναι μια σχετικά καινούργια ποικιλία στην περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Ζαγοράς, η οποία ξεκίνησε πειραματικά ως εναλλακτική επιλογή για τους παραγωγούς. Τα πρώτα φυτώρια ήρθαν από μέλη του Συνεταιρισμού που θέλησαν να πειραματιστούν, πριν δεκαπέντε χρόνια περίπου. Παρότι η εν λόγω ποικιλία είναι γνωστή διεθνώς, αν και έλκει τις ρίζες της από την Ανατολική Ασία, την Ιαπωνία και τη Κίνα. Σήμερα αποτελεί κύρια ποικιλία στις δύο αυτές χώρες, όπως επίσης και στην Αυστραλία. Ωστόσο στο διεθνοποιημένο περιβάλλον που ζούμε εξαπλώθηκε και στην Ευρώπη με τον καρπό της να είναι ιδιαίτερα ελκυστικός γευστικά. «Μηλοχώρι» η Ζαγορά δε θα μπορούσε να μη συνδυάζει, παράλληλα με τη ναυαρχίδα των κόκκινων μήλων, παραδοσιακές ποικιλίες με σύγχρονες επιλογές.
Ο καρπός των μήλων «FUJI» είναι μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους, σφαιρικός, πεπλατυσμένος με ευρεία κοιλότητα κάλυκα. Ο φλοιός είναι μέτρια παχύς χρώματος ροζοκόκκινου. Χαρακτηρίζεται ποιοτικά από σάρκα κιτρινωπή, τραγανή, χυμώδη, ιδιαίτερα γλυκιά και αρωματική. Η συγκομιδή τους συμπίπτει χρονικά με τα φιρίκια αν και ολοκληρώνεται λίγο νωρίτερα. Η συντήρηση του προϊόντος είναι εξαιρετική ώς τις αρχές καλοκαιριού.
Αρκετοί παραγωγοί της Ζαγοράς δοκιμάζουν σταδιακά τη νέα ποικιλία, ενώ οι καταναλωτές ανταποκρίνονται θετικά, με κάποιους να δηλώνουν φανατικούς υποστηρικτές των «FUJI». Το μοναδικό μικροκλίμα της περιοχής, ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας, η υγρασία αλλά και τα πλούσια εδάφη προσδίδουν στα μήλα της ποικιλίας ένα εξαιρετικό γευστικό αποτέλεσμα.
Τα μήλα ποικιλίας «FUJI» έχουν βέβαια τις δικές τους δυσκολίες στην καλλιέργεια, αλλά και στη μετασυλλεκτική διαχείριση. Ένα πρόβλημα που δυσχεραίνει την καλλιέργειά τους είναι ότι μένοντας «πίσω» χρονικά, ενώ άλλοι καρποί έχουν συγκομιστεί από αρκετό διάστημα νωρίτερα, γίνονται εύκολη βορά στα πουλιά.
Ο Κυριάκος Μ. Κόνσουλας, είναι παραγωγός μήλων και μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συνεταιρισμού. Παρά τις δυσκολίες, επενδύει στη νέα αυτή ποικιλία, προσμένοντας ότι οι αποδόσεις θα καλύψουν τις δυσκολίες και συμβάλλοντας έτσι σε μία από τις συμπληρωματικές γευστικές προτάσεις του Αγροτικού Συνεταιρισμού της Ζαγοράς.
Μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής των δύο αυτών ποικιλιών, οι παραγωγοί – μέλη του Συνεταιρισμού, αφού πάρουν «μια ανάσα», ξεκινούν τη συγκομιδή ελαιών για την εξασφάλιση του ελαιολάδου στα νοικοκυριά τους.
* Σε συνεργασία με το Τμήμα Επικοινωνίας του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου